Hofstelsel en Vikingen

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Middelbare school
• mavo
• Leerroute M
• Leerjaar 1

Hofstelsel en Vikingen

Leerdoelen

• Aan het einde van de les kun je uitleggen wat het hofstelsel inhoudt en hoe het functioneerde in de vroege middeleeuwen. 
• Aan het einde van de les kun je de rol van leenmannen en horigen binnen het hofstelsel beschrijven. 
• Aan het einde van de les kun je de redenen voor de invallen van de Vikingen en hun impact op Europa benoemen.

Wat weet je al over de Vikingen?

Het concept en de werking van het hofstelsel

• Hofstelsel als systeem van bescherming en plichten
• Leenmannen die land in leen hadden van de koning
• Horigen die werkten op het land van de landheer in ruil voor bescherming

Het concept en de werking van het hofstelsel

• Hofstelsel als systeem van bescherming en plichten
• Leenmannen die land in leen hadden van de koning moesten zorgen dat het land iets opbracht:  boeren ana het werk zetten
• Horigen die werkten op het land van de landheer deden dat in ruil voor bescherming

De rol en verantwoordelijkheden van leenmannen en horigen

• Leenmannen bestuurden land in leen van de koning (leenheer)
• Horigen werkten op het land van de leenman/ de heer in ruil voor bescherming
• Het hof (komt van hoeve)  was zelfvoorzienend. Alles werd daar zelf gedaan. 
• Geen handel

In ruil voor bescherming moesten de horigen:

• Pacht (huur) betalen voor de landbouwgrond.
• Een paar dagen per week op de landbouwgrond van de heer werken.
• Herendiensten verrichten. Dit waren klussen, zoals brandhout hakken of kleding repareren.

De redenen achter de invallen van de Vikingen en hun vestiging in Europa

• Vikingen vielen Europa binnen vanwege macht en gebrek aan vruchtbare grond
• Invallen van de Vikingen zaaiden angst in Europa
• Vikingen begonnen zich vanaf de negende eeuw ook in Europa te vestigen

Definitielijst

• Hofstelsel: Een systeem waarbij boeren bescherming kregen van hun landheer in ruil voor pacht, arbeid en herendiensten
• Leenman: Een edelman die een gebied bestuurde dat hij in leen had van de koning en daar zijn eigen regels kon bepalen
• Horigen: Onvrije boeren die op het land van een heer werkten in ruil voor bescherming
• Vikingen: Krijgers uit Scandinavië die vanaf de achtste eeuw delen van Europa plunderden en zich later daar vestigden

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.