1.2 Ongekende natuur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Deze les:

• Voorkennis Klimaten activeren.

• Weten:  het fysisch geografische beeld van Zuid-Amerika o.a. klimaat en vegetatiezones

• Begrijpen: hoe het patroon van de ligging van de klimaat- en vegetatiezones is ontstaan.
  

Klimaatclassificatie herhaling:

A: Tropisch

B: Aride

C: Maritiem

D: Continentaal

E: Polair

(H2) Klimaatgebied is niet hetzelfde als landschapszone

A-klimaat

B klimaat

C klimaat

D klimaat

E klimaat

Wat zijn de 3 belangrijkste klimaatfactoren?

Klimaatfactoren

Ligging van klimaat- vegetatie- en landschapszones wordt bepaald door klimaatfactoren:

• breedteligging
• hoogteligging
• loef- / lijzijde
• invloed van zee- en luchtstromen
  

Buys-Ballot

Wind

ITCZ

ITCZ (intertropische convergentie zone) ontstaat door de directe verwarming van het aardoppervlak waardoor lucht gaat opstijgen en er uiteindelijk een lagedrukgebied ontstaat.

Intertropische convergentiezone (ITCZ)

Het lagedrukgebied rond de evenaar.

Luchtdruk en wind

ITCZ juli (winter)

Gebieden die te maken hebben met ITCZ:

- tropisch regenwoudklimaat

- savanneklimaat (afwisseling natte zomer en droge winter)

ITCZ juli (winter)

zon staat nu (bijna) loodrecht boven kreeftskeerkring (NH):

- ITCZ en stijgingsregens ook stuk noordelijker dan in december

- noorden Brazilië is nat, midden en zuiden Brazilië droger

ITCZ december (zomer)

zon loodrecht boven zuidelijke keerkring:

- ITCZ en stijgingsregens het verst naar zuiden

- midden Brazilië is nat 
- noorden Brazilië droger

Noordoostpassaat december (zomer)

ITCZ ligt zuidelijker en dus komt de wind vanuit het noordoosten naar de ITCZ.

noordoostpassaat verzamelt veel waterdamp boven warme oceaan → veel regen aan noordkust en in midden van land

Welk verschijnsel verstoort af en toe dit patroon?

El Niño en La Niña

El Niño

Om de twee tot zeven jaar:

Het verschijnsel dat het zeewater in het
midden en het oosten van de Grote Oceaan
extra sterk opwarmt.

Waarom leidt dit in Chili tot:
overstromingen, vernielde oogsten, aardverschuivingen en modderstromen?

Gebergten

De wind komt overwegend uit het oosten. De oostkust heeft aanlandige wind de westkust heeft aflandige wind en wordt beschut door gebergten. Het is er dus droger.

Verklaar

Verklaar het verschil tussen A (BW) en F (Af).

Antwoord

Overheersende windrichting (zuidoostpassaat) zorgt voor veel regen aan de oostkust van het continent. De westkant van de Andes is de lijzijde.

Verklaar

Verklaar het verschil tussen 1 en 2.

1 (BW)

2 (Cf)

Loef- en lijzijde Andes

30º en 60º ZB: westenwinden -> De westkant van het Andesgebergte is hier de loefzijde (regen) en de oostkant de lijzijde (droog). 

Zuid-Chili: overgangszone (Cs, mediteraan) tussen droge noorden (BW) en zeeklimaat (Cf).

Zuid-Argentinië: pampa's (grasvlakten) in  Patagonië.

Grote rivieren

Regiem (verdeling waterafvoer over een jaar) wordt bepaald door:

neerslag en verdamping, verschuiving ITCZ, afvoer smeltwater uit de Andes, tijdelijke wateropslag in ondergrond of overstromingsvlaktes zoals wetlands (bijv. de Pantanal)

Mens beïnvloedt regiem ook door:

Aanleg van stuwdammen voor

Waterkrachtcentrales

Irrigatie/drinkwater

Evaluatie: Wat heb je geleerd?

Huiswerk

Leren topografie Zuid-Amerika en par 1.1

maken samenvatting van paragaraaf 2