brug thema 5 laatste les

• Biologie
• Middelbare school

Thema 5 waarnemen, gedrag en regeling

zintuigen

functie?

hoe werken zintuigen?

welke zijn er?

waar liggen ze?

zintuigen

functie? om prikkels uit de omgeving waar te nemen

hoe werken zintuigen? zintuigcellen vangen prikkels op uit de omgeving, hierdoor ontstaan impulsen

welke zijn er? gezichts-,gehoor-, evenwichts-, reuk-, smaak-, warmte-,koude-,druk-,tastzintuig

daarmee kan je: zien, horen, ruiken, proeven en voelen

waar liggen ze? in ogen, oren, neus, tong en huid 

voelen

tastzintuig: prikkel: lichte aanraking (in tastknopjes)

warmtezintuig: prikkel: aanraking van iets met een warmere temp dan de huid

koudezintuig: ...

drukzintuig: prikkel: wanneer er iets op de huid wordt gedrukt

pijnpunten: uiteinde van zenuwen waarmee je pijn waarneemt

huid

opperhuid

lederhuid

onderhuids bindweefsel

huid

opperhuid: hoornlaag, kiemlaag

lederhuid: alle zintuigen, haarzakjes, haarspiertjes, bloedvaten, zweetklieren, zenuwen met pijnpunten, talgkliertjes

onderhuids bindweefsel: vet; 3 func.: opslag reservevoedsel, isoleren=tegengaan warmteverlies, bescherming tegen stoten

de huid

verkouden

Normaal: lucht langs reukreceptoren: boven in de neus

 ->reuksignaal door naar de hersenen

bij proeven speelt zowel de smaak als de

reuk een rol (ook textuur en temperatuur) 

Verkouden: neus verstopt: lucht niet langs reukreceptoren

->verminderde reukzin, eten minder smaak 

proeven: smaakknopjes met smaakzintuigcellen: onderscheiden verschil tussen zoet, zout, zuur, bitter, umami. Reukzintuig: rest

horen

ZIEN 

functies vd onderdelen!

ver zien, dichtbij zien

zenuwstelsel: miljoenen zenuwcellen; cellichaam en uitloper

zenuwstelsel:

centraal zs en 

zenuwen

centraal zs: 

hersenen en ruggenmerg

Zenuw(cellen)

Cellichaam ligt in of vlakbij CZ

Uitlopers: geleiden impulsen naar het cellichaam toe of af

In werkelijkheid gaat er 1000-den impulsen tegelijk.
Alle uitlopers liggen bij elkaar = zenuw

elke uitloper is omgeven door isolatie

Om de zenuw ligt bescherming

Bewuste reactie

Impulsen van zintuig via zenuwen naar je hersenen

Hersenen worden zich bewust wat er gebeurt

Impulsen van je hersenen naar spieren en klieren

Onbewuste reactie

Impulsen van zintuig via zenuwen naar ruggenmerg. Niet naar de hersenen.

Vaste snelle onbewuste reactie op een bepaalde prikkel

Reflexboog

Je lichaam reageert eerder dan je hersenen zich bewust zijn van wat er gebeurt.

In plaats van dat de schakelcellen in het ruggenmerg het naar je hersenen sturen, sturen ze direct de zenuwcellen aan die voor beweging zorgen.

reflexen

bescherming

bijv niesreflex: reactie op prikkelende stoffen

pupilreflex: reactie op veel licht

ooglidreflex: reactie op naderend voorwerp

terugtrekreflex: reactie op heet water

toets di 19 april, digitaal 

lees alle bs door (5.1 tm 5.4 en 5.8) en de opgaven (nakijkknop),

leer je eigen sv en die van het boek,

maak test jezelf en oefentoets,

vragen stellen kan via email