H22 MA 16-3-2025

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H22 MA 16-3-2025

• Welkom! Kauwgom in de prullenbak!
• Klassenindeling volgens de plattegrond
• Huiswerk was: Leren groene theorie en leren aantek (schema's foto's enz) blz 256 en maken opdr 1 tm 5 blz 256/ 257. 
• Presentaties  en even oefenen
• Nakijken huiswerk en trainen

Presentaties

§ 5: Tussenletters: Samenstellingen

Twee of meer bestaande woorden die aan elkaar een nieuw woord vormen.

Bijvoorbeeld:

fiets + tas = fietstas

§ 5: Tussenletters: Samenstellingen

Soms moet je tussen die twee woorden tussenletters toevoegen: (e)n, e of s.

fiets + maker = fietsenmaker

beer + sterk = beresterk

dorp + café = dorpscafé

Regel tussenletter(s) -en-

Als het eerste woord alleen een meervoud heeft op -en:

bananenschil, paardensport

Regel tussenletter(s) -e-

- Als het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is: zonnecel, maneschijn

- Als het eerste woord een versterkende betekenis heeft: retegoed, reuzegroot

- Als het eerste woord (ook) een meervoud heeft op -s: gemeenteraad, stageplaats

- Als het woord geen meervoud kent: rijstepap

- Als het eerste woord geen zelfstandig naamwoord is: huilebalk

Regel tussenletter(s) -S-

• Als je de -s- hoort en als de -s- in dezelfde soort samenstellingen ook voorkomt:

kapperszaak, want kappersopleiding; spelerssalaris, want spelersbus.

mijnwerkerslamp   ->    mijnwerkersstaking

stadstuin   ->    stadscentrum

En dus geen tussenletter -s- bij:

voetbaltraining   ->   voetbalsupporter

sportwedstrijd. -> sportschool

Welke regel is van toepassing?

brekebeen

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord

Welke regel is van toepassing?

mallemolen

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord

Welke regel is van toepassing?

maneschijn

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Welke regel is van toepassing?

beregoed

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Wat is juist?

Tussenletters bij samenstellingen

1. zonnenscherm
2. zonnescherm

Waarom heeft de samenstelling geen tussenletter -en?
keuzevrijheid

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord

seconde + wijzer =

1. secondenwijzer
2. secondewijzer

rogge + brood =

1. roggenbrood
2. roggebrood

spin + web=

1. spinnenweb
2. spinneweb

dronken + lap =

1. dronkenlap
2. dronkelap

kijk naar het eerste deel van de samenstelling!

En ook geen tussen-n bij:

Versteende samenstellingen > We herkennen de betekenis van de losse woorddelen niet meer.

- bakkebaard
- bolleboos
- dageraad

Wanneer schrijf je een tussen-s bij samenstellingen?

Als je hem hoort, 
of als je die in een vergelijkbaar woord hoort.

bakkersroom

moederskindje

meningsverschil

Wanneer schrijf je een tussen-s bij samenstellingen?

Als je hem hoort, 
of als je die in een vergelijkbaar woord hoort.

station+straat = stationsstraat want: stationsplein

voorjaar+show + voorjaarsshow want: voorjaarsweer 

Nakijken huiswerk:

•  Blz 256 en maken opdr 1 tm 5 blz 256/ 257.
  
• Online Trainen met Tussenletters in samenstellingen
• Maken oefentoetsen