H 1.3 De eerste steden.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.3 De eerste steden

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

-hoe de eerste steden ontstonden.

- wat een gelaagde samenleving inhoudt

- wat de vier (geschiedkundige) invalshoeken zijn

- hoe er een eind kwam aan de Prehistorie 

KA: - Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

1.3 De eerste steden

Begripsverduidelijking:
 
Irrigatielandbouw =  landbouw gebruik makend van kunstmatige (= door mens gemaakt) watertoevoer

Ambachten: beroep waarmee je iets met de hand maakt

Nijverheid:  bedrijvigheid waarbij grondstoffen worden verwerkt

•  

Ruïnes van Eridu.

Reconstructie van de poort van Eridu.

Animatie over Uruk
De oudste stad ter wereld

1.3 De eerste steden

Om een samenleving goed te leiden waren er leiders nodig. Er ontstond een hiërarchie / gelaagde samenleving: 

1. De monarch (koning)
2. Priesters (onderhouden contact met de goden)
3. Ambtenaren (helpen bij het bestuur) 
4. Handelaren (kopen, vervoeren en verkopen van producten) en ambachtslieden (gespecialiseerd in een ambacht)
5. Boeren en slaven

Het eiland Dilmu (Bahrein), was de belangrijkste markt in het Perzisch golfgebied. 

1.3 De eerste steden

 Een koning moet zijn volk goed verzorgen, dus ...

• Er moesten voorraden worden aangelegd
• Een deel van het geproduceerde voedsel moest dus worden afgestaan aan de koning (belasting)
• Om problemen te voorkomen moest worden bijgehouden welke regels er waren en hoeveel voedsel er was geproduceerd
• Het schrift werd uitgevonden. 
• Kwam daarmee een eind aan de prehistorie? 

 

 

Men vond het schrift uit.  

Het eiland Dilmu (Bahrein), was de belangrijkste markt in het Perzisch golfgebied. 

Een kalkstenen tablet, met redenen waarom mensen niet op hun werk verschenen, c.a. 1250 v.Chr. 

Ik moest bier brouwen

Ik ben door een schorpioen gestoken

Ik dronk bier met mijn vader

Mijn moeder was ziek 

Mijn dochter bloedde

Ik moest stenen halen 

1.3 De eerste steden

Historische vaardigheid: invalshoeken

1. Cultureel: Wat denken / voelen mensen en hoe uiten zij dit? 
2. Economisch: Wat zijn de middelen van bestaan? 
3. Politiek: Hoe wordt de samenleving bestuurd? 
4. Sociaal: Hoe zijn de onderlinge verhoudingen in een samenleving? 

Het eiland Dilmu (Bahrein), was de belangrijkste markt in het Perzisch golfgebied. 

1.3 De eerste steden

• Cultureel: in de steden geloofden men in meerdere goden, zij waren polytheïstisch
•  Economisch: de steden kenden verschillende ambachten, maar waren afhankelijk van landbouw (dus boeren)
• Politiek: de steden werden geregeerd door een vorst. 
• Sociaal: de rest van de mensen waren onderdaan en betaalden belasting. Daarmee betaalde de vorst de verschillende lagen van de bevolking
• De invalshoeken hebben dan ook veel overlappingen

Het eiland Dilmu (Bahrein), was de belangrijkste markt in het Perzisch golfgebied. 

De levenswijze van j-v

Ontstaan van landbouw(samenlevingen)

Ontstaan stedelijke gemeenschappen

Nomadisch bestaan

Bezit werd belangrijk; één kreeg meer bezit dan een ander.

Dieren werden gedomesticeerd

Sedentaire leefwijze

Specialisatie

Hiërarchische samenlevingen

Onderdeel van de natuur

Duidelijke rolverdeling 

Dorpen waren autarkisch

Sociale ongelijkheid

Elite

Belastingen

Schrift 

Lees de tekst 'Het ontstaan van steden'. Sleep de kenmerken de juiste plaats.

Juist

Onjuist

Aan het einde van de prehistorie groeiden sommige dorpen uit tot steden.

De steden hadden veel bewoners waarvan de meesten boer waren.

De eerste steden ontstonden bij rivieren.

De eerste steden waren van de Soemeriërs in Mesopotamië.

Gebruik de tekst 'Culturele ontwikkelingen'. Gebruik de 4 feiten.
A. De Soemeriërs hadden een bloeiende economie.
B. De Soemeriërs hadden een hoogontwikkelde cultuur.
C. De Soemeriërs hadden een ingewikkelde bestuursorganisatie.
D. De Soemeriërs ontwikkelden het spijkerschrift.

1. Feit a is een oorzaak van feit b.
2. Feit a is een oorzaak van feit c.
3. Feit a is een oorzaak van feit d.

Gebruik de tekst 'Culturele ontwikkelingen'. Gebruik de 4 feiten.
A. De Soemeriërs hadden een bloeiende economie.
B. De Soemeriërs hadden een hoogontwikkelde cultuur.
C. De Soemeriërs hadden een ingewikkelde bestuursorganisatie.
D. De Soemeriërs ontwikkelden het spijkerschrift.

1. Feit c is een oorzaak van feit a.
2. Feit c is een oorzaak van feit b.
3. Feit c is een oorzaak van feit d.