§6.2 Een nieuwe mentaliteit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

§6.2 Een nieuwe mentaliteit

Het schilderij hiernaast komt uit de renaissance. Noem twee kenmerken waar je dit aan kan zien. (klik om te vergroten, lees het bijschrift)

Een schilderij genaamd de Madonna Litta, gemaakt door Leonardo da Vinci

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat de 'herontdekking van de oudheid' inhoudt

- Wat de werkzaamheden en ideeën van de humanisten zijn

- Waarom de ideeën van de humanisten leiden tot een andere mentaliteit en waarom dit de kerk bedreigt

Leg uit dat de boeken die geleerden uit de renaissance gebruikten over de Oudheid, niet altijd even betrouwbaar waren.

Hoe zorgden geleerden uit de renaissance ervoor dat zij toch betrouwbare teksten konden gebruiken?

Teksten uit de oudheid

In de renaissance komt er aandacht voor kunst uit de oudheid

Geleerden krijgen aandacht voor de literatuur en wetenschap

Ze gaan Grieks leren (!) en de teksten nauwkeuriger bekijken

De originele teksten zijn echter allemaal vergaan

Fouten

Middeleeuwse monniken hadden de teksten overgeschreven

Deze kopieën staan echter vol met fouten

Geleerden gaan dus op zoek naar onontdekte originele teksten

Zo herontdekken zij delen van de Grieks-Romeinse cultuur

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat de 'herontdekking van de oudheid' inhoudt

Wat zijn humanisten?

Noem drie van de belangrijkste ideeën van humanisten.

Waarom waren humanisten kritisch op mensen uit de middeleeuwen?

Noem drie onderwerpen waarover humanisten nieuwe inzichten kregen door het lezen van teksten uit de Oudheid.

Humanisten

De geleerden uit de renaissance worden humanisten genoemd

Het onderscheidt tussen mens en dier is dat de mens nadenkt

Daarom is onderwijs belangrijk, vooral in taal

Want wie veel leest, kan een oordeel vormen en info checken

Humanisme is afgeleid van het Latijnse woord humanus, menselijk, en een centraal begrip is dan ook humanitas, menselijkheid. Humanisten stellen de mens centraal.

Kritiek

De humanisten hebben veel kritiek op de middeleeuwen

De Grieken en romeinen hadden veel wijze dingen gezegd

Maar middeleeuwers hadden deze verkeerd begrepen

Humanisten komen met nieuwe ideeën over de samenleving

Belangrijkste ideëen van het humanisme

• De mens staat centraal
  
• Humanisten vonden zelfstandig nadenken heel belangrijk.
  
• Om goed te kunnen denken was wel goed onderwijs nodig, met name in taal.
  
• Verder waren humanisten erg kritisch over de middeleeuwen, heel vaak hadden middeleeuwers ideeën uit de oudheid verkeerd begrepen en misvormd.

Filmpje

Erasmus: tafelmanieren

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat de werkzaamheden en ideeën van de humanisten zijn

Wanneer was iemand volgens de kerk een ketter?

Wat was de kritiek van humanisten op het gebruik van de Bijbel door de Katholieke Kerk?

Stelling: 'Humanisten vonden dat mensen hun eigen oordeel moesten kunnen vormen, ook in religieuze zaken.'

Bij welk idee van de humanisten past deze stelling het beste?

Leg met behulp van de tekst uit dat Erasmus een humanist was.

Leg uit dat de uitvinding van de boekdrukkunst zorgde voor een verandering in de mentaliteit van veel mensen.

Bedreiging voor de kerk

De humanisten vormen al snel een bedreiging voor de kerk

Door de boekdrukkunst worden hun ideeën snel verspreid

Hierdoor verandert de mentaliteit van veel mensen

Ze geloven in God, maar denken wel zelfstandig na

Kerk

- Bepaalt wat mensen moeten geloven

- Bepaalt wat mensen mogen lezen

- Mag als enige bepalen wat schrijvers van de Bijbel bedoelen

Humanisten

- Mensen mogen zelf oordeel vormen, ook over religie

- Maken een nieuwe, betrouwbare vertaling van de Bijbel (Erasmus)

Hun manier van denken

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Waarom de ideeën van de humanisten leiden tot een andere mentaliteit en waarom dit de kerk bedreigt