Paragraaf 5.2: zelfstandige burgers!

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Paragraaf 5.2: Zelfstandige burgers!

Tijdvak 4

Paragraaf 1:

Woonplaats en werkplaats

Stadsrechten

  Na deze les: Kan je verklaren.

• Hoe steden stadsrechten kregen.

Dit ga je leren

   Begrippen/ Vaardigheden:

Stadsrechten.

V:

Oorzaak en gevolg

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Eerste doen

Lezen: het kopje ¨Stadsrechten¨

De Nederlanden

• Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen
  

• Er waren veel kleine gebieden, die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.

• In die gebieden was een heer, edelman, (bijv. graaf of hertog) de baas

• Hij maakte de wetten

Hieronder zie je de Middeleeuwse namen van steden staan. Sleep ze naar de juiste plek in de kaart.

Masetrieth

Daventre portu

Amestelledamme

Trecht

Gouwe

Holland

Graaf Floris V had van het gewest Holland een heel belangrijk gewest gemaakt.

Je gaat zo verdere informatie zoeken over Floris V.

Holland wordt belangrijk

Het gebied dat nu Nederland, België en Luxemburg is was toen de Nederlanden

(17 gewesten, graafschappen en hertogdommen)

Holland was 1 van de belangrijkste gewesten en breidde het gebied flink uit.

Floris V liet de Ridderzaal bouwen.

In 1296 wordt hij vermoord door edelen, omdat hij teveel macht zou hebben.

Opdracht:

• Noteer tijdens het kijken van het filmpje zoveel mogelijk   informatie in een mindmap over Floris V.
• Gebruik de website op de volgende dia en vul je mindmap aan.

Stadsrechten

Floris was zeer geliefd bij zijn bevolking omdat:

 

• Hij had dorpen privileges gegeven om zelf dingen te regelen. 

Blij met de stad!

• Alle inwoners van een graafschap moesten gehoorzaam zijn aan de heer.
  
• Ook de inwoners van steden, maar die wilden liever eigen baas zijn

• De heer vond een machtige en rijke stad helemaal niet erg: al die   rijkdom!
• De inwoners van de stad en heer maken afspraken, vastgelegd in stadsrechten

De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland

Stadsrechten!

• Een stad met stadsrechten mag een stadsmuur bouwen
• De stad mag zelf rechtspreken, maar een ambtenaar (de schout) van de heer moet wel aanwezig zijn en een deel van de boetes is voor de heer

• De inwoners van een stad waren vrije poorters (geen bezit van de heer)

• In ruil voor deze rechten moet de stad belasting betalen

Stadsrechten

Floris gaf bepaalde groepen (boeren en burgers) rechten om het volk tevreden te houden.

Stadsrechten (privilege van een stad)

- Recht om belasting te heffen

- Rechten om een stadsmuur te bouwen

- Marktrecht

- Recht om tol te heffen

- Eigen rechtsspraak

 Dordrecht was de eerste stad met stadsrechten in 1220. Amsterdam bijvoorbeeld in 1275.

Oorkonde stadsrechten Amsterdam!

0

Maak nu de opgaven 1 en 2 van Par. 5.2!

                   

Stadsbestuur

  Na deze les: Kan je verklaren.

• Hoe burgers hun stad bestuurden.
• Hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

Dit ga je leren

   Begrippen/ Vaardigheden:

Burgerij, schepenen, raadhuis, burgemeesters en vroedschap.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Eerste doen

Lezen: het kopje ¨Het stadsbestuur¨

Vrije burgers

• "Stadslucht maakt vrij"
• je hoefde niet meer de adel of geestelijkheid te gehoorzamen.
• Stadsbewoners met de rechten van de stad werden burgers genoemd. Alle burgers bij elkaar, noem je de burgerij

Wie is de baas?

• De schout is de plaatsvervanger van de heer in de stad bij de rechtspraak
• Samen met de schepenen bepaalde hij de straf.
• Ze kregen advies van een raad.
• De burgemeester (soms meer dan één) was de baas van de raad.

Het stadsbestuur

'Stadslucht maakt vrij': horigen verloren de rechten en plichten als ze in de stad gingen wonen

Heren gaven meer rechten aan boeren om ze daar te houden, dus de horigheid verdween op veel plaatsen in Europa.

Iemand kon na een jaar en een dag burger worden in een stad. Daarnaast moesten ze werken en een geldbedrag betalen-> burgerij (= de gezamenlijke burgers)

Misdadigers werden vooral gestraft met boetes, de schandpaal of met de doodstaf. Een bekentenis werd gezien als schuldig (vaak werd een bekentenis gedaan na marteling).

0

Figuur 9

Eerste stap

Lezen: het kopje ¨Steden en edelen¨

Steden en edelen

Door de groeiende zelfstandigheid en macht van steden werden lage edelen minder machtig.

Ook verloren lage edelen macht doordat vorsten zich tegen hen keerden en daarbij de steun kregen van steden. 

Maak nu de opgaven 3 tot en met 6 van Par. 5.2!