Standplaatsgebondenheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Titelpagina

3

Agenda

1. Wat is standplaatsgebondenheid

2. Hoe herken je standplaatsgebondenheid (in een bron)

3. Voorbeeld Standplaatsgebondenheid

4. Oefenen Standplaatsgebondenheid!

Gebondenheid aan tijd en plaats

• De tijd waarin je leeft en de plaats waar je woont hebben invloed op hoe je over dingen denkt.

• Jij denkt anders over dingen van iemand die 100 jaar geleden jouw leeftijd had.

• Als jij een bron leest of bekijkt moet je daar altijd rekening mee houden. De tijd en de plaats waarin de maker leefde hebben die bron beïnvloed.

Leg uit waarom je denkt dat de mensen op de vorige afbeelding allemaal iets anders zien.

Standplaatsgebondenheid = historisch begrip

Een mening wordt bepaald door:

• de persoonlijke omstandigheden (bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, opvoeding, opleiding, godsdienst en persoonlijke ervaringen)
• de sociale positie (heerser of de geregeerde, rijk of arme, autochtoon of allochtoon) 
• historische situatie waarin iemand leeft (economische crisis, oorlog, standenmaatschappij).

Vragen die je kan stellen

• Waarom doen mensen wat ze doen? En waarom denken mensen wat ze denken? 
• Vroeger waren die omstandigheden en gewoonten anders dan nu. Als je weet om welke tijd het gaat, bedenk dan wat je van die tijd weet. 
• Waar leefden mensen van? Welke problemen waren er? Welke gewoonten, gebruiken en kennis hadden ze?

Hoe zou iemand uit Noord-Amerika op de vorige afbeelding reageren?

Gebondenheid aan tijd en plaats

Voorbeeld rampen verklaren

• Tijd van de Grieken en Romeinen: meerdere goden veroorzaken een ramp omdat ze boos zijn bijvoorbeeld. 

• Middeleeuwen: overheerste het geloof in één God. Die zou de mensen straffen voor hun verkeerde levenswijze. 

• Nu: wetenschappelijke benadering. Verklaren vanuit wat wij weten en onderzoeken.

Positief of negatief

1. Een Romein schrijft een stukje over gladiatorengevechten

2. Iemand uit onze tijd schrijft een stukje over gladiatorengevechten

1. Een Romein schrijft een stukje over gladiatorengevechten
2. Iemand uit onze tijd schrijft een stukje over gladiatorengevechten
Worden de stukjes positief of negatief geschreven?

Standplaatsgebondenheid is?

1. Als je je eigen mening gebruikt
2. Als je beïnvloed wordt door je eigen achtergrond
3. Als je geen kennis hebt over het onderwerp
4. Als je beïnvloed wordt door je geloof

Op deze afbeelding zie je Julius Caesar. Is deze gebeurtenis positief, negatief of neutraal afgebeeld?

1. Positief
2. Negatief
3. Neutraal

Bron 2 is geschreven door de Griekse historicus Herodotus. Uit welke zin blijkt iets van zijn eigen standplaatsgebondenheid?

1. Het is daar geen gewoonte om godenbeelden, tempels en altaren op te richten, en wie dat wel doet, verklaren ze voor gek
2. Maar ook voor de zon, de maan, de aarde, het vuur, het water en de winden zijn er erediensten
3. Wie de behoefte voelt om te offeren leidt het kuddedier naar een open plek en roept dan de godheid aan
4. De reden is waarschijnlijk dat de Perzen hun goden niet als menselijke gestalten zien

Leg uit waarom de mening van de Romein wordt beïnvloed door de tijd waarin hij leeft.

Welke factoren (dingen) beïnvloeden jouw standplaatsgebondenheid?