9.4 Genexpressie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 9 DNA 

Benodigheden

- Boek & iPad

- Schrift & BiNaS

- Pen, potlood, etc

- Rekenmachine

Cijfer

- NEE

Lessonup

- JA

Tassen in

de tassenkast

Telefoons & Jassen

in je kluis

today''s program 

Terugblik bs 3

Leerdoelen

9.4.1 Je kunt beschrijven wat het belang van genexpressie voor een organisme is.

9.4.2 Je kunt enkele manieren van genregulatie bij prokaryoten beschrijven.

9.4.3 Je kunt enkele manieren van genregulatie bij eukaryoten beschrijven.

Biologische begrippen

genexpressie, genregulatie, regulatorgenen, structuurgenen, celtypen, stamcellen, celdifferentiatie, apoptose, epigenetica

terugblik 

Van welk aminozuur is de volgende genetische code?

AUG

CUA

UUC

UAG

Gebruik alleen BiNaS 71G

terugblik 

Wat is de genetische code van de volgende aminozuren?

Glutaminezuur

I

Asp

Methionine

Histidine

Gebruik alleen BiNaS 71G

9.4.1 Je kunt beschrijven wat het belang van genexpressie voor een organisme is.

genregulatie : aan- en uitzetten van een gen 

genexpressie:

• gen is aangezet
• er is eiwitsynthese 

hierdoor 

• ontstaan verschillende type cellen, weefsels en organen 
• produceren cellen verschillende eiwitten die op dat moment nodig zijn : afhankelijk van

--> milieuomstandigheden 

--> functie van de cel

9.4.2 genexpressie prokaryoten 

Regulatorgen:

- codeert voor repressor

- repressor blokkeert RNA-polymerase voor het maken van mRNA  

Structuurgen:

- bevat informatie voor de synthese van (een deel van) een eiwit

bespreking opdr. 32, 33 en 34 

9.4.3 Je kunt enkele manieren van genregulatie bij eukaryoten beschrijven.

- bij een embryo 

bevruchte eicel = embryonale stamcel: kan tot alles differentiëren binnen een embryo 

• rol van regulatorgenen 
• differentiatie tot leidt tot 

specialisatie van het celtype 

• locatie in embryo bepalend 
• apoptose = cel sterft volgens plan af 

afb. 22 + BiNaS 80A

9.4.3 Je kunt enkele manieren van genregulatie bij eukaryoten beschrijven.

- bij volwassen eukaryoot 

adulte stamcel : differentiatie tot cellen binnen het weefsel waarin de stamcel zich bevindt. 

• waar? (kijk eens bij BiNaS 84I)

9.4.3 Je kunt enkele manieren van genregulatie bij eukaryoten beschrijven.

• naar behoefte 

manieren : regulatorgenen coderen voor aanmaak eiwitten die 

• transcriptie en dus mRNA-aanmaak blokkeren of juist stimuleren van de eigen structuurgenen of van andere structuurgenen
• transport van mRNA naar ribosomen blokkeren
• DNA sterker of lossen laten 'oprollen' zodat ze niet of juist wel kan worden afgelezen 
• DNA-methylering (BiNaS 70A) 

EPIGENETICA: verandering van genexpressie, en dus fenotype,  zonder verandering in DNA-sequentie --> EPIGENETISCHE OVERERVING 

maak de 

kennisopdrachten 35 t/m 38

inzichtopdrachten 39 en 40