6.3 Samenleven

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Terugblik

Kijk naar het voedselweb in het plaatje. Geef minstens 2 dingen aan die niet kloppen.

Waarom beginnen voedselwebben bijna altijd met planten?

Welk organisme in het voedselweb produceert zijn eigen energie?

Kijk naar het voedselweb in het plaatje. Geef de langste voedselketen in dit web.

Hoe noemen we bacteriën en schimmels?

1. consumenten
2. reducenten
3. allesetters
4. producenten

Waar horen pissebedden bij?

1. producenten
2. consumenten 2e orde
3. afvaleters
4. reducenten

Zet in de goede volgorde

Zet de volgende organismen in de juiste volgorde om een voedselketen te vormen.

-->

Vlierbes

Kikker

Havik

Sprinkhaan

Adder

6.3 Samenleven

Leerdoel

• 6 Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht in. Je kunt manieren noemen waarop soorten met elkaar samenleven.
  

In een gebied hebben verschillende soorten relaties met elkaar. Ook planten of dieren van dezelfde soort hebben invloed op elkaar. Ze kunnen samenwerken of met elkaar concurreren.

00:09-00:11

Individu

00:43-00:45

Populatie

02:34-02:36

Krokodil

02:50-02:52

Olifanten

02:56-02:58

Gieren

03:06-03:08

Maraboe's

03:27-03:31

Gras & Planten + Gnoe's + Krokodil+ Gieren+ Maraboes + Olifanten = Levensgemeenschap

03:34-03:36

Ecosysteem

Samenleven

Binnen een populatie heeft elk individu relaties met soortgenoten. Konijnen leven bijvoorbeeld samen in een hol en krijgen samen jongen. Of ze vechten met elkaar om voedsel. Ook dat is een relatie.

Een relatie kan gericht zijn op concurrentie (competitie) of op samenwerking. Concurrentie is bijvoorbeeld strijden om voedsel, een partner of een veilige plek. Samenwerking is bijvoorbeeld een troep leeuwen die samen jagen op een prooi.

Concurrentie

Samenwerking

Relaties binnen een populatie

Bij dieren die in groepen leven, zie je vaak een rangorde. Eén dier is de baas, bijvoorbeeld het oudste vrouwtje bij een kudde olifanten. 

 Een territorium is een gebied dat wordt verdedigd tegen soortgenoten. Een territorium kan dienen als jachtgebied, maar ook als ruimte voor het grootbrengen van de jongen.

Individuen van een soort moeten samenwerken om zich voort te planten. Er is dan paarvorming tussen een mannetje en een vrouwtje dit kan voor een tijdje of hun hele leven zijn. 

Relaties tussen soorten

Individuen van verschillende soorten kunnen een langdurige relatie met elkaar hebben. Zo’n langdurige samenleving noem je symbiose. Een voorbeeld van symbiose is een korstmos. Hierin leven een schimmel en een alg met elkaar samen. De alg maakt voedsel voor de schimmel door fotosynthese. De schimmel zorgt voor water en een beschutte plek voor de alg.

Parasitisme

Een van de individuen kan nadeel hebben van de samenleving. Dat noem je parasitisme. Hierbij leeft een individu, de parasiet, op of in een individu van een andere soort, de gastheer. Parasieten kunnen dieren, planten of schimmels zijn.

Aan het werk! Bio!

Wat? 6.3 Samenleven- opdrachten 1 t/m 9.

Waar? In Magister.me in de studiewijzer mens en natuur. 

Klaar? Test jezelf. 

Niet af? Dan is het Huiswerk!!!

Zin in een quizje?