H5.4 deel 2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom

4 MAVO ||  2021-2022

Hoofdstuk 5 - Kan de overheid dat regelen?

Exameneenheid Overheid en bestuur

Programma

• Vorige les
• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

DE RIJKSBEGROTING

www.rijksoverheid.nl

Uitgaven en inkomsten van de overheid

• Rijksbegroting = verwachte uitgaven en inkomsten van de overheid in het komende jaar.
• In de miljoenennota worden de gemaakte keuzes uitgelegd. Doordat de overheid leent, is er een staatsschuld.
  

Doordat de overheid leent, is er een staatsschuld.

Worden er meer inkomsten dan uitgaven verwacht? Dan is er een begrotingsoverschot.

 

Worden er meer uitgaven dan inkomsten verwacht? Dan is er een begrotingstekort.

Begrotingstekort

• Als de overheid verwacht dat ze meer geld moet uitgeven dan dat er binnenkomt, is er een begrotingstekort.
• De overheid kan dit tekort voorkomen door te bezuinigen, of door te zorgen voor extra inkomsten.

www.destaatsschuldmeter.nl

Aan het einde van de les

• kun je verklaren hoe de overheid de inkomsten en uitgaven onder controle houdt
• kun je berekenen hoe je (snel) van miljarden naar miljoenen rekent en andersom
• kun je verklaren hoe de rijksoverheid aan haar inkomsten komt
• Kun je benoemen wat voor inkomsten de gemeente heeft

Hoe komt een gemeente aan haar inkomsten?

www.rijksoverheid.nl

Grootste inkomstenbron overheid

• De overheid ontvangt premies voor de sociale zekerheid en geld van niet-belastingontvangsten, zoals aardgasbaten, winst uit staatsbedrijven en boetes.
• De belangrijkste inkomsten krijgt het rijk door belastingen.
• 1.Directe belastingen
• 2.Indirecte belastingen

Directe belastingen

Belastingen op inkomen, winst en vermogen zijn directe belastingen.

Je betaalt ze rechtstreeks aan de overheid.

Bijvoorbeeld inkomstenbelasting en loonbelasting.

Indirecte belastingen

• Kostprijsverhogende belastingen zijn indirecte belastingen.
• Bijvoorbeeld accijns en btw. Die zijn verwerkt in de prijs die je als consument betaalt aan de leverancier. Die draagt deze belasting af aan de overheid.

• Je noemt ze indirecte belastingen omdat je ze via de leverancier aan de overheid betaalt.

Directe en Indirecte belasting

Indirecte belastingen

- BTW

- Accijns

Directe belastingen

-Loon en inkomstenbelasting

-Vennootschapsbelasting

Hoe komt de gemeente aan haar inkomsten?

Inkomsten gemeente

Gemeenten heffen algemene belastingen. Zoals onroerende zaakbelasting, rioolheffing en afvalstoffenheffing.

www.amsterdam.nl

Aan de slag

Afmaken paragraaf 5.4

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken -> examenopgaven maken

Niet af? Huiswerk!

Een voorbeeld van directe belastingen is..

1. de BTW die je betaalt als je afrekent bij Albert Heijn
2. de belasting die je betaalt over je loon
3. de accijns die je betaalt op een liter benzine
4. toeristenbelasting die je als toerist in een hotel betaalt