H8.3 Straling gebruiken K3 Les 3

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

H8: Atomen en straling

Benodigheden

- laptop

- Binas

- Rekenmachine 

Tassen op de grond

Telefoons in de kluis

Welkom Kader 3!

Ga zitten en start met:

Ga verder met de examensite opdrachten. 

Jas aan de kapstok

Practicum

Welkom Kader-3 

Start met opdracht 2, 4, 6 en 8 van 2,3 Temperatuur

Je hebt straks je laptop nodig                     START IN:

Neem plaats en leg je spullen alvast klaar.

We gaan starten!

                                                                                               Wachttijd:

§ 8.1 Atomen als stralingsbron

§ 8.2 Radioactief verval

§ 8.3 Straling gebruiken

§ 8.4 Bescherming tegen straling

Lesprogramma

1. Huiswerk controle
2. Voorkennis/Terugblik
3. Leerdoelen
4. Instructie (uitleg)
5. Afsluiting 
6. Huiswerk
7. Nabespreking

Huiswerkcontrole

Maak opdrachten op de examensite

Over welke opgaven van
het huiswerk zijn er vragen?

Onthoud

• Een radioactieve isotoop heeft een atoomkern die instabiel is. Zo’n instabiele kern kan spontaan uit elkaar vallen. Dit noem je radioactief verval. Tijdens dit verval zendt de atoomkern heel kort een flits ioniserende straling uit.

• De stralingsenergie die bij radioactief verval vrijkomt, is zo geconcentreerd dat zij elektronen uit moleculen kan wegschieten. Dit noem je ioniseren. Hierdoor vallen moleculen in brokstukken uit elkaar. Cellen in het lichaam kunnen ontregeld raken. Ook DNA in het menselijk lichaam kan worden beschadigd. Dat kan kanker en erfelijke afwijkingen veroorzaken.

• Het aantal kernen dat in een seconde vervalt noem je de activiteit. De eenheid van activiteit is becquerel (Bq). De activiteit meet je met een geigerteller.

• De halveringstijd is de tijd waarin de helft van de instabiele kernen van een hoeveelheid materiaal is verdwenen. Iedere radioactieve isotoop heeft zijn eigen halfwaardetijd.

8.3 Leerdoelen

1. Je kunt van drie soorten ioniserende straling beschrijven hoe groot het doordringend vermogen is.
   
2. Je kunt beschrijven op welke manier gammastraling wordt toegepast bij medisch onderzoek.
   
3. Je kunt beschrijven hoe kankergezwellen worden bestraald: van buitenaf én van binnenuit.

8.3 Straling gebruiken

• Door radioactieve stoffen worden verschillende soorten ioniserende straling uitgezonden
• alfastraling
• bètastraling
• gammastraling. 

8.3 Straling gebruiken

• De ene soort straling heeft een veel groter  doordringend vermogen dan de andere.
• De dracht geeft aan hoe ver de straling in een stof kan doordringen. 

8.3 Straling gebruiken

Gammastraling kun je nooit     helemaal tegenhouden. 

• Daarom kun je voor deze soort straling ook geen dracht noemen.

Onderzoek met gammastraling

• Bij medisch onderzoek wordt vaak gebruikgemaakt van gammastraling. Met een gammacamera kan medisch personeel afbeeldingen maken van organen in je lichaam.
• Een tracer is een stof die vooral door een specifiek orgaan wordt opgenomen. De stof wordt kunstmatig radioactief gemaakt door er atomen ‘in te bouwen’ van een isotoop die gammastraling uitzendt.

Onderzoek met gammastraling

• Bij medisch onderzoek wordt vaak gebruikgemaakt van gammastraling. Met een gammacamera kan medisch personeel afbeeldingen maken van organen in je lichaam.
• Een tracer (Radioactieve merkstof) is een stof die vooral door een specifiek orgaan wordt opgenomen. De stof wordt kunstmatig radioactief gemaakt door er atomen ‘in te bouwen’ van een isotoop die gammastraling uitzendt.

Bestraling van buitenaf

• Ioniserende straling wordt gebruikt om kanker te bestrijden. De straling kan kankercellen zó beschadigen dat ze doodgaan. 
• Een radioactieve bron beweegt rond het lichaam en bestraalt het gezwel van verschillende kanten. Omdat de straling van buiten het lichaam komt, is de patiënt na de behandeling niet radioactief.

Bestraling van buitenaf

• Voor bestraling van buitenaf wordt altijd gammastraling gebruikt.

• Gammastraling kan ver in het lichaam doordringen en richt veel schade aan in de kankercellen.

• Lichaamsdelen die niet mogen worden bestraald, worden afgeschermd met loden platen of een loodschort.

Bestraling van binnenuit

• Er zijn ook behandelingen waarbij het lichaam van binnenuit wordt bestraald.
• Artsen brengen dan een radioactieve stof in het lichaam.
• Bij bestraling van binnenuit wordt de patiënt zelf tijdelijk radioactief. Er is een radioactieve stof in het lichaam gebracht en die blijft ook na de behandeling nog enkele weken tot maanden aanwezig. 
• Waarom worden isotopen met een korte halveringstijd gebruikt?

Aan de slag!

Maak opdracht: van paragraaf 8.3

1 t/m 10

Je mag samenwerken!

Onthoud

• Radioactieve stoffen zenden drie soorten ioniserende straling uit: alfa-, bèta- en gammastraling. Alfastraling kan het minst ver in stoffen doordringen en gammastraling het verst. De dracht geeft aan hoe ver alfastraling en bètastraling maximaal in een stof kunnen doordringen.

• Voor medisch onderzoek wordt vaak gebruikgemaakt van gammastraling. Daarbij worden tracers (radioactieve merkstoffen) gebruikt die in het lichaam worden gebracht. Een gammacamera registreert de straling die uit het lichaam naar buiten komt.

Onthoud

• Ioniserende straling wordt gebruikt om kanker te bestrijden. Dit kan door bestraling van buitenaf en door bestraling van binnenuit.

• Bestraling van buitenaf gebeurt met gammastraling, omdat gammastraling ver in het lichaam kan doordringen. Bij bestraling van binnenuit wordt een radioactieve stof tijdelijk in het lichaam gebracht. De patiënt wordt hierdoor zelf tijdelijk radioactief.

Afsluiting: we weten.................

1. Je kunt van drie soorten ioniserende straling beschrijven hoe groot het doordringend vermogen is.
   
2. Je kunt beschrijven op welke manier gammastraling wordt toegepast bij medisch onderzoek.
   
3. Je kunt beschrijven hoe kankergezwellen worden bestraald: van buitenaf én van binnenuit.

Welke 3 dingen heb jij deze les geleerd?

Waar wil je nog extra uitleg over?

Het is duidelijk waar we met het hoofdstuk aan het werk gaan

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp de leerdoelen van deze les?

😒🙁😐🙂😃

De les was leuk?

😒🙁😐🙂😃

Afsluiting

Volgende les:

Huiswerk:

• Zet in je planner!!
• Maak opdrachten op de examensite

Dank voor jullie aandacht!