3.5 variatie in genotypen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

starttaak: variatie in genotypen

1. Neem de leerdoelen van blz. 190 over in je zuidschrift.

2. Kom in deze LessonUp. Sluit overige tabbladen.

planning

1. begripscheck:  stambomen (10)
2. filmpje: van generatie op generatie (10)
3. uitleg bs5 variatie in genotypen (10)
4. opdrachten maken (10)
5. afsluiting

begripscheck

 stambomen (bs3)

Of een koe roodbont is of zwartbont wordt bepaald door erfelijke factoren. Een koe en een stier, beide zwartbond en heterozygoot, krijgen twee nakomelingen. De nakomelingen krijgen samen een nakomeling die roodbont is. Welke stamboom kan de genotypen juist weergegeven?

1. Stamboom 1
2. Stamboom 2
3. Stamboom 3

Nummer 5 en 6 in de stamboom zijn beiden heterozygoot voor het gen dat taaislijmziekte veroorzaakt. Ze krijgen nog een dochter.

Hoe groot is de kans dat deze dochter geen taaislijmziekte heeft?

Sleep het vinkje naar het goede antwoord.

0%

25%

50%

75%

100%

3.5 variatie in genotype

Ongeslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting

Mutatie

Kanker

leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.
  
• Je kunt omschrijven wat een mutatie is en je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.

Ongeslachtelijke voortplanting

• Deel van een plant kan uitgroeien tot een nieuwe plant.
• Genotype blijft hetzelfde, fenotype hoeft niet. 
• Voorbeelden van ongeslachtelijke voortplanting zijn stekken en knollen. 

stekken

Geslachtelijke voortplanting

• versmelten van twee geslachtcellen (eicel en zaadcel).
• verschillende mogelijkheden in genotypen; variatie in genotypen. 
• Door variatie in genotypen ontstaat er ook variatie in fenotypen. 

Mutatie

• genotype kan ook veranderen door mutatie. 
• mutatie = Plotselinge verandering van het 

       DNA.

• Vindt de mutatie in een lichaamscel plaats, 

       dan veranderd het genotype in andere 

       lichaamscellen niet. 

• Bij mutatie in geslachtscellen wordt de 

       mutatie doorgegeven aan de nakomelingen. 

- Als bij organisme het gemuteerde allel in het fenotype tot uiting komt dan noemen we dat een mutant. 

- Mutatie kan ontstaan door celdeling. 

- Mutatie kan ook door invloeden van buitenaf ontstaan. Dit noem je mutagene invloeden. bijv. uv-straling, sigarettenrook. 

Kanker

• sommige mutaties zorgen ervoor dat cellen te snel en zonder stoppen gaan delen. 
• Op ontstaat dan een tumor (gezwel). 
• Goedaardige tumoren; groeien langzaam en tast niets aan.
• kwaadaardige tumoren; groeien snel en dringen omringd weefsel binnen.
• Dit noem je kanker. 
• Wanneer deze tumoren in het bloed terecht komen kan het zich door het hele lichaam verspreiden en nieuwe tumoren ontstaan (uitzaaiing). 

Maken

Opdr. 1 t/m 3 (blz. 193)

Opdr. 5 t/m 9 (blz. 194-196)

Je mag fluisterend samenwerken.

Gebruik de theorie (blz. 190-193).

Snel klaar? Bestuderend lezen bs6.

Niet af? huiswerk!