9.4 Bloed- en orgaandonatie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

9.4 Bloed- en orgaandonatie

Doelen van deze les

Je leert:

Je kent het ABO bloedgroepen systeem

Je weet welke bloedgroep gedoneerd of ontvangen mag worden

Je kunt de resusfactor toepassen

Welke bloedtransfusie heeft de patiënt nodig?

Bas heeft ernstige brandwonden

Charlie heeft leukemie (bloedkanker)

Annet heeft bij een ongeluk veel bloed verloren

Kun je van iedereen bloed krijgen?

1. Ja
2. Nee

Belangrijke zin in het boek!! TB blz. 79, laatste alinea

De ontvanger van het bloed

mag géén antistoffen hebben

tegen het antigeen op de bloedcel van de donor

Als je dit snapt, kun je alle vraagstukken over bloeddonatie oplossen

De ontvanger van het bloed

mag géén antistoffen hebben

tegen het antigeen op de bloedcel van de donor

Jan-Gijs Adelbrecht IV is met zijn scooter gevallen. Hij heeft snel bloed nodig. Hij heeft bloedgroep B, maar bloedgroep B is er niet meer in het ziekenhuis. Welke bloedgroep kan hij verder nog ontvangen?

Neem dit schema over in je bioschrift en geef aan welke transfusie goed gaat en bij welke het fout gaat (dan gaat het bloed klonteren)

De ontvanger van het bloed mag géén antistoffen hebben 

tegen het antigeen op de bloedcel van de donor

Resusfactor

Aanwezigheid van resusantigeen op je bloedcel

Rh+ = resuspositief

Rh- = resusnegatief

Verschil AB0-systeem:

1. niet vanaf geboorte al antistoffen (pas bij contact antigeen)

2. antistoffen kunnen door placenta. (Dus opletten bij zwangerschap!!) 

Bloedgroepbepaling

Door het toevoegen van antistoffen aan een

druppel bloed kun je bepalen wat je bloedgroep is:

Welke bloedgroep is dit?

En welke bloedgroep is dit?

Welke bloedgroep is de universele donor?

1. AB +
2. AB -
3. O +
4. O -

Carolien heeft bloed nodig. Het maakt niet uit welk bloed ze krijgt, het zal altijd goed gaan. Wat is haar bloedgroep?

1. AB +
2. AB -
3. O +
4. O -

Elk jaar worden in Nederland organen getransplanteerd.

Wanneer heeft zo’n operatie de meeste kans op succes?

1. Als de antigenen van de donor overeenkomen met de antigenen van de ontvanger.
2. Als de antigenen van de donor overeenkomen met de antistoffen van de ontvanger.
3. Als de antistoffen van de donor overeenkomen met de antigenen van de ontvanger.
4. Als de antistoffen van de donor overeenkomen met de antistoffen van de ontvanger.

De examenvraag van vandaag

In de 17e eeuw zijn veel mensen in Europa overleden aan de pest, een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. Men heeft menselijke resten uit die tijd opgegraven en onderzocht. Daaruit is gebleken, dat mensen met bepaalde bloedgroepen een grotere kans hadden om aan de ziekte te overlijden dan mensen met een andere bloedgroep. Antigenen van de pestbacterie lijken sterk op antigeen B dat op de rode bloedcellen kan voorkomen. Mensen met anti-B in hun bloed zouden daardoor meer kans op genezing hebben dan mensen die deze stof missen.

Met welke twee bloedgroepen hebben mensen de meeste kans op genezing volgens de informatie hierboven?

De examenvraag van vandaag

In de 17e eeuw zijn veel mensen in Europa overleden aan de pest, een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. Men heeft menselijke resten uit die tijd opgegraven en onderzocht. Daaruit is gebleken, dat mensen met bepaalde bloedgroepen een grotere kans hadden om aan de ziekte te overlijden dan mensen met een andere bloedgroep. Antigenen van de pestbacterie lijken sterk op antigeen B dat op de rode bloedcellen kan voorkomen. Mensen met anti-B in hun bloed zouden daardoor meer kans op genezing hebben dan mensen die deze stof missen.

Met welke twee bloedgroepen hebben mensen de meeste kans op genezing volgens de informatie hierboven?

--> Mensen met bloedgroep B en AB. Zij maken namelijk geen antistof B(omdat ze bekend zijn met antigen B).