les 4 Persoonlijkheidsstoornissen toetsstof

• psychiatrie
• MBO
• Studiejaar 3

T

        Persoonlijkheidsstoornissen

Wat is persoonlijkheid?

Persoonlijkheid

Staat voor je geheel van eigenschappen die bepaalt hoe je reageert in verschillende situaties.

Karakter en temperament zijn hierbij belangrijke onderdelen.

Temperament door erfelijke aanleg

Karakter wordt gevormd door temperament i.c.m. sociale en materiële omgeving vanaf kind zijn.

Welke persoonlijkheidsstoornissen kennen jullie?

Cluster A, B en C 

Er bestaan volgens het psychiatrisch handboek DSM-5 tien soorten persoonlijkheidsstoornissen.                                         Deze zijn onderverdeeld in 3 clusters.

DSM

Het Diagnostisch en Statistisch handboek van Psychiatrische aandoeningen

Cluster A

• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

 

Kenmerken:

• Weinig contact
• Beperking sociale relaties
• Leven geïsoleerd
• Hulp vermijdend.
• Wantrouwen
• Merkwaardige gedachten

Cluster B

• Borderline persoonlijkheidsstoornis
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis...........
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis
• Histrionische persoonlijkheidsstoornis 

Kenmerken

• Dramatisch en onvoorspelbaar gedrag
• Weinig beheersing impulsen en emoties.
• Snelle behoeftebevrediging
• Slecht in het onderhouden van (stabiele) relaties.
• Verstorend effect op omgeving
• Weinig zelfinzicht / verwijtend naar anderen

Cluster C

• Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
• Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
• Dwangmatige (obsessief-compulsieve) persoonlijkheidsst.

 

Kenmerken

• Sociale vermijding
• Dwangmatig handelen
• Onzelfstandigheid.
• Beter aanpassen maatschappij dan cluster A en B

Afhankelijke

Je kan het leven niet alleen aan

Weinig vertrouwen/ geen beslissingen kunnen nemen

verlangen naar steun: relaties aangaan met mensen die misbruik van hen maken (uitbuiting/ geweld e.a.)

Vermijdende

                              sociale situaties vermijden

                              angst afkeuring / minderwaardig voelen/ onzeker

  

                              Combinatie  psychotherapie (liefst groep)

                              tijdens jongvolwassenheid

Dwangmatige

Sterke drang om alles onder controle te houden

perfect/ ordelijk/ foutloos/zonder emotie/ moeite delegeren

Koppig & behoefte aan routine

Symptomen van een persoonlijkheidsstoornis kunnen zijn: 

Het gevoel dat je waardeloos bent 

Wantrouwen richting andere mensen 

Moeizame relaties 

Moeite hebben met het uiten van gevoelens of gevoelens juist te snel uiten 

Impulsief reageren 

Heel perfectionistisch zijn 

Teruggetrokken en angstig zijn 

Moeite hebben om zelfstandig te functioneren 

Stemmingswisselingen 

Behandelingen

Vormen van behandeling zijn psychotherapie, schemagerichte therapie en diverse trainingen met als doel het accepteren en leren omgaan met de stoornis.

ken je nog een behandelmethodiek?

Houding sociaal werker

• Zelfverzekerd  / Niet autoritair / Neutrale houding/lage EE
• Structurerend / Eenduidigheid / Afspraken nakomen
• Nabijheid met afstand
• Zo min mogelijke beperkingen / Autonomie behouden / Zelfregie / Keuzevrijheid.

Begeleidingsstijl/ valkuilen en tips

1 - stel duidelijke grenzen (maak afspraken hierover)

2- cliënt gebruikt jou emoties en manipuleert regelmatig

3- geef geen persoonlijke informatie

4-tolereer geen grensoverschrijdend gedrag

5- zeg wat je doet en doe wat je zegt

5- wees standvastig , ook bij heftige situaties bijvoorbeeld suïcidaal gedrag 

6- stoornis in niet te genezen, wel verbetering en aanvaarding, terugval komt vaak voor.