Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Machtige heren, halfvrije boeren

Wat weet je nog van de vorige les?

Machtige heren, halfvrije boeren

Halfvrije boeren

Verandering in de economie

Geldeconomie -> ruileconomie

Van landbouwstedelijke samenleving naar een landbouwsamenleving.

Boeren verbouwen graan, druiven en andere gewassen.

Huur betalen: wijn, eieren, kippen etc.

Land van de boeren: bezit van een rijke heer of klooster

Boeren -> Geen slaven, maar ook niet vrij

- Volksverhuizingen: onzekerheid en onveiligheid

- Bescherming zoeken bij een heer

- Ruil voor bescherming: Deel van vrijheid verloren

Horigen

Hofstelsel:

Horigen: halfvrije boeren die hoorden bij het gebied van de heer. 

Horigheid: de onvrijheid van de horigen. (toestemming vragen) 

Domein: het gebied van de heer.

Hofstelsel: het economische systeem met horigen op domeinen

Leenstelsel/feodale stelsel: het bestuurssysteem met leenheren en leenmannen

Leven op een domein

Domein: gebied van een edelman of van een klooster, waar horigen leefden.

Stuk grond gebruiken (huis), niet zonder toestemming verlaten.

Domein -> tweeën verdeeld

1. Vroonland -> Heer of klooster

Akkers en moestuinen (eigen gebruik)

2. Hoevenland -> Horigen

Boerderijen

In het midden van een domein: hof

- Woonplaats: Heer of zijn vertegenwoordiger

Meerdere domeinen:

Rentmeester -> namens heer baas spelen over horigen.

Buitenkant domein: weiden en bossen

-> Boeren mochten varkens laten rondlopen

Gebouwen hof: kerk, molen, bierbrouwerij, voorraadschuren

Alles werd geproduceerd wat bewoners nodig hadden

Boeren maakten alles zelf of gingen ruilen

- Kleding, brood etc.

Rechten van de heer (heerlijke rechten):

- Jachtrecht

- Molenrecht

- Recht om recht te spreken

Plichten van de heer:

- De boeren op zijn land beschermen

- De boeren laten landbouwen en veeteelt bedrijven

Rechten van de horigen:

Op het domein:

- Akkerbouw en veeteelt verrichten

- Wonen

- Gebruik maken van weiden en bossen 

 

Plichten van de horigen:

 

- Belasting betalen: een deel van de oogst afstaan aan de heer. 

- Herendiensten verrichten: een deel van de tijd onbetaald werken voor de heer (bijvoorbeeld: hek repareren)

Ze mochten het domein niet zonder toestemming verlaten. 

Drie standensamenleving

Drie soorten mensen/standen:

Geestelijken

Edelen

Boeren

- Iedereen een eigen taak

- Afkomst was bepalend

- Vaste plaats in de samenleving

De geestelijkheid (in dienst van de kerk) had privileges/heerlijke rechten

 -  Bidden

- Hoefden geen belasting te betalen, hadden privileges -> rechtspreken over boeren, belasting heffen en herendiensten eisen.

De adel (in dienst van het bestuur) had privileges/heerlijke rechten

- Strijden (vechten)

- Hoefden geen belasting te betalen, hadden privileges -> rechtspreken over boeren, belasting heffen en herendiensten eisen, recht van jagen

De boeren (vrije boeren en horigen) kregen bescherming

- Werken

- Moesten belasting betalen, hadden weinig rechten en veel plichten

Werken aan paragraaf 4.3

Wat heb je geleerd tijdens deze les?