3.7 Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Filmpje en Kahoot: woordsoorten
• Terugblik: woordsoorten benoemen
• Uitleg:
  - persoonlijk voornaamwoord
  - bezittelijk voornaamwoord
  - telwoord
  
  
• Zelfstandig maken:
  Kader: opdracht 2 t/m 6 op blz. 65 t/m 67
  TL: opdracht 1, 3, 4, 5, 6 en 9  op blz. 67 t/m 71
  
  

• Terugkijken

Doelen van deze les:

1. Aan het einde van de les kun je de volgende woordsoorten benoemen:
   
   - lidwoord
   - zelfstandig naamwoord
   - bijvoeglijk naamwoord
   - werkwoord
   - voorzetsel
   - telwoord
   - persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord

Ken jij de zinsdelen?

   Welke zinsdelen zijn er?

- de persoonsvorm

- het werkwoordelijk gezegde

- het onderwerp

- het lijdend voorwerp

- het meewerkend voorwerp

- de bijwoordelijke bepaling

Sabrien heeft de hele week
haar broertje naar school gebracht.
Wat is de persoonsvorm?

1. Sabrien
2. heeft
3. de hele week
4. heeft gebracht

Sabrien heeft de hele week
haar broertje naar school gebracht.
Wat is het onderwerp?

1. de hele week
2. naar school
3. Sabrien
4. heeft gebracht

Sabrien heeft de hele week haar
broertje naar school gebracht.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. Sabrien
2. naar school
3. de hele week
4. haar broertje

Sabrien heeft de hele week
haar broertje naar school gebracht.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Sabrien
2. zit er niet in
3. de hele week
4. naar school

Sabrien heeft de hele week haar
broertje naar school gebracht.
Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. haar broertje
2. zit er niet in
3. de hele week
4. naar school

Zo ontleed je zinnen.

De persoonsvorm (pv): de zin van tijd veranderen

Het werkwoordelijk gezegde (wg): 

de persoonsvorm + alle andere werkwoorden in de zin

Het onderwerp (o): wie of wat + wg

Het lijdend voorwerp (lv): wat of wie + wg + o

Het meewerkend voorwerp (MV): aan of voor wie + wg + o + lv

De bijwoordelijke bepaling (bwb): alle zinsdelen die overblijven

Samengestelde zinnen

Een zin met twee of meer persoonsvormen is een samengestelde zin.

1. Mijn moeder strijkt onze kleding en mijn vader maakt het eten.
   
   
2. Nadat hij met het eten klaar is, gaat hij in de woonkamer zitten.
   
   
3. Het huiswerk had ik niet gemaakt, omdat ik mijn boek was vergeten.

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.
Mijn tante had vandaag gekookt. 

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
  
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

Voegwoorden

Vaak is een samengestelde zin aan elkaar geplakt met een voegwoord.

Het staat vaak na een komma of aan het begin van een zin.

Voegwoorden in samengestelde zinnen

De jongen zit in de auto, want hij gaat naar een vriend toe.

De hond kijkt zielig, omdat hij wat lekkers krijgt.

Terwijl ik naar de supermarkt liep, kwam ik mijn tante tegen.

Welke zin is een
samengestelde zin?

1. Mijn oom houdt van voetbal.
2. Voordat ik naar school ga, ga ik eerst naar mijn beste vriend toe.
3. Al de hele week zeurt mijn vader over mijn huiswerk.
4. Je moet niet zo zielig kijken.

Morgen neem ik de bus,
want het gaat regenen.
Wat is het voegwoord?

1. Morgen
2. ik
3. het
4. want

Morgen moet ik eerder op school zijn.
Ik zet mijn wekker.
Maak van deze twee zinnen een
samengestelde zin met behulp van een voegwoord.

Aan de slag!

Kader:

3.7 Grammatica, opdracht 2 t/m 6 op blz. 65 t/m 67

3.8 Spelling, opdracht 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9 en 10 op bladzijde 68 t/m 73

TL:

3.7 Grammatica, opdracht 1, 3, 4, 5, 6 en 9 op blz. 67 t/m 71

3.8 Spelling, opdracht 1, 3, 5, 6, 7 en 9 op bladzijde 73 t/m 79

Aan de slag!
2.7 Grammatica

Kader maakt:
opdracht 1, 3 en 4 t/m 7 op blz. 141 t/m 143.

Basis maakt: 
opdracht 1 t/m 6 op bladzijde 113 en 114

De vraagproef

Bij de vraagproef stel je de vraag:
wie of wat + alle werkwoorden (werkwoordelijk gezegde)?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

Het meewerkend voorwerp

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?
Je stelt de vraag:

aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp (+ lijdend voorwerp)? Het antwoord op die vraag is het meewerkend voorwerp.

Dorien en Lotte aaiden mijn broertje over zijn hoofd.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. aaiden
2. Dorien en Lotte
3. over zijn hoofd
4. mijn broertje

Zinnen ontleden

1. Dorien en Lotte aaiden gisteren mijn broertje over zijn hoofd.

2. Soufiyan gaf Rachid een stomp.

3. Shay had nog een graag een kop koffie willen drinken.

Aan de slag!
3.7 Grammatica

Zelfstandig maken:

Kader: opdracht 2 t/m 6 op blz. 65 t/m 67

TL: opdracht 1, 3, 4, 5, 6 en 9 op blz. 67 t/m 71