11/11 Grammatica zinsdelen t/m onderwerp les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Planning

• Lezen (hebben wel al gedaan)
• Instructie/quiz
  
• Werken 
• Afsluiten

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe je zinsdeelstrepen in een zin plaatst
• weet je wat de persoonsvorm en het onderwerp zijn
• heb je geoefend met het verdelen van een zin in zinsdelen 
• heb je geoefend met benoemen van de persoonsvorm en het onderwerp

Lesdoel

Aan het einde van deze les kunnen jullie het stappenplan van het ontleden van de zinsdelen tot en met het onderwerp weer uit je hoofd opnoemen en toepassen.

Groen = kennis = leren

Paars =  kunnen = oefenen 

Grammatica

• Redekundig ontleden: zinsdelen benoemen

• Taalkundig ontleden: woordsoorten benoemen

Elk stukje hoort erbij

Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 

Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

Wat wordt er bedoeld met het ontleden van zinnen?

Wat wordt er bedoeld met het ontleden van zinsdelen?

Welke zinsdelen ken je al?

De leerlingen moeten vandaag nog een dagje doorwerken.Wat is de PV?

Verdeel in zinsdelen:
De leerlingen moeten vandaag nog een dagje doorwerken.

De leerlingen moeten vandaag nog een dagje doorwerken.
Wat is het O?

Werkwoord

• drukt een handeling, situatie of gebeurtenis uit
• kun je vervoegen
• het hele werkwoord heet: infinitief

Persoonsvorm (PV)

Je zoekt eerst de persoonsvorm. Hoe doe je dat?

- Door de zin van tijd (tegenwoordige tijd/ verledentijd) te veranderen: tijd-proef

- Door de zin van getal te veranderen (meervoud/ enkelvoud): getal-proef

- De zin vragend te maken. De persoonsvorm komt dan als eerste woord te staan.

Voorbeeld:

De docent heeft het hele jaar Nederlands aan de onderbouw. gegeven.

- Tijd: De docent had het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat van tijd veranderd is de persoonsvorm  had = heeft

- Getal: De docenten hadden het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat met de meervoud mee veranderd is de persoonsvorm  hebben = heeft

- Vraag: heeft de docent het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven?  Heeft

De persoonsvorm onderstreep je en je zet het woord tussen strepen.

De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven.

Persoonsvorm

Strepen zetten/ zin verdelen in zinsdelen

Alles wat je voor de persoonsvorm kan plaatsen met behoud van de betekenis van de zin en correct geformuleerd is een zindeel en krijg dus een streep.

De docent heeft het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

Uitwerking

De docent  |heeft|  het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

De  niet

De docent  wel

De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

Het  niet

Het hele  niet

Het hele jaar  wel

| De docent | heeft | het hele jaar | Nederlands aan de onderbouw gegeven. |

Nederlands  wel

| De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw gegeven, |

Aan  niet

Aan de  niet

Aan de onderbouw  wel

Eindresultaat:

De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw | gegeven. 

De puzzel van het ontleden

De puzzel moet compleet zijn en alle stukjes passen in elkaar en heb je nodig om de zin/puzzel compleet te krijgen.

Stap 1: PV = werkwoord, Je doet getalproef (ev-mv) of tijdproef (tt-vt).

Stap 2: zinsdeelstrepen plaatsen --> elk deel dat voor de ~PV kan en een correcte zin blijf = een zinsdeel

Onderwerp

Wie of wat (vaak een wie)

+

Persoonsvorm

=

het onderwerp

|Mevrouw Hooi | geeft |uitleg |over het redekundig ontleden.|

PV = geeft 

Wie of wat geeft? --> Mevrouw Hooi  --> O = Mevrouw Hooi

De puzzel van het ontleden

De puzzel moet compleet zijn en alle stukjes passen in elkaar en heb je nodig om de zin/puzzel compleet te krijgen.

Stap 1: PV = werkwoord, Je doet getalproef (ev-mv) of tijdproef (tt-vt).

Stap 2: zinsdeelstrepen plaatsen --> elk deel dat voor de ~PV kan en een correcte zin blijf = een zinsdeel

Stap 3: O = Wie/wat + PV

Lesdoel

Aan het einde van deze les kunnen jullie het stappenplan van het ontleden van de zinsdelen tot en met het onderwerp weer uit je hoofd opnoemen en toepassen.

Groen = kennis = leren

Paars =  kunnen = oefenen 

Wat is stap 1 van het redekundig ontleden?

1. persoonsvorm zoeken
2. onderwerp zoeken
3. strepen zetten
4. werkwoordelijk gezegde zoeken

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. een werkwoord zoeken
2. het getal veranderen (meervoud - enkelvoud)
3. de zin van tijd veranderen (verleden tijd - tegenwoordige tijd)
4. geen idee

Getal-proef: zin veranderen van enkelvoud naar meervoud of van meevoud naar enkelvoud. 

V

Tijd-proef: zin van tijd veranderen. Tegenwoordige tijd wordt verleden tijd en andersom.

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

Wat is stap 2?

1. onderwerp benoemen
2. werkwoordelijk gezegde benoemen
3. lijdensvoorwerp benoemen
4. zinsdeelstrepen zetten

Slepen maar!

Je moet de woorden verplaatsen en de woorden die 

samen een zinsdeel vormen op elkaar plaatsen. 

weken

Mevrouw

gaat

over

de

in

zetten.

Hooi

twee

eerste

kerstboom

huis

wat is stap 3?

1. lijdend voorwerp benoemen
2. meewerkendvoorwerp benoemen
3. onderwerp benoemen
4. bijwoordelijke bepaling benoemen

Hoe vind je het onderwerp?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi weer een nieuwe LessonUp
gemaakt voor de leerlingen van 1b1.

Verdeel de zin in zinsdelen door de zinsdeelstrepen te plaatsen.
woord/woordgroep spatie | spatie woord/woordgroep

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi weer een nieuwe LessonUp
gemaakt voor de leerlingen van 1b1.
Wat is de PV?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi weer een nieuwe LessonUp
gemaakt voor de leerlingen van 1b1.
Wat is het O?

Werk voor de deze en de volgende les:

• PV - Blz. 41, opdracht 4
• O - Blz. 42/43/44, opdracht 1, 2, 3

Wat niet af is na de les van donderdag = huiswerk, dus verdeel het goed!

Ik kan de pv vinden, zinsdeelstrepen plaatsen en het onderwerp benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe je zinsdeelstrepen in een zin plaatst
• weet je wat de persoonsvorm en het onderwerp zijn
• heb je geoefend met het verdelen van een zin in zinsdelen 
• heb je geoefend met het benoemen van de persoonsvorm en het onderwerp

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?