§3.2 Nederland en Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

§3.2 Nederland en Europa

• hoe de economie bloeide in Nederland in de 17e eeuw
  
• welke plaats de handelaren hadden in de economie
  
• hoe Nederlandse steden groeiden
  
• hoe regels voor oorlogen ontstonden
  
• hoe Nederland oorlog voerde met omringende landen
  

De Gouden Eeuw

• De 17e eeuw was voor Nederland een gouden eeuw. Er werd veel geld verdiend door de bloeiende handel, nijverheid en landbouw.
  
• Nederlandse schepen verzorgden een groot deel van de internationale handel in Europa. Amsterdam was de belangrijkste Europese stapelplaats voor graan.
  
• Om winst te maken, staken handelaren hun geld in bedrijven. Dit economisch systeem heet kapitalisme.
  

Waarom kwamen in de 17e eeuw de handel en de nijverheid in de Republiek tot grote bloei? 

Ten eerste de handel met het Oostzeegebied 

• veel hout en graan opleverde en er daar veel vis werd verkocht.
• ==> Gunstig voor nijverheid: Scheepsbouw

Ten tweede de verovering van Antwerpen door de Spanjaarden in 1585.

• Protestanten handelaren vluchten weg! Naar Amsterdam en namen hun kennis, geld en lijstje handelscontacten mee.
• Goederen uit Antwerpen: Wol, maar ook in luxere goederen zoals zout, wijn, specerijen en zijde vanuit allerlei gebieden.
  

Handel, nijverheid, landbouw

• In de 17e eeuw hadden handelaren de leiding in de economie. Het kapitalisme in die tijd wordt daarom handelskapitalisme genoemd.
  
• Nederland was het centrum van het internationale handelskapitalisme. In veel steden ontstonden beurzen, waar kooplieden handeldreven.
  
• Het ontstaan van het handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie is een kenmerkend aspect van de tijd van regenten en vorsten.
  

Groeiende steden

• Door de economische bloei was er in Nederland veel werkgelegenheid: mogelijkheid voor betaald werk. Veel werk was in de steden waardoor daar meer mensen gingen wonen en de steden snel groter werden.
  
• Door de bevolkingsgroei moesten steden worden uitgebreid met woonwijken langs de grachten. Hierdoor ontstond de grachtengordel: deel van Amsterdam langs de grachten uit de 17e eeuw.
  
• Stedelijke cultuur in Nederland is een kenmerkend aspect van de tijd van regenten en vorsten.
  

Regels voor oorlogen

• Dankzij de welvaart had de Republiek een sterk leger en kon ze de oorlog tegen Spanje volhouden. Spanje raakte juist verzwakt en sloot daarom in 1648 vrede met de Republiek.
  
• Tijdens de Tachtigjarige Oorlog had de rechtsgeleerde Hugo de Groot nagedacht over oorlog en vrede.
  

Uit zijn ideeën ontstonden later:

• het volkenrecht: regels die gelden tussen staten
  
• het oorlogsrecht: regels die gelden tijdens oorlogen
  

Nederland in oorlog

• Na de Tachtigjarige Oorlog voerde de Republiek oorlogen op zee tegen Engeland. De Engelsen wilden een eind maken aan de overmacht van Nederlandse handelaren op zee.
  
• Ook de Franse koning Lodewijk XIV wilde een einde maken aan de macht van de Republiek. In 1672 viel hij Nederland aan, samen met Engeland, Münster en Keulen.
  
• Vanaf 1689, toen Willem III koning van Engeland was geworden, vochten Engeland en Nederland samen tegen Frankrijk.