H3 B5 Koningen willen meer macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

B5 Koningen willen meer macht 

Herhaling B4

Uitleg B5

Introductie 

- Heet de leerlingen welkom. Zorg dat de ''gangcultuur'' buiten het lokaal blijft. Dit doe ik door leerlingen te vragen om hun jas buiten het lokaal te laten en telefoons voorin te leggen (tenzij iemand deze nodig heeft voor de lesson-up in overleg). 

- Vertellen dat ik nu de les ga geven en Lotte later ook een deel van de uitleg doet. 

- Vertellen dat er gefilmd wordt voor mijn opleiding en vragen of er leerlingen zijn die echt niet in beeld willen.

- Vertellen over de paragraaf.

B4 De handel groeit weer

Hoe zat het ook alweer?

- ''Voordat we verder gaan met deze paragraaf wil ik graag testen of jullie nog wat onthouden hebben van vorige week.''

- Paragraaf benoemen. 

- Leerlingen vertellen dat ze hun laptop erbij mogen pakken, zonder hun boek en naar lesson up gaan om de code in te voeren.

Wat is ontginnen?

1. Landbouwgrond in drie stukken verdelen.
2. Bossen geschikt maken voor landbouwgrond.
3. Binnen een gilde een leerling zijn.
4. Een stedelijke rechtbank.

- Uitleggen wat de andere drie begrippen inhouden nadat het goede antwoord bekend is. 

Zet de gebeurtenissen op chronologische volgorde.

Bij markten groeide dorpen uit tot steden. 

Er ontstonden markten op kruispunten van wegen/rivieren en bij kloosters/kastelen.

Steden gingen samenwerken in de Hanze.

Steeds meer grond werd voor landbouw geschikt gemaakt door het drieslagstelsel en ontginning. 

Voedseloverschotten werden geruild of verkocht. 

Er ontstonden voedseloverschotten.

- Nog een keer nalopen zodat het duidelijk is voor iedereen.

- Bij deze vraag (en andere lange vragen eventueel) kan ik ook langslopen/door de klas lopen.

Wat is de Hanze?

- Goede antwoorden benoemen

De hoogte sociale laag in een stad waren...

1. Mensen zonder vast werk.
2. Bedelaars en daklozen.
3. Rijke kooplieden en meesters van een gilde.
4. Winkeliers en kooplieden.

- Volgorde benoemen.

Wat is een gilde?

- Goede antwoorden benoemen.

Wat is de juiste volgorde van mensen binnen een gilde? (Van hoog naar laag).

1

2

3

Gezel

Leerling

Meester

- Goede volgorde en waarom uitleggen.

Noem minstens één recht die steden hadden als ze stadrechten kregen.

- Noem alle genoemde stadsrechten op die in het boek voorkwamen.

Wat kreeg de heer in ruil voor stadsrechten geven aan een stad?

1. Belasting van de inwoners van de stad.
2. Een deel van de oogst.
3. Invloed op de wetten in de stad.
4. Hij werd voorzitter van de stad.

- Noem het goede antwoord op en maak een bruggetje met antwoord D

Wie waren verantwoordelijk voor het bestuur/de rechtspraak in een stad?

- Hierbij ook benoemen wat de schout en schepenen deden.

B5 Koningen willen meer macht 

• Je kunt uitleggen dat het lastig was een middeleeuws koninkrijk te besturen. 
• Je kunt uitleggen waarom koningen hun gebieden centraal willen besturen.
• Je kunt beschrijven hoe koningen probeerden hun macht te vergroten. 

- Ik heb gekozen met de hier bovengenoemde quiz om per per leerdoel 3 vragen te stellen. Ik heb hierbij geprobeerd om moeilijkere vragen af te wisselen met makkelijkere vragen om de motivatie voor de leerlingen hoog te houden.

- Nu komt een schakel moment en ik vraag de leerlingen de laptops allemaal dicht te doen en hun boeken en schift erbij te pakken. Ik geef ze hiervoor een minuut zodat ze weten waar ze aan toe zijn, even kunnen schakelen en daarna ook weer stil worden.

Je kunt uitleggen dat het lastig was een middeleeuws koninkrijk te besturen.

- leerdoel benoemen en zeggen dat hier straks een opdracht bij hoort.

Overal verschillende regels

Rond 500; Overal in Europa zijn koninkrijken ontstaan.

- Koningen werden geholpen door de adel;

• besturen van land.
• oorlog voeren > landgrenzen veranderde continu.

Maak opdracht 4

- Opdracht 4 maken en ik geef ze hiervoor 1 minuut de tijd.

Je kunt uitleggen waarom koningen hun gebieden centraal willen besturen.

Overal verschillende regels

Niet makkelijk om groot rijk te besturen:

• In elk gebied en elke stad andere regels. 
• Door rijk reizen om gebieden en steden te controleren.

Koningen willen een centraal bestuur

• Bestuur vanaf één plek. Koningen hoeven niet meer te reizen.
• Overal zelfde wetten en regels. 
• Macht over adel verkleinen > edelen hadden vaak een eigen leger. Er werd niet geluisterd naar de koning. 

Het ontstaan van staten

• Een centraal bestuur met duidelijke grenzen waar overal de zelfde wetten gelden.  

Zo zullen ze gaan kijken of Bourgondïë een staat is.

Maak opdracht 6

Je kunt beschrijven hoe koningen probeerden hun macht te vergroten. 

Koningen hebben meer geld. 

1200  koningen vergroten hun macht.

Koningen worden rijker > door belasting / groei handel

Met dit geld betalen koningen:

• ambtenaren   > werken voor de koning i.p.v. edelen
• huurleger >  edelen en hun eigen leger verslaan. 

Maak opdracht 7

Huiswerk

Maken: opdracht 10

Nakijken opdracht 4, 6, 7 en 10

Havo: maken en nakijken opdracht 8+9

Voorbereiden havostof leerdoel 3+4