Periode 2 les 1. Argumenten voor God vanuit de geschiedenis

• Godsdienst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

God, iets, niets.

Argumenten voor het bestaan van God

Leerdoelen

• Je weet hoe de natuurwetenschap voor de verlichting dacht over het ontstaan van de kosmos en de oorzaak ervan.
• Je kunt het ontologisch argument van Anselmus  uitleggen. 
• Je begrijpt het kosmologisch argument van  Thomas van Aquino.
• Je kent de inhoud van het kalamargument en kunt dit   uitleggen.
• Je weet wat "intelligent Design" inhoudt.
• Je weet hoe de vroegere natuurwetenschappers dachten over het ontstaan van de aarde en het heelal. 

De mens heeft zich een God bedacht naar zijn eigen beeld. Bij welke filosoof sluiten haar gedachten aan?

1. Freud
2. Lewis
3. Socrates
4. Plato

Het bestaan van God kan niet worden bewezen, maar ook niet worden ontkracht.

Het bestaan van God kan niet worden bewezen, 

maar ook niet worden ontkracht.

Dit standpunt wordt vaak aangeduid als agnosticisme.

De uitspraak dat het bestaan van God niet kan worden bewezen noch ontkracht, is een standpunt dat vaak wordt ingenomen in filosofische en theologische discussies over het bestaan van God. Dit standpunt wordt vaak aangeduid als agnosticisme.

Agnosticisme stelt dat het niet mogelijk is om definitief te bewijzen of te weerleggen dat God bestaat, omdat er onvoldoende empirisch bewijs is om tot een sluitende conclusie te komen. Aanhangers van dit standpunt betogen vaak dat religieuze overtuigingen en ervaringen subjectief van aard zijn en niet kunnen worden geverifieerd of gefalsificeerd door wetenschappelijke methoden.

Sommige mensen zien agnosticisme als een gematigd standpunt tussen theïsme (het geloof in het bestaan van God) en atheïsme (het ontbreken van geloof in het bestaan van God). Ze erkennen dat er argumenten zijn voor en tegen het bestaan van God, maar geloven niet dat er afdoende bewijs is om een definitieve conclusie te rechtvaardigen.

Het standpunt dat het bestaan van God niet kan worden bewezen noch ontkracht, weerspiegelt vaak een nederigheid ten opzichte van het mysterie van het goddelijke en een erkenning van de beperkingen van menselijke kennis en begrip. Het moedigt openheid aan voor verschillende perspectieven en nodigt uit tot voortdurende reflectie en onderzoek naar de aard van het bestaan en de betekenis van spiritualiteit.

Waarom is dit een agnostisch standpunt?

1. Omdat je kunt aantonen dat God wel bestaat.
2. Omdat we wel zeker kunnen weten of God wel of niet bestaat.
3. Omdat je kunt aantonen dat God niet bestaat.
4. Omdat we niet zeker kunnen weten of God wel of niet bestaat.

Bedenk een zwaarwegend of lastig te weerleggen argument tegen het bestaan van God.

Anselmus van Cantenburry

 A. Ontologisch argument

Anselmus van Cantenburry (1033-1109)

Het ontologisch argument is een filosofisch argument dat probeert aan te tonen dat het bestaan ​​van God kan worden afgeleid uit het begrip van God zelf, zonder afhankelijk te zijn van waarnemingen of ervaringen van de wereld om ons heen. Het werd oorspronkelijk voorgesteld door de middeleeuwse filosoof Anselmus van Canterbury en later opnieuw onderzocht en aangepast door filosofen zoals René Descartes en Gottfried Wilhelm Leibniz.

In eenvoudige bewoordingen komt het ontologisch argument neer op het volgende:

We kunnen ons God voorstellen als het hoogst denkbare wezen, een wezen dat perfect is in alle opzichten.

Als iets perfect is, moet het ook bestaan in werkelijkheid. Als het niet zou bestaan, zou het niet perfect zijn, omdat een bestaand wezen altijd beter is dan een niet-bestaand wezen.

Daarom, omdat we God ons voorstellen als perfect, moet God ook daadwerkelijk bestaan.

01:28

Wat is het verschil tussen filosofie en theologie.

1. Filosofie is een wetenschap en theologie niet.
2. Filosofie gaat uit van het atheïsme en theologie niet.
3. Theologie bestudeert godsdienst en filosofie niet.
4. Theologie handelt vanuit geloof en filosofie niet.

01:28

Waarom is religie zo belangrijk?

1. Het heeft grote invloed gehad op de geschiedenis.
2. Het heeft mensen teleur gesteld.
3. Het maakt dat mensen lijden aan neuroses.
4. Het maakt dat mensen de geschiedenis anders gaan bekijken.

04:32

Hoe luidt het ontologische Gods argument van Anselmus?

• Als God alleen zou bestaan als "idee" en niet in de werkelijkheid dan zou God  niet meer het ‘volmaakte’ kunnen zijn. 
• Aangezien het idee God + een bestaande God logischerwijs ‘groter’ en dus ‘volmaakter’ is dan alleen maar het idee God, moet dat wel betekenen dat God ook in werkelijkheid bestaat.

Samenvatting: Ontologisch argument (godsbewijs)

Het ontologisch argument is een filosofisch argument dat probeert aan te tonen dat het bestaan ​​van God kan worden afgeleid uit het begrip van God zelf, zonder afhankelijk te zijn van waarnemingen of ervaringen van de wereld om ons heen. Het werd oorspronkelijk voorgesteld door de middeleeuwse filosoof Anselmus van Canterbury en later opnieuw onderzocht en aangepast door filosofen zoals René Descartes en Gottfried Wilhelm Leibniz.

In eenvoudige bewoordingen komt het ontologisch argument neer op het volgende:

We kunnen ons God voorstellen als het hoogst denkbare wezen, een wezen dat perfect is in alle opzichten.

Als iets perfect is, moet het ook bestaan in werkelijkheid. Als het niet zou bestaan, zou het niet perfect zijn, omdat een bestaand wezen altijd beter is dan een niet-bestaand wezen.

Daarom, omdat we God ons voorstellen als perfect, moet God ook daadwerkelijk bestaan.

Geef je mening over dit argument.

B. Kosmologisch argument(en)

Thomas van Aquino (1225-1274)

03:20

Bij welke oude filosoof sluit Thomas van Aquino aan?

1. Plato
2. Socrates
3. Aristoteles
4. Freud

03:48

Welke benaming hebben Aristoteles en Aquino voor God?

1. Bewogen beweger
2. Onbewogen onbeweger
3. Bewogen onbeweger
4. Onbewogen beweger

04:09

1. Er moet een oorzaak zijn voor alle veranderingen. 

Conclusie: De eerste beweger:  God.

2. Oorzaken komen altijd voor in series, er zou een eerste oorzaak moeten zijn.

Conclusie: De eerste oorzaak: God.

  Samenvatting kosmologisch argument 1 en 2

05:33

3. Dingen in de wereld komen en verdwijnen. 

Niet alles zou zo kunnen zijn, want dan zou er een tijd zijn geweest waarin er niets was, maar dan had er ook niets kunnen ontstaan, want iets kan niet uit niets voorkomen. 

Conclusie: Er moet dus iets zijn dat altijd bestaan heeft: God.

   Samenvatting kosmologisch argument 3

05:36

Een samenvatting van dit argument luidt:

1. Er is altijd iets dat niet bestaan heeft.
2. Iets kan niet uit niets zijn ontstaan.
3. Er moet iets zijn dat altijd heeft bestaan.
4. Er is niets dat altijd heeft bestaan.

06:32

4. Sommige dingen komen in diverse kwaliteiten voor. 

Deze verschillende kwaliteiten worden veroorzaakt door iets wat de grootste hoeveelheid of perfecte hoeveelheid van die kwaliteit bezit. 

Conclusie: Er moet dus een volledig ‘goed’ ding zijn dat alle andere dingen goed maakt: God.

   Samenvatting kosmologisch argument 4

06:32

Argument 4: God als de .....

1. eerste oorzaak
2. noodzakelijke mogelijkheid
3. perfecte maatstaf
4. schepper

 Kosmologische argument(en)

Teleologisch argument/ Intelligent design  

William Paley 1743-1805

William Paley (1743-1805) was een Engelse geestelijke, christelijke apologeet, filosoof en utilitarist. Hij is vooral bekend van zijn werk "Natural Theology" dat in 1802 werd gepubliceerd, waarin hij het teleologische argument voor het bestaan van God presenteerde, ook wel bekend als het argument van het ontwerp.

Paley betoogde dat net zoals de complexiteit en orde van een horloge de aanwezigheid van een bekwame horlogemaker impliceren, de complexiteit en orde van het universum de aanwezigheid van een opperste ontwerper, namelijk God, impliceren. Zijn analogie van de horlogemaker wordt vaak aangehaald in discussies over intelligent design en de relatie tussen wetenschap en religie.

Paley's ideeën hadden een aanzienlijke invloed op zowel het filosofische als theologische denken in zijn tijd en worden tot op de dag van vandaag bestudeerd en bediscussieerd.

02:24

Wat betekent "teleologie"?

1. de leer van het leven
2. de leer van de waarheden
3. de leer van de betekenissen
4. de leer van de doelen

• Gaat niet (zoals de evolutietheorie) uit van toeval. 
• 
  
•  Het universum is  het plan van een 'ontwerper'. 
• 
  
• Gaat niet (zoals in het creationisme) uit van een schepping die zich in korte tijd  heeft afgespeeld.

Intelligent design

Intelligent design is een concept dat suggereert dat bepaalde kenmerken van het universum en levende wezens het resultaat zijn van een bewuste en intelligente planning of ontwerp, in plaats van louter het gevolg van willekeurige processen zoals evolutie door natuurlijke selectie.

Het idee achter intelligent design is dat sommige aspecten van de natuurlijke wereld, zoals de complexiteit van levende organismen of de precisie van fundamentele fysische constanten, zo complex en goed ontworpen zijn dat ze niet alleen door toeval of natuurlijke processen kunnen zijn ontstaan. Voorstanders van intelligent design zien deze complexiteit als bewijs voor een intelligente ontwerper, die zij vaak associëren met God.

0

5. Alle dingen streven naar een ultieme bedoeling of verwezenlijking. 

Het hebben van een doel impliceert een iets/ iemand die het doel stelt.  

Conclusie: Die iemand is God.

 (Teleologisch argument)

  Samenvatting cosmologisch argument 5

Het argument richt zich op het feit dat het universum een begin heeft gehad, wat impliceert dat er een oorzaak moet zijn voor dat begin. Aangezien het universum alle ruimte, tijd en materie omvat, wordt de oorzaak van het begin van het universum beschouwd als buitenruimtelijk, buitentijdelijk en buitenmaterieel - kenmerken die vaak worden toegeschreven aan het concept van God in de monotheïstische religies.

Het argument maakt gebruik van logica en redenering om te concluderen dat er een transcendente oorzaak moet zijn voor het universum zoals we dat kennen, en dat deze oorzaak wordt beschouwd als een goddelijke entiteit. Dit is een van de vele argumenten die zijn ontwikkeld om het bestaan van God te rechtvaardigen en heeft veel aandacht gekregen in filosofische en theologische debatten.

3. Kalam argument

Kalam-cosmologisch argument

Het Kalam-cosmologisch argument is een filosofisch argument voor het bestaan van God, dat teruggaat tot middeleeuwse islamitische denkers zoals Al-Kindi en Al-Ghazali, maar later populair werd gemaakt door de middeleeuwse joodse filosoof en theoloog Maimonides en vooral door de middeleeuwse islamitische filosoof Ibn Taymiyyah. Het argument is vernoemd naar de school van islamitische theologie en filosofie, de "Kalam", waarin het werd ontwikkeld.

Het Kalam-argument is als volgt:

Alles wat begint te bestaan, heeft een oorzaak voor zijn bestaan.

Het universum begon te bestaan.

Daarom heeft het universum een oorzaak voor zijn bestaan.

Deze oorzaak wordt vaak beschouwd als God. Het argument is gebaseerd op het idee dat het universum een begin heeft gehad en dat alles wat een begin heeft, een oorzaak heeft. Aangezien het universum zelf een begin heeft, moet er een oorzaak zijn voor het bestaan ervan. Dit argument heeft veel aandacht gekregen in de moderne filosofische en theologische discussies over de oorsprong van het universum.

01:10

Wat is een goede samenvatting van het eerste deel van het argument?

1. Niets wat begint te ontstaan heeft een bestaansoorzaak.
2. Alles wat begint te ontstaan heeft een bestaansoorzaak.
3. Alles wat begint te ontstaan heeft geen bestaansoorzaak.
4. Alles begint te ontstaan heeft een bestaansoorzaak.

02:35

begin heeft?

Welke ontdekking van Einstein bevestigt dat het universum een begin heeft.

1. De Relativiteitstheorie
2. De theorie van de Thermodynamica
3. De theorie van de Mechanica
4. De Snaartheorie

• Alles wat begint te ontstaan heeft een oorzaak.
  
• Het universum is begonnen met ontstaan en moet dus een ontstaansoorzaak hebben.
  
• Het universum is; alle ruimte, alle tijd en alle materie.
  
• DOntstaansoorzaak: alle buitenruimtelijke, buitentijdelijke en buitenmateriele oorzaak.
  
• Deze oorzaak kun je definiëren als God.
  

Samenvatting Kalam-kosmologisch argument

Het Kalam-cosmologisch argument is een filosofisch argument voor het bestaan van God, dat teruggaat tot middeleeuwse islamitische denkers zoals Al-Kindi en Al-Ghazali, maar later populair werd gemaakt door de middeleeuwse joodse filosoof en theoloog Maimonides en vooral door de middeleeuwse islamitische filosoof Ibn Taymiyyah. Het argument is vernoemd naar de school van islamitische theologie en filosofie, de "Kalam", waarin het werd ontwikkeld.

Het Kalam-argument is als volgt:

Alles wat begint te bestaan, heeft een oorzaak voor zijn bestaan.

Het universum begon te bestaan.

Daarom heeft het universum een oorzaak voor zijn bestaan.

Deze oorzaak wordt vaak beschouwd als God. Het argument is gebaseerd op het idee dat het universum een begin heeft gehad en dat alles wat een begin heeft, een oorzaak heeft. Aangezien het universum zelf een begin heeft, moet er een oorzaak zijn voor het bestaan ervan. Dit argument heeft veel aandacht gekregen in de moderne filosofische en theologische discussies over de oorsprong van het universum.

De Natuurwetenschap/ Oude filosofen

Socrates: Geloofde in een mogelijkheid van een goddelijk wezen. (absolute waarheden)

Aristoteles: Doeldenken, voorloper van Intelligent design (onbewogen beweger)

Plato: De wereld werd geschapen door een Demiurg.

Socrates wordt vaak gezien als een van de grondleggers van de westerse filosofie. Hij was vooral gericht op ethiek en kennis, en stelde de menselijke deugd centraal. Over het universum en God sprak Socrates niet zozeer. Hij was echter bekend vanwege zijn voortdurende zoektocht naar waarheid en wijsheid door middel van dialoog en debat.

Plato, een van de beroemdste leerlingen van Socrates, had complexe opvattingen over het universum en God. Hij geloofde in een hiërarchie van ideeën, waarbij het materiële universum slechts een schaduw of afspiegeling was van een hogere, perfecte realiteit van ideeën. Voor Plato was de ultieme realiteit de "Vorm van het Goede", die alles in het universum verlicht en ordent.

Aristoteles, een andere prominente student van Plato, stond bekend om zijn systematische benadering van filosofie en wetenschap. Hij had ook een teleologische kijk op het universum, waarbij hij geloofde dat alles in de natuur een doel had en dat er een onbewogen beweger moest zijn die de kosmos in beweging bracht en in stand hield. Deze onbewogen beweger werd door Aristoteles beschouwd als de hoogste vorm van goddelijkheid, maar het was geen persoonlijke god zoals in religies.

Kort samengevat hadden Socrates, Plato en Aristoteles elk hun eigen unieke perspectieven op het universum en God, maar alle drie legden ze de nadruk op de zoektocht naar waarheid, ethiek en het begrijpen van de natuurlijke wereld door middel van filosofie.

De Natuurwetenschap

Johannes Kepler (1571-1630) was een Duitse astronoom, wiskundige en astroloog die vooral bekend staat om zijn wetten van de planetaire beweging.

"God als super-ingenieur".

Voltaire (1694-1778), de Franse filosoof en schrijver uit de Verlichtingstijd, stond bekend om zijn kritische houding tegenover religie en zijn pleidooi voor rede, vrijheid en tolerantie.

"Ik kan me niet voorstellen dat dit uurwerk geen klokkenmaker heeft".

Albert Einstein (1879-1955), de beroemde Duitse natuurkundige die bekend staat om zijn theorieën over relativiteit.

"God heeft zich geopenbaard in de harmonie van de natuur en de kosmos".

Johannes Kepler (1571-1630) was een Duitse astronoom, wiskundige en astroloog die vooral bekend staat om zijn wetten van de planetaire beweging. Kepler had diepe religieuze overtuigingen en beschouwde zijn wetenschappelijke onderzoek als een manier om de schepping van God te begrijpen en te eren.

Kepler zag de wetten van de natuur als uitdrukkingen van de goddelijke wil en intelligentie. Hij geloofde dat God het universum had geschapen volgens een ordelijk en wiskundig plan, en dat het de taak van de mens was om dit plan te ontrafelen door middel van wetenschappelijk onderzoek.

In zijn geschriften sprak Kepler vaak over de harmonie en schoonheid van het universum als bewijs van Gods grootheid en wijsheid. Hij beschouwde zijn ontdekking van de wetten van de planetaire beweging als een bevestiging van zijn geloof in God en als een bron van spirituele vreugde.

Kepler's opvattingen over God en religie waren diepgeworteld in zijn tijd en context, en zijn werk wordt vaak gezien als een vroege poging om wetenschap en religie met elkaar te verzoenen.

Voltaire (1694-1778), de Franse filosoof en schrijver uit de Verlichtingstijd, stond bekend om zijn kritische houding tegenover religie en zijn pleidooi voor rede, vrijheid en tolerantie. Zijn opvattingen over God en het universum waren complex en gevarieerd, maar over het algemeen kan worden gezegd dat hij een sceptische houding aannam ten opzichte van traditionele religieuze overtuigingen.

Voltaire was een deïst, wat betekent dat hij geloofde in een goddelijke schepper die de wereld had geschapen, maar hij verwierp vaak de specifieke dogma's en doctrines van georganiseerde religies. Hij bekritiseerde de misstanden en hypocrisie binnen de gevestigde religies van zijn tijd, en pleitte voor een meer verlichte vorm van spiritualiteit die gebaseerd was op de rede en de natuurlijke orde van de wereld.

In zijn werk "Candide" bekritiseerde Voltaire de optimistische visie op de wereld die werd gepropageerd door filosofen als Leibniz, die beweerden dat dit de 'best mogelijke wereld' was, ondanks de aanwezigheid van lijden en kwaad. Voltaire's personage Pangloss, die deze opvattingen vertegenwoordigt, wordt belachelijk gemaakt in het boek als een goedbedoelende maar naïeve filosoof.

Over het algemeen zag Voltaire het universum als een plaats van complexiteit en ambiguïteit, en hij benadrukte het belang van kritisch denken en tolerantie in de zoektocht naar waarheid en betekenis. Hoewel hij sceptisch was over traditionele religieuze overtuigingen, erkende Voltaire wel de mogelijkheid van een transcendente realiteit die de menselijke ervaring overstijgt.

Albert Einstein (1879-1955), de beroemde Duitse natuurkundige die bekend staat om zijn theorieën over relativiteit, had complexe opvattingen over het universum en God. Hij wordt vaak geciteerd als iemand die geloofde in een soort van kosmische spiritualiteit, maar zijn opvattingen evolueerden en veranderden in de loop van zijn leven.

Einstein gebruikte vaak religieuze en metaforische taal om zijn ideeën over de natuur te beschrijven. Hij sprak bijvoorbeeld vaak over "God" in termen van de natuurwetten en de orde van het universum, maar hij bedoelde daarmee niet noodzakelijk een persoonlijke, antropomorfe godheid. Voor Einstein was de term "God" eerder een metafoor voor de diepere en onbegrijpelijke mysteries van het universum.

Einstein stond bekend om zijn nadruk op rationaliteit en empirisch bewijs, en hij was sceptisch tegenover georganiseerde religie en dogmatische overtuigingen. Hij beschouwde religie vaak als een product van menselijke zwakheden en angsten, maar hij waardeerde wel de esthetische en spirituele aspecten van religieuze tradities.

Hoewel Einstein geen traditionele religieuze opvattingen had, stond hij open voor de mogelijkheid van een soort van transcendente kracht of ordening in het universum. Zijn opvattingen over God en het universum waren dus complex en genuanceerd, en zijn nalatenschap heeft talloze interpretaties en debatten over dit onderwerp voortgebracht.

Hoe kwam het dat men na de Middeleeuwen God geleidelijk ging zien als een super-ingenieur?

1

Waarom kun je zeggen dat de moderne natuurwetenschap uitgaat van een "ontgoddelijkte werkelijkheid"?

2

Opdrachten

1.De wetten die men door natuurwetenschappelijk onderzoek vaststelde, werden gezien als het werk van God.  God heeft alles gemaakt dus ook deze wetten. Als Schepper is Hij de uitvinder van alles.

2. De hypothese God wordt niet meegenomen, maar buiten beschouwing gelaten.

Zijn de leerdoelen behaald?

• Ik weet hoe de natuurwetenschap voor de verlichting dacht over het ontstaan van de kosmos en de oorzaak ervan.
• Ik kan het ontologisch argument van Anselmus  uitleggen. 
• Ik begrijp het kosmologisch argument van  Thomas van Aquino.
• Ik ken de inhoud van het kalamargument en kunt dit  uitleggen.
• Ik weet wat "intelligent Design" inhoudt.
• Ik weet hoe de vroegere natuurwetenschappers dachten over het ontstaan van de aarde en het heelal.