Zintuigen, Prikkels en het Oog

• Biology
• Tertiary Education

Vandaag

• Zintuigen
• Prikkels
• Herhaling Neurale Regulatie
• Anatomie oog (begin) 

Zintuigen

Zintuigen zijn de receptoren in het lichaam die prikkels opvangen en omzetten naar een impuls.

Die impuls wordt vervoerd door het zenuwstelsel.

We hebben verschillende zintuigen en prikkels.

Prikkels

Prikkels zijn invloeden waar zintuigen gevoelig voor zijn.

We hebben 

interne prikkels

Externe prikkels

Externe prikkels komen van buiten het lichaam, interne prikkels komen vanuit het inwendige milieu (in het lichaam).

Belangrijk

• Zintuigen vangen prikkels op
• Zintuigen zetten prikkels om in impulsen
• Prikkels zijn te verdelen in twee groepen:
• Externe (buitenaf)
• Intern (van binnen) 

Zintuigen vangen wat op?

1. Prikkels
2. Impulsen
3. Zenuwcellen
4. Electriciteit

Prikkels zijn te onderverdelen in twee verschillende groepen. Benoem de groepen leg uit waar de prikkels vandaan komen.

Zintuigen

Zintuigen zijn ook te verdelen in groepen op basis van welk soort prikkel zij opvangen:

Mechanisme receptoren

Chemische receptoren

temperatuursreceptoren

Pijnreceptoren

Fotoreceptoren

Mechanisme receptoren

Mechanische receptoren vangen mechanische energie op.

Dat is energie die niet door bijvoorbeeld temperatuur of door chemische stoffen wordt gemaakt.

Goede voorbeelden daarvan zijn bijvoorbeeld druk- en tast zintuigen. 

Dit is een zintuig die externe prikkels meet.

Chemische receptoren

Chemische receptoren binden aan moleculen in het lichaam om bepaalde waardes te "controleren". 

Denk bijvoorbeeld aan de PH-waarde in het bloed. 

Dit is een zintuig die interne prikkels meet.

Temperatuur receptoren

Temperatuur receptoren zijn redelijk van zelfsprekend maar let wel: 

Zij meten de temperatuur van het lichaam zelf en

de temperatuur van een object buiten het lichaam.

Dit is dus een zintuig die zowel interne als externe prikkels meet.

Pijnreceptoren

Pijn receptoren zijn ook redelijk vanzelfsprekend, zij geven pijn aan. 

Dan hebben we het vooral over extreme druk, temperatuur of chemische veranderingen. 

Dit zintuig meet interne en externe prikkels

Fotoreceptoren

Het woord "foto" betekend "licht", fotoreceptoren meten dan ook licht. Deze hebben we vooral in onze ogen. 

Fotoreceptoren meten externe prikkels.

Geef aan of de receptoren externe of interne (of beide) prikkels meten:
Fotoreceptor

1. Extern
2. Intern
3. Beide

Geef aan of de receptoren externe of interne (of beide) prikkels meten:
Pijnreceptor

1. Extern
2. Intern
3. Beide

Geef aan of de receptoren externe of interne (of beide) prikkels meten:
Mechanische receptor

1. Extern
2. Intern
3. Beide

Geef aan of de receptoren externe of interne (of beide) prikkels meten:
Chemische receptor

1. Extern
2. Intern
3. Beide

Geef aan of de receptoren externe of interne (of beide) prikkels meten:
temperatuur receptor

1. Extern
2. Intern
3. Beide

Drempelwaarde

Zoals we gezien hebben in de vorige les heeft een zintuig een bepaalde drempelwaarde. 

Een prikkel moet dus een bepaalde sterkte hebben om over die drempelwaarde heen te komen voordat een impuls wordt verstuurd, en wij het dus voelen.

Waarom

Als wij elke kleine prikkel zouden voelen, zou dat ons brein helemaal overspoelen. 

Vandaar dat er een bepaalde drempel zit om te bepalen of de prikkel relevant genoeg is om te bemerken.

Veranderen

Die drempelwaarde kan ook veranderen. Die drempelwaarde kan hoger worden of lager en dit heeft bijvoorbeeld te maken met gewenning. 

Een goed voorbeeld zijn sokken: als je langere tijd een sok aanhoudt die een beetje vervelend zit ga je die irritatie op een gegeven moment niet meer voelen.

De drempelwaarde is verhoogd.

Veranderen

Aan de andere kant kan zo'n drempelwaarde ook zakken door bijvoorbeeld concentratie.

Als jij je goed focust op geluid, je doet je ogen dicht en doet erg je best om te luisteren hoor je méér.

Dan is de drempelwaarde gezakt.

Adequate prikkel

Een zintuig is dus , vaak, extreem gevoelig voor één ding. 

Zoals bijvoorbeeld de fotoreceptoren in het Oog, die zijn gevoelig voor licht. 

Deze fotoreceptoren hebben dan ook een lage drempelwaarde voor licht, die prikkels zetten ze snel om.

Adequate prikkel

Maar druk wordt door de fotoreceptoren bijna niet omgezet in impulsen; er is dus een extreem hoge drempelwaarde.

Toch als je heel hard in je oog drukt zie je wel lichtflitsen, dat betekend dat de drempelwaarde is bereikt maar dat het geen adequate prikkel is, het is niet de prikkel waarop de receptor is gespecialiseerd.

Dus...

Adequate prikkel zijn de prikkels waarop een specifieke receptor is gespecialiseerd, in het geval van fotoreceptoren dus licht.

Niet adequate prikkel zijn de prikkels waarop een specifieke receptor NIET is gespecialiseerd, in het geval van fotoreceptoren dus bijvoorbeeld druk. 

Het oog

Harde oogrok is het witte gedeelte van het oog en zorgt vooral voor stevigheid.

Hoornvlies  zijn de doorzichtige cellen waar licht doorheen kan. 

Oogspiertjes voor het bewegen van het oog, zitten vast aan het oog wit.

Het oog

Vaatvlies is een laag van het oog waar de bloedvaten zitten. Deze vervoeren zuurstof, voedingstoffen en afvalstoffen.

Iris het gekleurde gedeelte van het oog. De iris zorgt ook dat er enkel licht door de pupil heenkan.

Pupil de pupil is een soort gat in het oog waar licht doorheen kan vallen.

Opdrachten Zintuigen

1. Kijk het filmpje van BmJ over zintuigen en maak aantekeningen
2. Bekijk de informatie van Biologiepagina.nl  en maak aantekeningen
3. Kijk de les nog eens door en maak aantekeningen
4. Schrijf een samenvatting / maak een mindmap
5. Maak de vragen in de les.

biologiepagina.nl

Opdrachten het Oog

1. Bekijk het filmpje van BmJ over het oog, maak aantekeningen

2. bekijk de informatie op Biologiepagina.nl (slides 33-40) en maak aantekeningen

3. Maak een anatomische tekening van het buiten- en binnen aanzicht van het oog en noteer de belangrijkste aantekeningen bij de onderdelen.

4. Maak de opdrachten over het oog, schrijf vragen die onduidelijk blijven op en stuur ze aan mij.

www.bioplek.org

www.visiondirect.nl

www.bioplek.org

biologiepagina.nl

www.bioplek.org

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl