Spreekwoorden/ Uitdrukkingen/tegeltjes

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, havo
• Leerjaar 2

Welkom bij de les Nederlands

Verschil spreekwoorden en uitdrukkingen

• Een spreekwoord is een vaste zin met een wijsheid of tip.
  Bijvoorbeeld: Je moet een gegeven paard niet in de bek kijken. 
  
  
• Een uitdrukking is een woord of groepje woorden met een aparte betekenis die je in zinnen kunt gebruiken.
  Bijvoorbeeld: vlinders in je buik hebben. 

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Ken je het verschil tussen spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegden.
• Ken je de betekenis van enkele spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegden.
• Bedenk je een eigen wijsheid voor een tegeltje

Uitdrukking 

Het is een overkoepelend begrip voor alle vaste verbindingen met een figuurlijke betekenis. 

Je kan een uitdrukking veranderen van woordvolgorde.

Voorbeeld:

 'Er als de kippen bij zijn', kun je veranderen in; 'Zij zijn er altijd als de kippen bij als het gratis is'.

 Spreekwoorden 

Spreekwoord

Een spreekwoord is onveranderlijk. 

Je gebruikt dus altijd dezelfde woorden in dezelfde volgorde. 

Een spreekwoord is bovendien altijd een mededeling, geen vraag. 

Het werkwoord (de persoonsvorm) staat in de tegenwoordige tijd (als er een persoonsvorm aanwezig is). Meestal is een spreekwoord een algemene levenswijsheid: zo gaat het nu eenmaal in de wereld. 

Voorbeelden van spreekwoorden zijn: ‘Na regen komt zonneschijn’, ‘Boontje komt om zijn loontje’ en ‘Oost west, thuis best.’

Welke spreekwoorden herken je in de volgende video?

Even oefenen:

De appel valt niet ver van de boom

1. Het is nergens beter dan thuis
2. Van iets wat je jong leert, heb je later veel voordeel
3. Kinderen lijken vaak op hun ouders
4. Hele goede vrienden zijn

Geen kind hebben aan iemand

1. Kinderen lijken vaak op hun ouders
2. Geen last hebben van iemand
3. Jouw eigen kind of kinderen
4. Van iets wat je jong leert, heb je later veel voordeel

Oost west, thuis best

1. Iemand enthousiast ontvangen
2. Geen last hebben van iemand
3. Het is nergens beter dan thuis
4. Kinderen lijken vaak op hun ouders

Van je familie moet je het hebben

1. Mensen veranderen
2. Een familielid bezorgt je soms nadeel zonder dat je het verwacht
3. Hele goede vrienden zijn
4. Kinderen lijken vaak op hun ouders

Mijn bloed kookt

1. Iemand heel leuk vinden
2. Ergens veel moeite voor doen
3. Heel boos zijn
4. Verliefd zijn

Door dik en dun

1. Iemand heel leuk vinden
2. Elkaar steunen op leuke en minder leuke momenten
3. Met veel zin aan iets beginnen
4. Ruzie hebben

Met bloed, zweet en tranen

1. Boos zijn
2. Hard hijgen omdat je je hebt ingespannen
3. Iemand leuk vinden
4. Ergens veel moeite voor doen

met het verkeerde been uit bed gestapt

1. uit je hoofd weten
2. in een slechte bui zijn
3. is het gedaan, is het zover gekomen
4. maken van niets een groot probleem

niet bij elkaar onder de plak zitten

1. iemand respecteren hoe hij is
2. niet de macht over elkaar hebben
3. is het goed tussen die twee
4. sterk overdrijven

Maak de uitdrukking af:

onder de plak __

1. schoonmaken
2. stoppen
3. plakken
4. zitten

Maak de uitdrukking af:

Doen alsof je neus __

1. snuit
2. kriebelt
3. bloedt
4. niest

Maak de uitdrukking af:

Uit je duim __

1. komen
2. zuigen
3. kennen
4. meten

Maak de uitdrukking af:

Een oogje in het zeil __

1. houden
2. geven
3. varen
4. meten

TEGELTJESWIJSHEDEN

create.kahoot.it

Aan de slag

Maak een tegeltje met een zelfbedachte 'tegeltjeswijsheid'