Grammatica zinsontleding - les 6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica - zinsontleding

- Enkelvoudige en samengestelde zinnen

- Opdrachten maken

Zinsopbouw

Welk verschil zie je tussen de onderstaande zinnen als je aan zinsontleding denkt? 

A. Na de overname van Twitter ontsloeg Elon Musk direct een aantal topfunctionarissen. 

B. Nadat Elon Musk Twitter had overgenomen, ontsloeg hij direct een aantal topfunctionarissen. 

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Na de overname van Twitter ontsloeg Elon Musk gelijk een aantal topfunctionarissen. 

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Nadat Elon Musk Twitter had overgenomen, ontsloeg hij gelijk een aantal topfunctionarissen. 

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Dit kunnen nevengeschikte zinnen zijn, of ondergeschikte zinnen.
  

Nevenschikkende zin

- Zinnen kunnen los van elkaar voorkomen.

- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikkende zin

- De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen.

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Nevenschikkende voegwoorden

• En
• Maar
• Dus
• Want
  
• Of

Onderschikkende voegwoorden

• Aangezien
• Als
• Dat
• Nadat
• Doordat
• Terwijl
• Toen
  
• Enzovoort

Volgorde hoofdzin

- Persoonsvorm staat vooraan in een zin, naast het onderwerp.

Volgorde bijzin

- Persoonsvorm staat vaak achteraan.
- Persoonsvorm staat niet naast het onderwerp. 

- Staan ze wel naast elkaar, dan kun je er een zinsdeel tussen zetten.

Enkelvoudig of samengestelde zin?

A. 

Volgens de makers is die nieuwe schoolatlas gekoppeld aan het eindexamen aardrijkskunde voor havo- en vwo-leerlingen.

B.

Anwar loopt al een tijdje met krukken, omdat hij last van zij knie heeft. 

Samengestelde zin

Anwar loopt al een tijdje met krukken, omdat hij last van zij knie heeft. 

- Benoem het voegwoord.

- Benoem het eerste en het laatste woord van de delen.

- Benoem de naam van elk deel: hoofdzin of bijzin. 

Maak opdracht 5 af, blz. 21/22

Bepaal eerst of het een enkelvoudige of samengestelde zin is.

Schrijf van de samengestelde zinnen het volgende op:

- het voegwoord

- het eerste en het laatste woord van de delen

- de naam van elk deel: hoofdzin of bijzin

Enkelvoudige zin > samengestelde zin

Maak van de volgende enkelvoudige zin een samengestelde zin door er een bijzin aan toe te voegen. 

Ik was vanmorgen te laat op school.

Maak opdracht 6 af, blz. 22

Maak van de enkelvoudige zinnen samengestelde zinnen door er een bijzin aan toe te voegen. 

Gebruik steeds een ander voegwoord.

Op blz. 63 vind je een overzicht met onderschikkende voegwoorden. 

Einde les 6 grammatica