Het ontstaan van de Republiek (1572-1588)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Democratie en rechtstaat

Het ontstaan van de Republiek (1572-1588)

Leerdoel

Je kan in hoofdlijnen uitleggen hoe de Opstand zich doorontwikkeld in het ontstaan van de Republiek der zeven verenigden Nederlanden.  

KA: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staatst

Het probleem is dat wat de staat is veranderd per periode en daardoor ook de verhouding tot haar burgers...

de Van Dale

bur·ger·oor·log (de; m; meervoud: burgeroorlogen)

1 binnenlandse oorlog

Nog een keer hetzelfde punt!

Wat is dat: een geordend centraal gezag en hoe heeft dit geordend centraal gezag zich ontwikkeld?

Weerstand

• Alva vergroot zijn leger i.v.m. geuzen en opstandige steden (schutterijen).
  
  
• Calvinisten (radicaal) tegenover (gezagsgetrouwe) katholieken.
  
  
• Hier tussen in: grootste groep van vredelievenden
  
  
• Opstelling Willem van Oranje: gematigd > vrijheid van geloof en nadruk op vertrek Spaanse soldaten en verzet tegen 'raadgevers' Filips II. (zie bladzijde 11)
  
  
• zie "Den Koning van Hispanje heb ik altijd geëeerd" 

Pacificatie van Gent

• Oorlogskosten lopen op! Attritie tegen over snelle oorlog.
  
  
• n.a.v. de Spaanse Furie (1576)

• Afspraken van (een groot deel van de) gewesten:
  1.  Holland en Zeeland calvinistisch
  2. Rest van de gewesten katholiek
  3. Geen godsdienstvervolgingen
  
  
• Echter, dit mislukte radicaal Calvinisten namen de macht over in Gent, Brugge en Antwerpen.
  
  
• Alva werd ontslagen en vervangen door 

Maak aan de hand van twee beeldelementen duidelijk wat de kunstenaar heeft willen zeggen met deze prent

Einde Pacificatie van Gent

• Verzoening mislukte door extreme calvinisten in Zuiden.
  
  
• Unie van Atrecht: zuidelijke gewesten kiezen zijde van Filips II 
  
  
• Unie van Utrecht (1579): noordelijke gewesten samen tegen Spanje (militair).
  

escalatie conflict

• Filips II: Oranje schuldig aan Unie >
• Willem in de ban gedaan >
  
  
• Acte van Verlatinghe
  
  
• Balthasar Gerards vermoordt Oranje
  
  
• Filips II herovert veel gewesten m.u.v.
• Holland en Zeeland
  
  
• 1585: 'Val van Antwerpen' 

1584

Buitenlandse steun voor de Opstand

Opstandige gewesten zoeken steun bij:
eerst: Frankrijk (geen succes)
daarna: Engeland (evenmin succesvol)

1588: Republiek der 7 Verenigde Nederlanden
Kansrijk door o.a:

• vele oorlogen van Filips II > geldnood
• nederlaag van de Armada (1588)
• economische succes gewesten

1589 Parma moet zich gaan mengen in Franse godsdienst twisten met de Hugenoten (prot).

1596 Frankrijk, Engeland en de Republiek worden bondgenoten

1648: Vrede van Münster > Spanje erkent de Republiek

Hoofdlijnen conclusie!

Alva's handelen verenigd de Nederlanden.

De kosten voor de oorlog zijn voor Spanje te groot.  

Oranje probeert een redelijk neutrale positie in te nemen ondanks Calvinisten. 

Parma keert het tij tot dat Frederick Hendrick en Maurits Spanje terugdrukken.

Filips godsdienst fanatisme laat hem vechten op teveel fronten.

stadhouder prins Maurits van Oranje                                (1576 - 1625)

Johan van Oldenbarnevelt raadspensionaris (1547 - 1619)

Frederik Hendrik 

0