Les 2: Stadsrechten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Les 2: Steden met stadsrechten

Waarom kregen steden stadsrechten? 

Hoe werden steden bestuurd?

Doelen van deze les

Weten...

• Waarom kregen steden stadsrechten? 
• Hoe werden steden bestuurd?

Planning van deze les

• Korte terugblik op Les 1 over de Late Middeleeuwen
• Uitleg Les 2 met aantekeningen
• Opgeven van het nieuwe huiswerk
• Uitleg nieuwe dossieropdracht
• Zelfstandig aan de slag

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Drieslagstelsel

Akker 1

Akker 2

Akker 3

Braak

Zomer graan

Winter graan

Braak

Zomer graan

Winter graan

Wat is een ontginning in de Middeleeuwen?

1. Een gebied dat werd omgezet in landbouwgrond
2. Een religieus evenement in de Middeleeuwen
3. Een middeleeuws feest
4. Een kasteel gebouwd in de Middeleeuwen

Waarom verlaten veel boeren hun domeinen na 1000 n. Chr.?

Planning van deze les

• Korte terugblik op Les 1 over de Late Middeleeuwen
• Uitleg Les 2 met aantekeningen
• Opgeven van het nieuwe huiswerk
• Uitleg nieuwe dossieropdracht
• Zelfstandig aan de slag

Rechten van de heer

• Iedereen moest luisteren naar de heer in zijn gebied
• Hij bepaalde wetten en sprak recht
• Iedereen moest belasting betalen
• Maar de mensen in de nieuwe steden wilden meer zelf bepalen

Stadsrechten

• Een heer kon  een stad stadsrechten        geven
• Hierin stonden de afspraken wat een stad allemaal zelf mocht regelen, zonder de heer
• Bijvoorbeeld recht om markten te houden, recht om geld te maken, recht om een muur te bouwen
• Waarom zou een heer een stad stadsrechten geven?

Document waarmee burgers van een stad het recht kregen om zelf hun stad te besturen.

Stadsrechten Utrecht

• Leenman keizer Hendrik V luisterde niet naar hem
• Keizer verbleef in Utrecht
• Leenman nam hem gevangen
• Stedelingen uit Utrecht bevrijdden de keizer
• Keizer geeft hen stadsrechten

Stadsbestuur

• Steden hadden eigen bestuur
• Schout en zijn rakkers waren een soort van politie
• Schepenen bepaalden welke straf iemand kreeg
• En de burgemeester samen met zijn raad bepaalde de wetten en straffen
• Deze samen regeerden de stad
• Kwamen vaak uit rijke families; hadden veel invloed

Hieronder zie je de Middeleeuwse namen van steden staan. Sleep ze naar de juiste plek in de kaart.

Masetrieth

Daventre portu

Amestelledamme

Trecht

Gouwe

Hij is de baas van de schepenen

1. Schout
2. Burgemeester
3. Rechter
4. Jury

Van wie kreeg een stad, stadsrechten?

1. Magistraat
2. Schout
3. Burgemeester
4. Heer

Stadsrechten: het recht van een stad op eigen winkels.

1. Waar
2. Niet waar

Gilden

• Ambachtslieden van hetzelfde ambacht werkten samen
• Zo'n samenwerking noemde men gilde
• Elke stad had dus een schoenmakersgilde, een timmermansgilde en een bakkersgilde
• Controleerde de kwaliteit van de producten, bepaalde de verkoopprijs
• Bij ziekte of overlijden hielp het gilde de familie

Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar

Als je goed genoeg was, moest je de ????
afleggen. Dat was een soort examen. Als je slaagde, mocht je lid worden van het gilde.

Welk woord moet er op de vraagtekens staan?

1. gilde
2. meester
3. meesterproef
4. leerling

Van leerling 

tot meester

• Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.
  

• Hiervoor moet je eerst meester worden:

1. Je begon al erg jong als leerling;
2. Daarna werd je gezel;
3. En pas als je meesterproef had gedaan kon je meester worden. Je was dan vaak al ver boven de 30 jaar!

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Waarom kregen steden stadsrechten?
Hoe werden steden bestuurd?

Planning van deze les

• Korte terugblik op Les 1 over de Late Middeleeuwen
• Uitleg Les 2 met aantekeningen
• Opgeven van het nieuwe huiswerk
• Uitleg nieuwe dossieropdracht
• Zelfstandig aan de slag

Huiswerk voor na de les

• 29 Maart: Lezen leertekst 'Les 2'
  
• 3 april: Lezen leertekst 'Les 3'
• Ik controleer willekeurig 3 Plenda's.

Planning van deze les

• Korte terugblik op Les 1 over de Late Middeleeuwen
• Uitleg Les 2 met aantekeningen
• Opgeven van het nieuwe huiswerk
• Uitleg nieuwe dossieropdracht
• Zelfstandig aan de slag

Les 2: Steden met stadsrechten

Waarom kregen steden stadsrechten? 

Hoe werden steden bestuurd?