Deviant Via Vervolg Thema 3 Hoofdstuk 2 Spelling en Grammatica

Thema 3

Hoofdstuk 2

Grammatica en spelling

Thema 3 Hoofdstuk 2 Spelling en Grammatica

In dit hoofdstuk leer je de volgende begrippen:

- zinsdelen

- de persoonsvorm

- het onderwerp

- het voltooid deelwoord

- een hulpwerkwoord

- het werkwoordelijk gezegde

Doel 

Je leert wat zindelen zijn

Zinsdelen

- Een zinsdeel is een stukje van de zin. Je kunt elke zin verdelen in zinsdelen.

- Een zinsdeel kan uit een of meerdere woorden bestaan.

- De woorden van een zinsdeel blijven bij elkaar als je de zinsdelen van volgorde verandert.

Voorbeeld:

Anna zaait in haar moestuin de boontjes.

Voorbeeld:

Anna zaait in haar moestuin de boontjes.

De boontjes zaait Anna in haar moestuin.

Voorbeeld:

Anna zaait in haar moestuin de boontjes.

De boontjes zaait Anna in haar moestuin.

In haar moestuin zaait Anna de boontjes.

Voorbeeld:

Anna zaait in haar moestuin de boontjes.

De boontjes zaait Anna in haar moestuin.

In haar moestuin zaait Anna de boontjes.

Zaait Anna in haar moestuin de boontjes?

Voorbeeld:

De zinsdelen zijn:

Anna /  zaait / de boontjes / in haar moestuin

Doel 

Je leert hoe je de persoonsvorm kan vinden

De persoonsvorm:

- De persoonsvorm is het belangrijkste werkwoord van de zin. 

- In elke zin staat een persoonvorm.

- Er zijn twee manieren om de persoonsvorm te vinden:

                                        1) Maak een vraagzin.

                                        2) Verander de zin van tijd.

1) Maak een vraagzin:

Stap 1: Lees de zin.

Stap 2: Maak van de zin een vraagzin.

Stap 3: Het werkwoord vooraan de zin is de persoonsvorm.

1) Maak een vraagzin:

De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

1) Maak een vraagzin:

Maakt de boswachter een lange wandeling door het bos?

Maakt is een werkwoord en dus de persoonsvorm

2) Verander de zin van tijd

De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

2) Verander de zin van tijd

De boswachter maakte een lange boswandeling door het bos.

maakt wordt maakte en is dus de persoonsvorm

Doel 

Je leert hoe je het onderwerp kan vinden

Het onderwerp

- Is een ding of persoon die in de zin iets doet of iets is.

- Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar.

- Er zijn twee manieren om het onderwerp te vinden:  

                                    1) Wie wat doet iets in de zin?

                                    2) Verander de persoonsvorm van aantal

1) Wie of wat doet iets in de zin?

De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

1) Wie of wat doet iets in de zin?

De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

Vraag: Wie of wat maakt een lange wandeling door het bos?

1) Wie of wat doet iets in de zin?

De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

Vraag: Wie of wat maakt een lange wandeling door het bos?

Antwoord: De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

De boswachter is het onderwerp.

2) Verander de persoonsvorm van  aantal

De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

Wat is de persoonsvorm ook alweer?

2) Verander de persoonsvorm van  aantal

De boswachter maakt een lange wandeling door het bos.

De boswachter is de persoonsvorm!

Een boswachter -> de boswachters

2) Verander de persoonsvorm van  aantal

De boswachters ........

2) Verander de persoonsvorm van  aantal

De boswachters maken een lange boswandeling door het bos.

maakt wordt maken en is dus het onderwerp

Doel 

Je leert wat de voltooide tijd is

Het voltooid deelwoord 

- Het werkwoord staat in de voltooide tijd -> het is gebeurd.

- Bij de voltooide tijd hoort een voltooid deelwoord.

- Het voltooid deelwoord begint met : ge-, ver-, her-,er-, be-,ont-.

- Het voltooid deelwoord eindigt met : -d, -t, en.

- Het voltooid deelwoord eindigt nooit met dt.

Voorbeeld:

Ik heb de kooi van de vogel verduisterd.

T.T.	V.T.	Voltooide tijd
ik verduister	ik verduisterde	ik heb verduisterd

Voorbeeld:

Ik heb nieuwe goudvissen gekocht.

T.T.	V.T.	Voltooide tijd
ik	ik	ik

Voorbeeld:

Ik heb nieuwe goudvissen gekocht.

T.T.	V.T.	Voltooide tijd
ik koop	ik kocht	ik heb gekocht

Doel 

Je leert wat het hulpwerkwoord is

Hulpwerkwoord

- In elke zin staat minimaal werkwoord.

- Het belangrijkste werkwoord is de persoonsvorm.

- De persoonsvorm kan een hulpwerkwoord zijn.

- Een hulpwerkwoord helpt een ander werkwoord in de zin

- Een voltooid deelwoord staat altijd met een hulpwerkwoord in een zin.

Hulpwerkwoord

Veel voorkomende hulpwerkwoorden zijn:

- hebben                                       - zijn

- worden                                       - kunnen

- mogen                                        - zullen

- willen                                          -  moeten

Voorbeeld:

Ik ben naar de dierentuin geweest.

Hulpwerkwoord : ben

Voltooid deelwoord : geweest

Voorbeeld:

Het muisje is in de val gelopen.

Hulpwerkwoord : 

Voltooid deelwoord : 

Voorbeeld:

Het muisje is in de val gelopen.

Hulpwerkwoord : is

Voltooid deelwoord : gelopen

Voorbeeld:

Hij heeft besloten dat hij meegaat op kamp.

Hulpwerkwoord : 

Voltooid deelwoord : 

Voorbeeld:

Hij heeft besloten dat hij meegaat op kamp.

Hulpwerkwoord : heeft

Voltooid deelwoord : besloten

Doel 

Je leert wat het voltooid deelwoord is

Het voltooid deelwoord 

Om te weten hoe je een voltooid deelwoord schrijft moet je weten of het werkwoord sterk of zwak is.

Zwakke werkwoorden:

- In verleden tijd de(n), voltooid deelwoord eindigt op een d.

- In verleden tijd te(n), voltooid deelwoord eindigt op een t.

'T KoFSCHiP X 

Stap 1  : Hele werkwoord - en

Stap 2 : Is de laatste letter uit 'T KoFSCHiP X - dan t achter stam

Stap 3 : Is de laatste letter niet uit 'T KoFSCHiP X - dan d achter                                                                                                                                stam

'T KoFSCHiP X 

Draven

Stap 1  : Draven -en

Stap 2 : Drav          v niet uit 'T KoFSCHiP X - dus d

Stap 3 : Ik draafde 

                 Wij draafden

                 Ik heb gedraafd

Het voltooid deelwoord 

Om te weten hoe je een voltooid deelwoord schrijft moet je weten of het werkwoord sterk of zwak is.

Sterke werkwoorden:

- Voor sterke werkwoorden in de voltooide tijd is geen schema.

- Deze werkwoorden moet je oefenen totdat je ze uit je hoofd                                                                                                                                 weet.

Het voltooid deelwoord 

Voorbeeld:

Hele werkwoord	Verleden tijd	Voltooide tijd
ruiken	ik rook	ik heb geroken
sluipen	ik sloop	ik

Het voltooid deelwoord 

Voorbeeld:

Hele werkwoord	Verleden tijd	Voltooide tijd
ruiken	ik rook	ik heb geroken
sluipen	ik sloop	ik heb geslopen
stinken	ik stonk	ik heb gestonken

Doel 

Je leert wat het werkwoordelijk gezegde is

Het werkwoordelijk gezegde

- Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden uit de zin

- Het werkwoordelijk gezegde kan uit één of meer werkwoorden bestaan

Het werkwoordelijk gezegde

Voorbeeld:

Wij genieten in het bos van een heerlijke wandeling.

werkwoordelijk gezegde: genieten

Het werkwoordelijk gezegde

Voorbeeld:

Wij hebben in het bos van een heerlijke wandeling genoten.

werkwoordelijk gezegde: hebben genoten

Het werkwoordelijk gezegde

Voorbeeld:

Zullen wij in het bos van een heerlijke wandeling gaan                                                                                                                                        genieten?

werkwoordelijk gezegde: 

Het werkwoordelijk gezegde

Voorbeeld:

Zullen wij in het bos van een heerlijke wandeling gaan                                                                                                                                     genieten?

werkwoordelijk gezegde: zullen gaan genieten