brug thema 5 laatste les

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

zintuigen

functie?

hoe werken zintuigen?

welke zijn er?

waar liggen ze?

Thema 5 waarnemen, gedrag en regeling

Het vertaling van een Impuls vanuit de zintuigen door de hersenen noem je een:____________________

1. Oproep
2. Taal
3. Waarneming
4. Zintuig

zintuigen

functie? om prikkels uit de omgeving waar te nemen

hoe werken zintuigen? zintuigcellen vangen prikkels op uit de omgeving, hierdoor ontstaan impulsen

welke zijn er? gezichts-,gehoor-, evenwichts-, reuk-, smaak-, warmte-,koude-,druk-,tastzintuig

daarmee kan je: zien, horen, ruiken, proeven en voelen

waar liggen ze? in ogen, oren, neus, tong en huid 

voelen

tastzintuig: prikkel: lichte aanraking (in tastknopjes)

warmtezintuig: prikkel: aanraking van iets met een warmere temp dan de huid

koudezintuig: ...

drukzintuig: prikkel: wanneer er iets op de huid wordt gedrukt

pijnpunten: uiteinde van zenuwen waarmee je pijn waarneemt

huid

opperhuid

lederhuid

onderhuids bindweefsel

huid

opperhuid: hoornlaag, kiemlaag

lederhuid: alle zintuigen, haarzakjes, haarspiertjes, bloedvaten, zweetklieren, zenuwen met pijnpunten, talgkliertjes

onderhuids bindweefsel: vet; 3 func.: opslag reservevoedsel, isoleren=tegengaan warmteverlies, bescherming tegen stoten

de huid

De hoornlaag beschermt je huid tegen uitdroging.

1. Juist
2. Onjuist

taken onderdelen huid!

taak hoornlaag: 

bescherming tegen beschadiging

bescherming tegen uitdroging

bescherming tegen ziekteverwekkers (bacteriën)

verkouden

Normaal: lucht langs reukreceptoren: boven in de neus

 ->reuksignaal door naar de hersenen

bij proeven speelt zowel de smaak als de

reuk een rol (ook textuur en temperatuur) 

Verkouden: neus verstopt: lucht niet langs reukreceptoren

->verminderde reukzin, eten minder smaak 

proeven: smaakknopjes met smaakzintuigcellen: onderscheiden verschil tussen zoet, zout, zuur, bitter, umami. Reukzintuig: rest

horen

Evenwichtsorgaan

Het evenwichtsorgaan zorgt ervoor dat je weet wat boven, onder, links en rechts is.

Wat is de adequate prikkel van het evenwichtsorgaan?

Beweging van het hoofd

Je hoort een toon met een frequentie van 200 Hz. Met welke zintuigcellen neem je deze toon waar?

1

2

1. Zintuigcellen op plek 1
2. Zintuigcellen op plek 2

De buis van Eustachius verbindt de trommelholte met de keelholte.

1. Juist
2. Onjuist

Wat bepaald onze gehoorgrenzen? (drempelwaarde van oor)

1. Geluidssterkte en Oor
2. Geluidsterkte en Trillingsfrequentie
3. Trillingsfrequentie en toonhoogte
4. Gevoel en Oorschelpen

<-

ZIEN 

functies vd onderdelen!

kegeltjes: kleur: hoge drempel voor licht: kleuren en scherp zien

staafjes; lage drempel voor licht: kijken in donker: langs rand

Wat is de functie van je lens

1. maakt het beeld scherp op je vaatvlies
2. maakt je beeld scherp op het harde oogvlies
3. maakt het beeld scherp op je netvlies
4. het boller of platter maken van het oog

Niet alle mensen hebben dezelfde kleur ogen, welk deel van het oog bepaald de kleur?

1. netvlies
2. kleurbandjes
3. pupil
4. iris

werking iris: ontspanning kringspieren leidt tot vergroting pupil

Als je ver kijkt wordt je lens

1. boller
2. rond
3. platter
4. gevlekt

Waardoor worden onze ogen beschermd? (meerdere antw mog.)

1. handen
2. oogleden
3. oogkassen

Oudere mensen die niet goed kunnen lezen (van dichtbij) zijn.......

1. Bijziend
2. Nachtblind
3. Kleurenblind
4. Verziend

Hoe heet het als iemand van dichtbij goed ziet, maar van ver-weg niet?

1. Verziend
2. Dichtziend
3. Bijziend
4. Aanziend

Op welk onderdeel van het oog vallen lichtstralen binnen?

1. Vaatvlies
2. Netvlies
3. Zenuw
4. Lens

ver zien, dichtbij zien

zenuwstelsel: miljoenen zenuwcellen; cellichaam en uitloper

zenuwstelsel:

centraal zs en 

zenuwen

centraal zs: 

hersenen en ruggenmerg

Over de hersenen worden twee uitspraken gedaan:
Ties zegt dat de hersenen gevoelig zijn voor prikkels.
Henk zegt dat je in de hersenen bewust wordt van je waarnemingen.

1. Alleen Ties heeft gelijk
2. Alleen Henk heeft gelijk
3. Ties en Henk hebben gelijk
4. Ties en Henk hebben ongelijk

Zenuw(cellen)

Cellichaam ligt in of vlakbij CZ

Uitlopers: geleiden impulsen naar het cellichaam toe of af

In werkelijkheid gaat er 1000-den impulsen tegelijk.
Alle uitlopers liggen bij elkaar = zenuw

elke uitloper is omgeven door isolatie

Om de zenuw ligt bescherming

Waar liggen schakelcellen in het zenuwstelsel?

1. In de hersenen en het ruggenmerg
2. In de ruggenmerg
3. In de hersenen
4. In de zintuigen

Bewuste reactie

Impulsen van zintuig via zenuwen naar je hersenen

Hersenen worden zich bewust wat er gebeurt

Impulsen van je hersenen naar spieren en klieren

Onbewuste reactie

Impulsen van zintuig via zenuwen naar ruggenmerg. Niet naar de hersenen.

Vaste snelle onbewuste reactie op een bepaalde prikkel

Reflexboog

Je lichaam reageert eerder dan je hersenen zich bewust zijn van wat er gebeurt.

In plaats van dat de schakelcellen in het ruggenmerg het naar je hersenen sturen, sturen ze direct de zenuwcellen aan die voor beweging zorgen.

reflexen

bescherming

bijv niesreflex: reactie op prikkelende stoffen

pupilreflex: reactie op veel licht

ooglidreflex: reactie op naderend voorwerp

terugtrekreflex: reactie op heet water

kniepeesreflex: hamertje van de dokter (zegt iets over de werking van het ruggenmerg)

pw thema 5: dinsdag 19 april 

lees alle bs door (5.1 tm 5.4 en 5.8) 

en de opgaven (nakijkknop),

leer je eigen sv en die van het boek,

maak test jezelf en oefentoets

vragen?

kijk nog even op biologiepagina.nl