H3 Loonvorming t/m opdracht 3.4

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3 Loonvorming

Programma

• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Kun je bespreken hoe het minimumloon wordt bepaald. 
• Kun je bespreken wat een CAO is en hoe deze tot stand komt. 
• Kun je uitleggen waarom er sprake is van meeliftersgedrag bij de cao. 
• Kun je onderscheid maken tussen primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. 
• Kun je  een algemene loonstijging, prijscompensatie en een incidentele loonstijging onderscheiden

Hoeveel verdient een 16 jarige per uur?

www.rijksoverheid.nl

Waarom minimum jeugdloon zo laag?

• Stimuleren om naar school te gaan
• Het is anders te duur om jongeren aan te nemen

Minister van Sociale Zaken vindt het niet nodig om het te verhogen, je hebt immers ook geen hoge kosten zoals huur etc

Wie bepaald eigenlijk de hoogte van het loon?

www.rijksoverheid.nl

Hoe kan je invloed hebben op de CAO?

Vakbond

• Een vakbond komt op voor jouw belangen op het gebied van werk en inkomen
  
• Je betaalt hiervoor een maandelijkse/jaarlijkse premie
• De organisatiegraad geeft aan hoeveel % er lid is van een vakbond

CAO onderhandelingen

• Vaak gaat dit over loon
• Een te hoge loonstijging kan nadelig zijn voor de economie

• Te hoge lonen --> hogere loonkosten voor bedrijven --> prijzen omhoog --> vraag naar producten neemt af --> productie neemt af --> werkloosheid stijgt

Meeliftersgedrag

Mensen die geen lid zijn profiteren wel van de mensen die wel lid zijn

Dit gedrag, het gratis profiteren van de inspanning van anderen noemen we meeliftersgedrag / free-ridersgedrag

Wat gebeurt er als iedereen meelift?

Meeliftersgedrag

Als iedereen meelift, bestaat er geen vakbond

Soms wordt het verplicht; collectieve dwang

Arbeidsovereenkomst

• Een arbeidsovereenkomst tussen werknemer en werkgever met daarin de arbeidsvoorwaarden.
  
  

De primaire arbeidsvoorwaarden

• loon en de normale arbeidstijd

De secundaire arbeidsvoorwaarden 

• reiskostenvergoeding, vakantieregeling, kinderopvang en scholingsfaciliteiten

Prijscompensatie en reële loonstijging

• Een loonstijging die in procenten gelijk is aan de stijging van de prijzen: prijscompensatie

voorbeeld: inflatie 2% en loonstijging 2%

• Bovenop de prijscompensatie een algemene loonstijging waardoor de koopkracht stijgt: reële loonstijging

voorbeeld: inflatie 2% en loonstijging 5%

Incidentele loonstijging

Een loonstijging die niet voor iedereen geldt. Dit krijg je als gevolg van een promotie, overwerk of door een stijging van het aantal dienstjaren.

Dit valt dus niet onder een cao.

Aan de slag

Maken t/m 3.9

Opgave 3.3 samen