13/11 2.3 Lezen, objectieve teksten en tekstdoel en tekstsoort, les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lezen 2.3 les 1

Planning

• Lesdoel
• Korte activiteit
• Terugblik
  
• Instructie - test jezelf -werken in stilte
• Verlengde instructie - iedereen werken


• Exitticket
• Afsluiten (reflectie en feedback)

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

-  kun je benoemen wat een objectieve tekst is;

- kun je weer benoemen wat een testdoel en tekstsoort is;

- heb je geoefend met objectieve teksten, tekstdoel, tekstsoort en begrijpend lezen.

Blauw = kennis = leren

Oranje =  kunnen = oefenen 

Hij is van de regen in de drup gekomen.

Uit een onaangename situatie (de regen) proberen te komen, waarbij het resultaat is dat je in een ándere vervelende situatie (de drup) terechtkomt. 

Het is zelfs mogelijk dat je er nog slechter voor staat dan eerst.

INFORMATIEVE TEKST

OVERTUIGENDE TEKST

Wat is het verschil tussen een feit en een mening?

Begrippen

Informatieve teksten

Teksten die de lezer informatie geven over een bepaald onderwerp en teksten die de lezer instructies geven.

nieuwsbericht

Een tekst uit een krant waarin informatie wordt gegeven over een actuele gebeurtenis.

Uiteenzetting

Een tekst waarin uitleg wordt gegeven over een onderwerp.

Interviewverslag

Een tekst waarin verslag wordt gedaan van een vraaggesprek.

Handleiding

Een tekst waarin wordt uitgelegd hoe je iets moet doen of gebruiken.

Objectieve informatie

Informatie gebaseerd op feiten, waarin de mening van de schrijver geen rol speelt.

Informatieve teksten

Een informatieve tekst bevat vooral feitelijke informatie:

• Geven beschrijving van gebeurtenissen die echt hebben plaatsgevonden.
• Informatie over dingen die in werkelijkheid bestaan.
• kennis die door waarneming of onderzoek is verkregen.
• Uitleg die je kunt uitvoeren.

Interviewverslag

Een voorbeeld van een informatieve tekst is een interviewverslag. Deze bestaat in twee soorten:

1. Letterlijk interviewverslag - letterlijk weergegeven
   
2.  Samenvattend interviewverslag - weergegeven als samenvatting

Nieuwe lesstof

Begrippen

Tekstdoel

De bedoeling die een schrijver heeft met zijn tekst. Er zijn verschillende tekstdoelen: informeren, overtuigen, activeren, amuseren.

Tekstsoort

Alle teksten met hetzelfde tekstdoel.

Informeren

Met het tekstdoel informeren geeft de schrijver informatie over een bepaald onderwerp of geeft hij instructies over hoe de lezer iets moet doen.

Overtuigen

Met het tekstdoel overtuigen geeft de schrijver zijn mening en wil de schrijver dat de lezer zijn mening overneemt.

Activeren

Met het tekstdoel activeren zet de schrijver de lezer aan tot actie.

Amuseren

Met het tekstdoel amuseren wil de schrijver de lezer vermaken.

Objectieve informatie

Objectieve informatie is informatie waarin de mening van de schrijver geen rol speelt. Hij is neutraal, hij presenteert feiten.

Objectieve informatie vind je bijvoorbeeld in een encyclopedie als Wikipedia of in een nieuwsbericht. Als lezer verwacht je dat de informatie waar is of dat het echt zo is gebeurd.

Tekstdoel en tekstsoort

Het doel dat de schrijver heeft met een tekst, noemen we het tekstdoel. Alle teksten met hetzelfde tekstdoel behoren tot dezelfde tekstsoort.

Veel teksten hebben meer dan één tekstdoel. Een advertentie wil je bijvoorbeeld overhalen tot iets, maar geeft je ook informatie. Er is altijd één tekstdoel het belangrijkste.

tekstdoel: activeren

tekstdoel: amuseren

tekstdoel: informeren

tekstdoel: overtuigen

De schrijver wil dat je iets te weten komt.

De schrijver wil dat je je vermaakt.

De schrijver wil dat je zijn mening  overneemt.

De schrijver wil dat je leert hoe je iets moet doen.

De schrijver wil dat je iets wel of niet gaat doen.

Wat is een bron?

Werk voor deze les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in STILTE en je mag NIET PRATEN of OVERLEGGEN en GEEN VRAGEN STELLEN
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in STILTE lezen

Pak je VIP en noteer:

Hoofdstuk 2, lezen 2.3, opdracht 7 t/m 12

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Nieuwsbericht

Tekst uit krant waarin informatie wordt gegeven over een actuele gebeurtenis.

Uiteenzetting

Tekst waarin uitleg wordt gegeven over een onderwerp. 

bijvoorbeeld over:

een onderzoek dat is gedaan; 

of over oorzaken en gevolgen van een probleem

Interviewverslag

Tekst waarin verslag wordt gedaan van een vraaggesprek.

Handleiding

Tekst waarin wordt uitgelegd 

hoe je iets moet doen of gebruiken.

Objectief en subjectief

• Objectief: feiten
• De deur is zwart.
• Subjectief: mening
• De deur is lelijk.

Objectieve informatie 

Objectieve informatie is informatie waarin de mening van de schrijver geen rol speelt. Hij is neutraal, hij presenteert feiten.

Objectieve informatie vind je bijvoorbeeld in een encyclopedie als Wikipedia of in een nieuwsbericht. Als lezer verwacht je dat de informatie waar is of dat het echt zo is gebeurd.

Feit of mening

Feit - objectief = ongevoelig

• Uitspraak over iets wat waar of niet waar is 
  
• Een feit kan je controleren.
  

Een mening (wat iemand je van iets vindt) = subjectief = sentiment (gevoel)

• Het is niet controleerbaar
• Je kunt het eens of oneens ermee zijn

Rosa heeft een prachtig kapsel.

Volgens deskundigen gaat het slecht met het damhert. 

Meester Bram vindt Koen een slimme leerling. 

Turkije verbiedt roken in het openbaar. 

Het is een schande dat Trump niet erkent dat Biden de verkiezingen heeft gewonnen. 

Nederland telt nu 35 daltonscholen. 

Subjectief

Objectief

Subjectief

Subjectief

Objectief

Objectief

De schrijver wil zijn mening geven.
DOEL?

1. Uitleg geven
2. overtuigen
3. informeren
4. overhalen/aansporen

Waarom tekstdoel?

De schrijver van een tekst wil bij de lezer iets bereiken.

De tekst die geschreven wordt, heeft een doel.

Tekstdoelen = wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken.

• Informeren = hij wil dat je iets te weten komt.
• Overtuigen = de schrijver wil dat jij na het lezen dezelfde mening hebt als hij
• Amuseren = hij wil je vermaken


• Activeren = hij wil dat je iets gaat doen

Tekstdoel: 

Tekstdoel: 

informeren

- Nieuwsbericht

- Tekst in je schoolboek

- Woordenboek

Tekstdoel: 

Tekstdoel: 

overtuigen

- Blogs

- Klachtenbrief

- Recensie over boek of film

Tekstdoel: 

Tekstdoel: 

amuseren

- Moppen

- Stripboek

- Leesboek

Anne heeft voor haar verjaardag een konijn gekregen en ze speelt ermee in de tuin. Dan komt haar juf langs en zegt: ‘Lief konijn, zeg. Waar slaapt ze?’ Anne: ‘Bij mijn ouders op de slaapkamer.’ De juf zegt verbaasd: ‘Stinkt dat dan niet?’ Anne: ‘Ja, da's waar. Daar moet Flappie dan maar even aan wennen.'

Tekstdoel: 

Tekstdoel: 

activeren

- Reclamefolder/advertentie

- Uitnodiging

- Oproep

Werk voor deze les (als er nog tijd is) + huiswerk

Pak je VIP en noteer:

Hoofdstuk 2, lezen 2.3, opdracht 7 t/m 9 + 11 en 12

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is = huiswerk

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

-  kun je benoemen wat een objectieve tekst is;

- kun je weer benoemen wat een testdoel en tekstsoort is;

- heb je geoefend met objectieve teksten, tekstdoel, tekstsoort en begrijpend lezen.

Blauw = kennis = leren

Oranje =  kunnen = oefenen 

Informeren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

Objectieve tekst 

Subjectieve tekst 

Tekst vol met feiten 

controleerbaar

Tekst vol met meningen 

Schrijver is vaak een deskundige

Artikel in een krant/Artikel in een tijdschrift

Schrijver gebruikt veel argumenten op jou te overtuigen

Blog, ingezonden brief, recensie 

Ik kan benoemen wat een objectieve tekst is en wat tekstdoel en tekstsoort zijn.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Hoe ga je dat verbeteren?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?