2.3 IJstijdaarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

2.3 IJstijdaarde

Geologische tijdschaal

Geologische tijdschaal

Geologische tijdschaal

holoceen (warm)

pleistoceen (afwisseling warm en koud)

Hoe ziet een ijstijd eruit?

Hoe weten we dat er gletsjers in Nederland waren?

Zien jullie het in de kaart?

Zie jullie het hier?

Stuwwallen

Keileem en stuwwallen

0

Het grote plaatje

Het kleine plaatje

Verschillende ijstijden

Laatste drie ijstijden

glaciaal

interglaciaal

glaciaal

interglaciaal

glaciaal

Wat merken we nu nog van de ijstijd?

Wat merken we nu nog van de ijstijd?

Glaciale wip = Proces waarbij een deel 

van de aardkorst door het gewicht van 

het ijs omlaag wordt gedrukt en een 

ander deel omhoogkomt.

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Uitleg:

Glaciale wip (wipwap effect)

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Uitleg:

Glaciale wip (wipwap effect)

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Uitleg:

Glaciale wip (wipwap effect)

Waardoor ontstaan IJstijden?

Randvoorwaarden (conditionele factoren): ligging continenten

Sturende factoren: De Milankovitch variabelen

Ligging van de continenten

IJskappen kunnen alleen ontstaan op continenten. Een voorwaarde voor een ijstijd is dus dat er (veel) land in de buurt van de polen ligt.

Milankovic variabelen

1. excentriciteit
2. scheefheid aardas
3. precessie

!! NIET LEREN VOOR DE TOETS !!

Andere factoren

Vulkanische activiteit heeft ook invloed op de temperatuur. Stofdeeltjes in de dampkring en reflecteren het zonlicht. Het aardoppervlak wordt daardoor koeler. 

Een grote vulkaanuitbarsting (bijv. Krakatau 1883) zorgt wel dat het aardoppervlak een paar jaar koeler wordt, maar ze veroorzaken geen ijstijden.

Andere factoren

Naast het terugkoppelingsmechanisme van een zich vormende ijskap, treden nog andere positieve en negatieve terugkoppelingsmechanismen op. Ze hebben te maken met wind, neerslag, verdamping, wolken, zeestromen, albedo en stof zoals vulkanische as in de atmosfeer. Deze verschijnselen zijn erg veranderlijk op korte tijdschaal. Hierdoor is het ingewikkeld om te achterhalen hoe ze (in samenhang) invloed uitoefenen door terugkoppelingen.

Wat voor soort terugkoppeling?

Data uit de ijskernen

400.000 jaar geleden

10.000 jaar geleden

2000 jaar geleden