Rivieren van ijs 2.2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

(herhaling) Hoe zijn de alpen ontstaan?

Leerdoelen 2.2 Rivieren van ijs

• Hoe een gletsjer bijdraagt aan de afbraak en opbouw van het landschap;
• wat de kenmerken zijn van de bovenloop van de Rijn;
• hoe de waterval van Schaffhausen is ontstaan. 

Wat is een gletsjer?

• Tijdens ijstijd valt er veel sneeuw > telkens ontdooit en bevriest dit > Firn ontstaat > hoopt zich op > Firnbekken ontstaat = begin van een

gletsjer

Waarom is een gletsjer vaak grijs?

Puin in Gletsjer

Door mechanische verwering > puin in gletsjer 

• Zijmorenen
• Eindmorenen
• Grondmorenen

U-dal & V-dal

Een gletsjer is breed en schuurt dus ook een breed dal uit. Het dal krijgt de vorm van een U; een U-dal.

Anders bij een rivier, die een veel smaller dal maakt: een V-dal.

Welk dal zie je hier?

1. U-dal
2. V-dal

Bovenloop

Middenloop

Bovenloop van de Rijn

• Hoge stroomsnelheid
• Smalle rivier
• Veel erosie 

Gletsjerrivier & gemengde rivier

Waardoor kunnen rivieren in de bovenloop diepe v-dalen uitsnijden?

Een gletsjer zorgt voor

1. Verwering
2. Erosie
3. Beide
4. Sneeuw

Wat is de snelheid van een gletsjer?

1. 30 tot 40 meter per dag
2. 10 tot 20 meter per week
3. 20 tot 50 meter per week
4. 40 tot 50 meter per jaar

Wat zijn gletsjers?

1. Rivieren van ijs
2. Rivieren van gesteente
3. Diepe dalen
4. Hoge bergen

Hoe heet het puin onder een gletsjer?

1. Grondmorenen
2. Grondpuin

Gletsjer

Leerdoelen 2.2 Rivieren van ijs

• Hoe een gletsjer bijdraagt aan de afbraak en opbouw van het landschap;
• wat de kenmerken zijn van de bovenloop van de Rijn;
• hoe de waterval van Schaffhausen is ontstaan. 

Vandaag: 

• Korte uitleg basisboek B118 ijstijden & B119 Gletsjers
• Opdrachten 2.2 Rivieren van ijs 

B118 IJstijden 

• Koude perioden in de geschiedenis: temp. daalde gemiddeld met 5°C
• 's winters viel meer sneeuw dan er 's zomers smelt 
  
• sneeuwdek = meer weerkaatsing van zonlicht (albedo-effect)
  
• Daardoor aangroei gletsjers 

• Perioden tussen ijstijden: interglacialen

B119 Gletsjers

• Hoog in de bergen valt het hele jaar door sneeuw
  
• een verzamelbekken van sneeuw heet een firnbekken. 
  
• Is het firnbekken vol? Dan glijdt een ijstong langzaam richting het dal = gletsjer
  
• Snelheid: 40 a 50 meter per jaar 

Komt toch nooit verder het dal in. Waarom?

Opdrachten 2.2 Rivieren van ijs

1, 4, 5b en 5c, 6, 7, 8, 9

Klaar?

11  

Nodig:

• basisboek
• leerboek
• opdrachtenboek