Gevangenendillema

• Economie en Ondernemen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat zou jij persoonlijk gedaan hebben bij het spel 'Golden Balls' en waarom?

Economische spellen

Economisch spel:

elke situatie waarin twee of meer actoren in een economische context beslissingen moeten nemen die een wederzijdse invloed heeft op de uitkomst van die beslissingen.

Strategie:

een keuze die een speler in een economisch spel kan kiezen

duidelijke keuzes en gevolgen:

duidelijk economisch spel

onduidelijke keuzes en gevolgen:
onduidelijk (of zelfs niet-bestaand) economisch spel

Definities om te onthouden:

• Simultaan spel: een situatie binnen een economisch spel, waarbij de spelers gelijktijdig een beslissing moeten nemen.

• Sequentieel spel: een economisch spel waarbij de éne speler reageert op de beslissing van de andere speler.

Definities om te onthouden:

• Dominante strategie: de situatie waarin een ‘speler’ voor dezelfde actie kiest, ongeacht de keuze van de andere speler’.

• Nash-evenwicht: de situatie waarbij de uitkomst van een economisch spel bepaald is, omdat beide spelers een dominante strategie hebben.

Nash evenwicht

Hoe ook alweer evenwicht bepalen?

Een Nash evenwicht is een situatie binnen de speltheorie waarbij geen enkele speler zijn opbrengst kan verbeteren door eenzijdig een andere keuze te maken.

Met andere woorden: een situatie waarbij het voor geen enkele speler voordelig is daarvan af te wijken, als de andere speler(s) dat niet ook doet.

Wat is de dominante strategie van Jumbo?

1. Niet op zondag open zijn
2. Wel op zondag open zijn

Wat is de dominante strategie van de AH?

1. Wel op zondag open zijn
2. Niet op zondag open zijn

Het Nash-evenwicht is dus dat ze allebei open zijn

Verandert het Nash-evenwicht door de nieuwe situatie?

1. Jawel, en het nieuwe Nash-evenwicht is Niet/Niet
2. Nee, deze blijft Wel/Wel

Wat is het Nash-evenwicht in deze situatie?

1. één van de twee supermarkten is open op zondag, de andere niet
2. Beide supermarkten zijn open op zondag
3. Beide supermarkten zijn dicht op zondag

Is bij het Nash-evenwicht sprake van een gevangenendilemma?

1. Ja
2. Nee

Wat is of zijn het/de nash-evenwicht(en) in dit simultaan spel?

1. Dansen/Dansen
2. Bordspellen/Bordspellen
3. Dansen/Dansen en Bordspellen/Bordspellen
4. Dansen/Bordspellen en Bordspellen/Dansen

Wat is of zijn het/de nash-evenwicht(en) in dit sequentieel spel?

1. Als Elise eerst gaat wordt het Bordspellen/Bordspellen
2. Als Elise eerst gaat wordt het Dansen/Dansen
3. Als Wouter eerst gaat wordt het Bordspellen/Bordspellen
4. Als Wouter eerst gaat wordt het Dansen/Dansen

Wouter zegt: "ongeacht wat jij kiest, ik kies voor bordspellen." Wat kiest Elise?

1. Dansen
2. Bordspellen

Twee universiteiten plannen hun open dag in:

1. Maastricht en Utrecht kiezen beide voor zaterdag
2. Maastricht kiest voor zondag, Utrecht voor zaterdag
3. Maastricht kiest voor zaterdag, Utrecht kiest voor zondag
4. Maastricht en Utrecht kiezen beide voor zondag

Wat kunnen de twee universiteiten doen om elkaar niet in de weg te plannen?

Terugkijkend naar een eerder voorbeeld:

Hoe is het mogelijk om uit de minder optimale situatie te komen?

Concluderend:

• Jullie kennen simultane en sequentiele spelen
• Jullie herkennen dominante strategieën
• Jullie kunnen in een matrix het Nash-evenwicht vinden
• Jullie herkennen een gevangenendilemma
• Jullie hebben kennisgemaakt met mogelijke oplossingen van een gevangenendillema