BK TH grammatica hoofdstuk 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Herhaling

Stappenplan ontleden

resten

onderwerp

persoonsvorm

lijdend voorwerp

        zinsdelen

persoonsvorm

lijdend voorwerp

resten

onderwerp

zinsdeelstrepen

Zinsdelen

Meewerkend voorwerp

Bijwoordelijke bepaling

Nieuwe leerstof redekundig ontleden:

- meewerkend voorwerp (MV)

- bijwoordelijke bepaling (BWB)

1. PV	Maak de zin vragend , verander van tijd of van getal
2. // zinsdelen	Zinsdeelproef: alles voor de pv is 1 zinsdeel
3. Resten	Alle andere werkwoorden in de zin
4. Onderwerp	Wie/wat + gezegde? Of verander van getal
6. LV (begint nooit met een vz)	Wie/wat + gezegde + onderwerp?
7. MV (aan of voor moet je kunnen toevoegen of weglaten)	Aan/voor + wie/wat + gezegde + onderwerp + LV?

Stappenplan zinnen ontleden

8. BWB

Alles dat over blijft. Geeft een antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom,...

Het meewerkend voorwerp

Samengevat:

- Het meewerkend voorwerp zoek je NA het lijdend voorwerp

- Het meewerkend voorwerp is/zijn meestal een persoon/personen. Het kan ook een instantie, een ding of iets abstracts zijn.

- Het meewerkend voorwerp ontvangt iets, verneemt iets of er wordt iets van afgenomen.

- Stel de vraag: aan/voor + wie/wat + gezegde + O + LV?

- Controle: aan of voor moet je kunnen toevoegen of kunnen weglaten.

Let op:

Het zinsdeel begint dus niet altijd met aan of voor, maar dan moet je het er wel voor kunnen denken. Soms moet je de zin dan een beetje veranderen.

VB

Heb jij hem het cadeau gegeven?

Heb jij het cadeau aan hem gegeven?

Heb jij aan hem het cadeau gegeven? 

      

      Mijn vader / kocht / een bos bloemen / voor mijn moeder.

               O               pv                      lv                                  mv

Pv = kocht (kocht mijn vader een bos bloemen voor mijn moeder?)

O = Mijn vader (wie kocht?)

LV = een bos bloemen (wie/wat kocht mijn vader?)

MV = voor mijn moeder. (voor wie kocht mijn vader een bos bloemen?)

       Mijn vader / kocht / voor mijn moeder / een bos bloemen.

       Mijn vader / kocht / mijn moeder / een bos bloemen

Even oefenen...

1. Ik heb hem de chocolaatjes beloofd. 

2. Jop heeft de snoepjes voor Willem gepakt. 

Ik help hem.

Ik zie haar.

Wij geven jullie iets.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun een brief geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Moeder kookte een heerlijke maaltijd.

Ik zie haar.

Wij geven jullie een bos bloemen.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Maarten gaf zijn hond een snoepje.

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
Maarten gaf zijn hond een snoepje.

1. PV	Maak de zin vragend , verander van tijd of van getal
2. // zinsdelen	Zinsdeelproef: alles voor de pv is 1 zinsdeel
3. Resten	Alle andere werkwoorden in de zin
4. Onderwerp	Wie/wat + gezegde? Of verander van getal
5. LV (begint nooit met een vz)	Wie/wat + gezegde + onderwerp?
6. MV (aan of voor moet je kunnen toevoegen of weglaten)	Aan/voor + wie/wat + gezegde + onderwerp + LV?

Stappenplan zinnen ontleden

7.  BWB

Alles dat over blijft. Geeft een antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom,...

bijwoordelijke bepaling

Even oefenen...

1. Op die middag gaf de politieagent een boete aan de man. 

2. Heb jij altijd een krat op jouw fiets?

IN DE KRANT staat een leuk artikel over kwallen.

1. bijwoordelijke bepaling
2. geen bijwoordelijke bepaling

De rode brandweerauto staat VOOR ONS HUIS.
‘voor ons huis’ =

1. geen bijwoordelijke bepaling
2. bijwoordelijke bepaling

Heeft een zin altijd een bijwoordelijke bepaling?

1. ja
2. nee

Vandaag hebben we pizza gegeten.
we =

1. onderwerp
2. lijdend voorwerp
3. meewerkend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Wie weet dat nu?

1. wie
2. weet
3. dat
4. nu

Morgen ga ik naar school.

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. morgen
2. ga
3. ik
4. naar school

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op...

1. Wie?
2. Wat?
3. Wanneer?
4. Voor wie?

Wat vind je nog moeilijk of waar heb je nog hulp bij nodig?

Zelf oefenen:

Maak de opdrachten van hoofdstuk 4 in het grammaticaboekje.

 Let op: de leerstof over de werkwoordstijden (blz 41) komt voorlopig te vervallen, dus opdracht 6, 7 en 8 hoef je NIET te maken.