7.6 Voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Voedselproductie

Leerdoelen

• Je kunt aangeven wat landbouw is en de (intensieve) landbouw in Nederland beschijven.
• Je kunt voordelen en nadelen van visserij en visteelt beschrijven.
• Je kunt aangeven welk voordeel het eten van insecten heeft.
• Je kunt de biologische landbouw beschrijven en de voordelen en nadelen ervan noemen.

Landbouw

1. Akkerbouw
2. Veeteelt
3. Tuinbouw

Tot 1950 waren de meeste boeren bedrijven gemengde/ combinatiebedrijven. Dus zowel voedingsgewassen (planten) als landbouwhuisdoeren (dieren). Nu zijn de meeste bedrijven gespecialiseerd in 1 ding.

Voedingsgewassen

Akkerbouw: grootschalig, machinaal, altijd buiten

Tuinbouw: kleinschaliger, meer handmatig. Soms buiten, meestal in kassen.

Akkerbouw

Door ruilverkaveling zijn de akkers van boeren steeds groter geworden.

Meestal wordt maar één gewas geteeld: monocultuur

Voordelen: grote gespecialiseerde machines, grote opbrengst

Nadelen: gevoelig voor ziektes/ insecten

Vroeger kleine akkers, veel afwisseling.

Akkerbouw

Graan

Aardappelen

Suikerbieten

Maïs

Akkerbouw - bestrijding

Monoculturen zijn gevoelig voor insecten: boeren gebruiken chemische gewasbeschermingsmiddelen.

Deze middelen zijn giftig en ook schadelijk voor nuttige organismen.

Deze middelen kunnen ook

in het grondwater (sloten)

terecht komen.

Akkerbouw - bemesting

Er wordt mest gebruikt om de grond van voedingsstoffen te voorzien.

Organische mest: mest van organismen (compost/ koeien)

Kunstmest: mest uit een fabriek

Met kunstmest heeft een boer meer controle.

Mest kan in het grondwater (sloot) terecht komen en verstoort het natuurlijke evenwicht.

Biologische landbouw

Vormen van landbouw die minder/ geen impact op het milieu hebben maar toch voldoende voedsel opleveren.

Biologische landbouw

Gebruik van biologische gewasbeschermingsmiddelen (niet giftig of zelfs dieren zoals sluipwespen)

Vruchtwisseling om te voorkomen dat ziekteverwekkers de kans krijgen.

Wat is géén voorbeeld van akkerbouw?

1. Graan
2. Aardappelen
3. Tulpen
4. Maïs

Wat is een nadeel van grote akkers

1. grote machines nodig
2. veel van hetzelfde gewas bij elkaar
3. gevoeligheid voor ziektes
4. kunstmestgebruik

Vruchtwisseling is

1. het moment dat de fruitboom zijn vruchten verliest
2. als er stuifmeel op de stamper komt en de plant dus bevrucht
3. de afwisseling van gewassen op een akker
4. het wisselende aanbod van seizoengebonden fruit in de supermarkten

Tuinbouw - in de volle grond

Fruit

Bloembollen

Bloemen

Zaden 

Tuinbouw - glastuinbouw

Voordelen van verbouwen in kassen:

Gecontroleerde omstandigheden

Niet afhankelijk van seizoenen

Tuinbouw - glastuinbouw

Nadelen:

Hoog energie verbruik (verwarming/ lampen)

10x zoveel energie per kg groente

Gevoelig voor ziekteverwekkers

Tuinbouw - bestrijding

In kassen: biologische bestrijding

m.b.v. sluipwespen

Tuinbouw - nieuwe ontwikkelingen

Verticale teelt
:

• Led verlichting
  
• Weinig ruimte
  

Tuinbouw - nieuwe ontwikkelingen

Aquaponics

• vissenkweek
• plantenkweek
• afval van de een is voedsel voor de ander

Sluipwespen kunnen ingezet worden om een luizenplaag in een tulpenveld te bestrijden

1. juist
2. onjuist

Dankzij tuinbouw in kassen kunnen exotische fruitsoorten het gehele jaar gekocht en gegeten worden

1. klopt!
2. onzin!

Veeteelt

Intensieve veehouderij (bio-industrie/ vee-industrie). Weinig eigen grond, voer moet worden ingekocht (vaak geïmporteerd).

Voordelen: gecontroleerd voer/ krachtvoer. Veel opbrengst van de dieren.

Veeteelt

Nadeel: mestoverschot: de dieren produceren veel meststoffen. Deze komen in het milieu terecht.

Oplossing: aangepast voer/ mestverwerking/ export 

Visserij

Nadelen van visserij:

Overbevissing: Hierdoor sterft de soort zelf uit, het heeft ook een impact op andere soorten in hetzelfde gebied.

Bijvangst: naast de soorten die geschikt zijn voor consumptie worden ook andere soorten gevangen.

Visserij

Oplossing:

Visteelt: gecontroleerde kweek van vis
in tanks of afgesloten stukken zee.

Alternatief: insecten eten

Nieuwe ontwikkeling voor westerse landen: eten van insecten.

Goede eiwitbron.

Het is nog niet echt ingeburgerd maar er zijn geen biologische nadelen.

Bij intensieve veehouderij draait het VOORAL om

1. dierenwelzijn
2. opbrengsten

Zou jij insecten willen eten?

ja, om eens te proberen

ja, als vleesvervanger

nee, getver

ik twijfel

Aan het werk

Opdrachten 23, 25, 27 en 28

Maak de presentatie voor het project: Energy Future af!!