6.2: zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6.2: Zelfstandige burgers

Aan het einde van deze les:

Heb je laten zien:

• Dat je de leerdoelen hebt begrepen
• Dat je het kenmerkende aspect kunt uitleggen

Heb je geleerd:

• Op welke manier het gewest Holland belangrijk werd
• Hoe steden stadsrechten kregen
• Hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen hun macht verloren.
• begrippen: gewesten, stadsrecht, burgerij, schepenen, burgemeester en vroedschap

De Nederlanden: 

In de tijd  van steden en staten was Nederland nog niet één land. Het bestond uit verschillende  gewesten (provincies) die samen de Nederlanden (lage landen)  genoemd werden. Dit is het gebied wat nu Nederland, België en Luxemburg zijn.

Holland

• Graaf Floris V had van het gewest Holland een heel belangrijk gewest gemaakt.
• Je gaat eerst uitzoeken wie hij was door een aantal filmpjes te bekijken en vragen te beantwoordden.

2 filmpjes over Floris V:

https://schooltv.nl/video/floris-de-vijfde-graaf-van-holland-en-zeeland/#q=Floris%20V

https://schooltv.nl/video/floris-v-vermoord-door-wie-en-waarom/#q=Floris%20V

Stadsrechten:

• privilege (voorrecht) om zelf dingen te regelen als dorp, zonder deze rechten bepaald de landheer alles.
• Wanneer een dorp stadsrechten kreeg werd het een stad.
• Steden gingen zelf zorgen voor rechtspraak en de toepassing van wetten., bouwden een stadsmuur en gingen zelf belasting (tol) heffen.

Leg uit waaraan je op deze afbeelding kunt zien dat dit een stad is met stadsrechten.

Het stadsbestuur:

• Een man kon burger van een stad worden als hij een jaar en één dag in de stad woonde, een beroep had en een geldbedrag betaalde.
• Horigen die van hun heer naar een stad mochten verhuizen verloren zo de rechten en plichten van een horige, er werd dan ook vaak gezegd: "stadslucht maakt vrij"
• burgers hadden de rechten van de stad en vormden samen de burgerij.

Wat wordt er bedoeld met de uitspraak : "stadslucht maakt vrij" ?

Het stadsbestuur:

• Schepenen: burgers uit aanzienlijke families die de stad bestuurden en rechtspraken. Zij maakten de wetten en zorgden voor rust en orde. 
• Schout is de voorzitter van een vergadering van schepenen.
• De hoogste bestuurder van de stad waren de burgermeesters.
• Vroedschap:  controleerde de beslissingen van de stadsbestuurders, ook gaven zij advies. Ook zij kwamen uit aanzienlijke families.

Straffen in de Middeleeuwen

• Zeker: lijfstraffen en doodstraffen kwamen voor...
• ...maar de meeste straffen waren geldboetes!
• Die leverden meer op en kostten minder geld: een beul moet je als stad namelijk ook gewoon betalen!

   

https://schooltv.nl/video/middeleeuwse-lijfstraffen-de-schandpaal-en-de-schaamfluit/#q=%20rechtspraak%20middeleeuwen

Een gruwelijk goede opdracht!

Klik op de hotspots en sleep de straffen naar de juiste plek in de afbeelding.

Hand afhakken

Geselen

Ogen uitsteken

In het water gooien

Ophangen

Op de brandstapel

Onthoofden

steden en edelen:

• Steden moesten veel geld betalen voor stadsrechten dit had voordelen voor hoge edelen en vorsten (koningen)
• Met dit geld voerden ze bijvoorbeeld oorlogen.
• Ook kregen ze vaak steun van de steden tegen de lagere edelen die hierdoor hun macht verloren.