Blok 2 Hoe wonen mensen?

• mens en maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Blok 2 Hoe wonen mensen?

M&M Lj1 LWB 5 

Steden en dorpen

Planning

Herhalen blok 1 (quizje)

Nakijken einde blok 1

Uitleg blok 2

zelfstandig werken:

-Maken opdr. blok 2

Waarin verschilt een stad ten opzichte van een dorp? Leg uit.

Wat was ook al weer de primaire sector van werk?

1. Werken in landbouw en tuinbouw
2. Werken in de dienstverlening
3. Werken in de fabriek
4. Werken als eigen baas

Leg uit wat we bedoelen met een agglomeratie (of geef een voorbeeld ervan).

Wat is bevolkingsdichtheid?

1. Het aantal mensen op het platteland in cm2
2. Gemiddelde inwoners van een stad.
3. Het gemiddeld aantal mensen per km2
4. Of mensen in flats wonen.

Stelling: De bevolkingsdichtheid op het platteland is hoger dan in de stad.

1. Waar
2. Nietwaar

Wat kun je in een stadscentrum tegen komen?

1. Cafés
2. Stadspoort
3. Hotels
4. Station

Welk beroep is geen ambacht?

1. Bakker
2. Taxichauffeur
3. Timmerman
4. Smid

In de Middeleeuwen wilden marktkooplui verkopen. Hoe heet dat?

1. Aanbod
2. Handel
3. Vraag
4. Winst maken

Wat deden geldwisselaars in de Middeleeuwen?

1. Leenden geld uit tegen betaling (rente).
2. Controleren of de prijs klopt van producten.
3. Rekenden af voor de marktkoopman.
4. Wisselden vreemd geld om tegen geld van de stad.

Noem 2 voordelen van verhuizen naar de stad.

Samen sta je sterker

• Steden en gemeenten werken samen.
• Binnen-buitenland
• Economisch helpen + politieke afspraken maken.

Niet nieuw: Middeleeuwen

• Hanzesteden --> Hanzeverbond
• Afspraken over gezamenlijke munt, gewicht, prijzen, etc.

Hanzesteden

Samenwerking tussen rijke steden in NL en Noord-Duitsland.

Dit had grote voordelen:

1. Samen op reis = veiliger.
2. samen afspraken maken. Bijv. minder belasting betalen aan de heer.
3.  Handelaren gebruikte dezelfde munten, maten en gewichten.
4.  Het alleen recht. Hanze steden mochten alleen in bepaalde producten handelen.

Hanzesteden in Nederland

Hanzesteden

In Nederland ook Hanzesteden te vinden.

Voor kooplieden makkelijker om handel te drijven. 

O.a. in: zout, graan, wol, vis, hout, wijn, bier, etc.

Handen uit de mouwen

Middeleeuwen:

-Huizen van hout.

-Geen straatnamen of nummers.

-Gevelstenen 

--> Welk ambacht daar werd uitgevoerd.

Handen uit de mouwen

In de stad waren veel ambachtslieden.

-Ook waren er mensen met dezelfde ambachten.

-Samenwerken; Gilde.

Gilde

Mensen met hetzelfde ambacht werden lid van een vereniging = Gilde.

Functies van een gilde:

- leden hielpen elkaar bij ziekte

- Als iemand doodging, zorgde zij voor het gezin

- Zij controleerde de kwaliteit van de producten

- Zij bepaalde de prijs van het product.

Meesterproef

• Ook zorgde de gilde dat het ambacht werd doorgegeven op een nieuwe generatie.
• Leerling-Meester.
• Leren van het ambacht; basisvaardigheden = Gezel.
• Examen afleggen: Meesterproef

Stadslucht maakt vrij

Stadsrechten

In de middeleeuwen;

-Steden groter en rijker

-Steden gehoorzamen aan de heer (bisschop of graaf)

-Inwoners niet altijd mee eens!

-Opstellen van regels en wetten: stadsrechten

-Dit werd gedaan tussen de heer (adel) en de stad.

Stadsrechten

Wat stond hierin?

-Regels eigen bestuur stad

-Stadsmuur bouwen

-Markten organiseren

-Tolheffingen

-Belasting betalen

-Bijstand bij oorlog

Toename bevolking stad

Redenen:

• Werk
• Meer vrijheden
• Meer rechten
• Burgerrechten = 1 jaar in de stad wonen; vrijheid + eigen beroep kiezen.

Aan de slag!

De overheid

Tegenwoordig geen stadsrechten meer. 

-Land bestuurt vanuit politieke hoofdstad Den Haag.

-Wetten en voorzieningen  voor iedereen.

Vb. Belasting, onderwijs, politie, wegen, regels, etc.

Dicht bij je werk?

-Vroeger ging je wonen in de stad/dorp waar je werkte.

Sommigen woonden in hun bedrijf of erboven.

-Nu: mensen reizen van hun woonplaats 

naar hun werk = Forens.

Wonen niet in hun werk of erboven, vaak ergens anders in woonwijken.

Wijken en buurten

• Steden groeien de laatste 100 jaar
• Wijken bijbouwen (wijk is deel van een stad of dorp waar mensen wonen) 
• Huizen vaak in rijtjes gebouwd. Soms ook vrijstaand.

Oude wijken

-Oude wijken; slecht geïsoleerd of onderhouden.

-Armoede zichtbaar

-weinig winkels 

-hoge werkloosheid

-hogere misdaad cijfers

= Achterstandswijken.

-->Verpauperen

Vanaf 1970 verpauperden steden steeds verder:

• Jonge en rijke mensen vertrokken.  Arme en  oude mensen bleven achter.
  
• Huizen en voorzieningen werd niet meer goed onderhouden: verpaupering.
  
• De leefbaarheid van steden ging verder achteruit
  

Verpaupering van wijken

Verpaupering tegen gaan

Om verpaupering en waardedaling van je huis tegen te gaan willen steden met de tijd mee en vernieuwen. = Stedelijke vernieuwing.

-Slopen oude wijken  en dan weer nieuw bouwen. Betere isolatie, dubbel glas, etc.

-Ook aanleg van betere parken, buurthuizen, winkels en scholen.

Arme landen NU

Zelfbouwwijken

Aan de slag!