3HV - Logica en Geldigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Logica & Geldigheid

Voorbeeld van een redenering

Als ik ziek ben, dan lig ik in bed.

Ik lig in bed.

Dus ik ben ziek. 

Logische geldigheid

In tekens	Spreek uit als	Voorbeeldzin
p --> q	Als p het geval is, dan is q het geval	Als het ijzelt, dan worden de straten glad.
p	p is het geval	Het ijzelt.
q	dus q is het geval	De straten worden dus glad.

Voorbeeld van een redenering

Alle mensen zijn sterfelijk.

Socrates is een mens.

Dus Socrates is sterfelijk.

Voorbeeld van een redenering

Als Eva thuis is, staat haar fiets in de schuur.

Eva is thuis.

Dus haar fiets staat in de schuur.

Wat is in dit voorbeeld de conclusie?

Is het een geldige redenering?

Ja

Nee

Voorbeeld van een redenering

Mensen zijn bloeddorstige monsters.

Jij bent een mens.

Dus jij bent een bloeddorstig monster. 

Is het een geldige redenering?

Ja

Nee

Ongeldigheid

In tekens	Spreek uit als	Voorbeeldzin
p --> q	Als p het geval is, dan is q het geval	Als je de toets goed hebt geleerd, haal je een voldoende.
q	q is het geval	Je haalt een voldoende.
p	dus p is het geval	Dus je hebt de toets goed geleerd.

Voorbeeld van een redenering

Als je de toets goed hebt geleerd, dan haal je een voldoende.

Je hebt het proefwerk niet goed geleerd.

Dus je haalt geen voldoende.

Is het een geldige redenering?

Ja

Nee

Verzwegen argumenten

• Vaak zijn redeneringen niet compleet:

Willem rijdt in een Tesla, dus hij is erg milieubewust.

• Er wordt een argument verzwegen:

Als je in een elektrische auto rijdt, dan ben je milieubewust. 

Namelijk: niet alle mensen die een elektrische auto rijden, zijn milieubewust. Sommigen ontlenen er status aan, anderen willen minder belasting betalen. 

Een verzwegen argument is impliciet in de argumentatie aanwezig.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is het verzwegen argument?

Anna Woltz is een goede schrijver, zij is zo populair bij leerlingen.

1. Anna Woltz is de beste jeugdboekenschrijfster
2. Leerlingen hebben een slechte smaak
3. Een schrijver die populair is bij leerlingen, is een goede schrijver
4. Anna Woltz is populair bij leerlingen, en is dus een goede schrijver

Wat is het verzwegen argument?

'Hij zorgt goed voor zichzelf, want hij doucht elke dag.'

1. Als je elke dag doucht, dan zorg je goed voor jezelf.
2. Als je goed voor jezelf zorgt, dan douch je elke dag.
3. Als je niet goed voor jezelf zorgt, dan douch je niet elke dag.
4. Iedereen die elke dag doucht, zorgt goed voor zichzelf.

Hoe zou je tegen dit verzwegen argument in kunnen gaan?

Verzwegen argumenten

• Door een verzwegen argument boven water te halen, zie je dat kritiek mogelijk is.

(Bijvoorbeeld: veel douchen is slecht voor je huid.)

• Let op! De tegenwerping is inhoudelijk en gaat niet in op de logische geldigheid van de redenering. 

Drogredenen

Soms kom je een aannemelijk argument tegen, dat toch niet klopt. 

Bijvoorbeeld: Ik houd niet van katten, want katten zijn stom.

Hier is sprake van een cirkelredenering.

Kan je nog een voorbeeld geven van een cirkelredenering?