Lijdend voorwerp + meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Nederlands

Start les

Zit je op je eigen plek?

Is je mobiel uit het zicht?

Zijn je oortjes uit?

Hangt je jas aan de kapstok?

Zijn je pet en capuchon af?

Je bent stil bij start les.

Planning

Uitleg lijdend- en meewerkend voorwerp.

Maken opdrachten

Doel

Je weet hoe je een zin moet ontleden

Je weet wat een lijdend voorwerp is.

Je weet wat een meewerkend voorwerp is.

Je weet wat een voorzetselvoorwerp is.

1. PV	Maak de zin vragend , verander van tijd of van getal
2. Zinsdelen	Zinsdeelproef: alles voor de pv is 1 zinsdeel
3. Onderwerp	Wie/wat + gezegde? Of verander van getal
4. Werkwoordelijk gezegde	Alle andere werkwoorden in de zin
5. Naamwoordelijk gezegde	Eigenschap gekoppeld aan het onderwerp.
6. Lijdend voorwerp	Wie/wat + gezegde + onderwerp?
7. Meewerkend voorwerp	Aan/voor + wie/wat + gezegde + onderwerp + LV?

Stappenplan zinnen ontleden

8. BWB

Alles dat over blijft. Geeft een antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom,...

Het lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?

Lijdend voorwerp (LV)

Het lijdend voorwerp is het voorwerp dat het onderwerp nodig heeft om de handeling uit te voeren.

Bij sommige werkwoorden bestaat de basiszin uit drie zinsdelen en dan is het derde zinsdeel het lijdend voorwerp.

Lopen - ik loop

Plukken - ik pluk iets

Lijdend voorwerp (LV)

Je stelt de vraag: wie/wat + wwg + ow?

Het antwoord is het lijdend voorwerp.

Let op: het lijdend voorwerp begint 

NOOIT met een voorzetsel!

Het meewerkend voorwerp

Samengevat:

- Het meewerkend voorwerp zoek je NA het lijdend voorwerp

- Het meewerkend voorwerp is/zijn meestal een persoon/personen. Het kan ook een instantie, een ding of iets abstracts zijn.

- Het meewerkend voorwerp ontvangt iets, verneemt iets of er wordt iets van afgenomen.

- Stel de vraag: aan/voor + wie/wat + gezegde + O + LV?

- Controle: aan of voor moet je kunnen toevoegen of kunnen weglaten.

Let op:

Het zinsdeel begint dus niet altijd met aan of voor, maar dan moet je het er wel voor kunnen denken. Soms moet je de zin dan een beetje veranderen.

VB

Heb jij hem het cadeau gegeven?

Heb jij het cadeau aan hem gegeven?

Heb jij aan hem het cadeau gegeven? 

      

      Mijn vader / kocht / een bos bloemen / voor mijn moeder.

               O               pv                      lv                                  mv

Pv = kocht (kocht mijn vader een bos bloemen voor mijn moeder?)

O = Mijn vader (wie kocht?)

LV = een bos bloemen (wie/wat kocht mijn vader?)

MV = voor mijn moeder. (voor wie kocht mijn vader een bos bloemen?)

       Mijn vader / kocht / voor mijn moeder / een bos bloemen.

       Mijn vader / kocht / mijn moeder / een bos bloemen

Even oefenen...

Ik help hem.

Ik zie haar.

Wij geven jullie iets.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun een brief geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Moeder kookte een heerlijke maaltijd.

Ik zie haar.

Wij geven jullie een bos bloemen.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Maarten gaf zijn hond een snoepje.

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
Maarten gaf zijn hond een snoepje.

Mijn moeder heb ik een zoen gegeven.

Lijdend voorwerp?
Meewerkend voorwerp?

Doelen deze les

Volgende les

Afsluiting

Zijn er nog vragen?

Controleer of je huiswerk hebt