V3 Grammatica 6 samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom V3T!

Grammatica 6: samentrekking

Programma

1. 10 minuten lezen
   
2. Herhalen Grammatica H4
3. Maken H4 opdr 1 en 4
4. Grammatica 6: samentrekking
5. Herhaling ww-spelling
6. Afsluiting en vooruitblik
   

10 minuten lezen

Bij een verkeerd aansluitende beknopte bijzin zijn het onderwerp in de bijzin en de hoofdzin niet hetzelfde.

1. juist
2. onjuist

In een beknopte bijzin staan geen persoonsvorm en onderwerp.

1. juist
2. onjuist

Wat is de beknopte bijzin in de volgende zin?
Net op tijd in het stadion aangekomen, liepen de supporters snel naar hun plaatsen.

Verkeerd aansluitende beknopte bijzin

Bij een verkeerd aansluitende beknopte bijzin is het denkbeeldige onderwerp niet hetzelfde als het onderwerp van de hoofdzin.

2a Druk telefonerend, reed de auto het meisje aan.

3a Na een lange strandwandeling gemaakt te hebben, smaakte de warme chocomel ons erg lekker.

Verkeerd aansluitende beknopte bijzin

Wanneer je een verkeerd aansluitende beknopte bijzin gaat verbeteren, verbeter je altijd de bijzin en laat je de hoofdzin voor wat het is! 

2a Druk telefonerend, reed de auto het meisje aan.

2b Terwijl zij druk aan het telefoneren was, reed de auto het meisje aan.

3a Na een lange strandwandeling gemaakt te hebben, smaakte de warme chocomel ons erg lekker.

3b Nadat we een lange strandwandeling gemaakt hadden, smaakte de warme chocomel ons erg lekker.

Geef aan welke zinnen een verkeerd aansluitende beknopte bijzin bevatten.
1. Wachtend op het perron bleek de trein al vertrokken.
2. Dromend van zijn vriendin liep Lucas tegen een lantaarnpaal.
3. Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.
4. Reagerend op uw e-mail ontvangt u hier de door u gevraagde folders.
5. Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.

Maak van de verkeerd aansluitende beknopte bijzinnen volledig kloppende bijzinnen.
1. Wachtend op het perron bleek de trein al vertrokken.
4. Reagerend op uw e-mail ontvangt u hier de door u gevraagde folders.

Maak van de verkeerd aansluitende beknopte bijzin een volledig kloppende bijzin.
Op onze vakantiebestemming aangekomen, vielen de mussen van het dak.

Opdrachten maken

• Maak opdracht 1 en 4 op pagina 160-161 van je boek.
• Je mag zachtjes overleggen met je buur. 
• Ben je klaar? Ga nog even lezen in je leesboek

Huiswerkopdracht 1 nakijken

a te hebben gezocht

b In het gelid staand

c om extra informatie in te winnen

d herkend aan de lichaamsgeur

Huiswerkopdracht 4 nakijken

a Het onderwerp van de zin (de bus) is niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (de leerlingen). Er staat nu dat de bus het museum bezocht heeft.

Verbetering: Nadat zij het Museum van Trier bezocht hadden, gingen de leerlingen met de bus terug naar Cochem.

b Het onderwerp van de zin (we) is niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (het schadeformulier).

Verbetering: Wij zenden u het schadeformulier als bijlage.

c Doordat de hoofdzin een passieve zin is, is het onderwerp van de zin (de formules) niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (jullie/wij/de leerlingen).

Verbetering: Als je een goed cijfer wil halen, moeten de formules uit het hoofd geleerd worden.

Huiswerkopdracht 4 nakijken

d Doordat het een passieve zin is, is het onderwerp van de zin (de afwas) niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (zij/wij).

Verbetering: Na lang gedineerd te hebben, deden we toch nog maar de afwas.

e Het onderwerp van de zin (het weer) is niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (ik/jij/wij/zij).

Verbetering: Toen we terugkwamen van een verregende vakantie, klaarde het weer in Nederland op.

f Het onderwerp van de zin (de hoofdact) is niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (ik/jij/wij/zij).

Verbetering: Nadat we twee uur gewacht hadden in de HMH, begon eindelijk de hoofdact.

Huiswerkopdracht 4 nakijken

g Het onderwerp van de zin (het zwembad) is niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (ik/jij/wij/zij).

Verbetering: Toen we aankwamen op de camping bleek het zwembad wegens blauwalg gesloten.

h Het onderwerp van de zin (de politie) is niet hetzelfde als het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin (een 55-jarige vrouw).

Verbetering: Een 55-jarige vrouw die maandenlang chocola had gepikt in supermarkten, werd met haar tas vol dozen chocola door de politie gearresteerd.

Samentrekking

Samentrekking = wanneer in een samengestelde zin één of meerdere delen verkort worden weergegeven.

Bijvoorbeeld

Jan at een appel en Kees (at) een peer

Jan gaf een klap aan Kees en Kees (gaf een klap) aan Jan.

Juiste samentrekking

Vier voorwaarden voor een juiste samentrekking:

1. De betekenis moet hetzelfde zijn.
   
2. Het getal en de tijd moeten hetzelfde zijn.
   
3. De grammaticale functie moet hetzelfde zijn.
   
4. Het samengetrokken zinsdeel moet in de tweede zin op dezelfde plaats komen ten opzichte van de persoonsvorm (ervoor of erachter).
   

Geef aan welke zinnen een foutieve samentrekking bevatten. Geef ook aan op welke voorwaarde de samentrekking misgaat.
1. Hier werd veel gespeeld en muren met graffiti bespoten.
2. Wil je de rode of de gele snoepjes? 
3. Ben is een grote liefhebber van de natuur en dan ook veel buiten.
4. Angela smeerde haar gezicht in en hem daarna snel naar het strand.
5. Hij kwam binnen, hing zijn jas op en ging zitten.

Herhalen ww-spelling

Wat doe ik bij werkwoordspelling het eerst?

1. ik kijk of het in te vullen woord een persoonsvorm is
2. Ik kijk in welke tijd de zin staat.
3. Ik kijk wat het onderwerp van de zin is.
4. Ik vul maar gewoon wat in.

Vul de werkwijzer werkwoordspelling in.

woordsoort bepalen

persoonsvorm

voltooid deelwoord

infinitief

tt

vt

hele werkwoord

1. verlengproef

2. 't kofschip

eindigt nooit op dt

ik-vorm

ik-vorm + t

hele ww

1. verlengproef

2. 't kofschip

eindigt vaak op -de(n) of -te(n)

Het ... (worden) tijd dat je werkwoordspelling ... (snappen).

1. word, snap
2. wordt, snapt
3. word, snapt
4. wordt, snap

werkwoordspelling

1. Hij onthoud.
2. Hij onthoudt.

werkwoordspelling

1. Zij begeleiden de vrouw naar huis gisteren
2. Zij begeleidden de vrouw naar huis gisteren.

Zij herhaald die werkwoordspelling voortdurend.

1. goed
2. fout

werkwoordspelling

1. Manou verstuurt een brief
2. Manou verstuurd een brief
3. Manou verstuurdt een brief

werkwoordspelling

1. Hij heeft de boel belazerd.
2. Hij heeft de boel belazert.

Werkwoordspelling

1. Zij downloadt het document
2. Zij download het document

werkwoordspelling

1. Hij bediend
2. Hij bedient
3. Hij bediendt

werkwoordspelling

1. hij bediend
2. hij bedient

werkwoordspelling

1. Het hout is opgebrandt.
2. Het hout is opgebrand.
3. Het hout is opgebrant.

werkwoordspelling

1. Hij bediend
2. Hij bedient

Werkwoordspelling

1. Hij heeft de boel belazerd.
2. Hij heeft de boel belazert.

Werkwoordspelling moeilijk? Ben je mal! Je volgt gewoon het stroomschema. Je begint altijd met het beoordelen of het werkwoord een [                              ] is. Daarna kijk je naar de [                            ] van de zin. 

De [                          ] van het werkwoord vind je door -en weg te halen. 

Je gebruikt de regel van [                              ] alleen in de

[                        ] tijd. Eindigt de stam op een van die medeklinkers? Dan voeg je [                        ] toe. 

Bij het [                                       ] werkwoord schrijf je het woord zo [                             ] mogelijk, maar alleen als de uitspraak het toelaat.

De infinitief is een onafhankelijk werkwoord; De vorm is niet afhankelijk van hoeveelheid of tijd. Dit is altijd het [                                  ].

persoonsvorm

tijd

stam

't ex-kofschip

tegenwoordige

verleden

+te

+de

bijvoeglijk gebruikte

kort

lang

hele werkwoord

Menig leerling [                      ] zich de strijd met de vermaledijde d’s en t’s. Je moet er goed op letten dat de laatste letter, afhankelijk van de vorm en tijd van het werkwoord, soms [                      ]. Het is dan ook niet voor niets dat de werkwoordspelling jaarlijks wordt 

[                       ]. Een foutje is ook na jarenlange training, nauwgezette oefening en gerichte uitleg zo [                       ]. Hoewel er enkele lastige regels toegepast dienen te worden, moet je er wel op blijven letten dat iedere letter de juiste uitgang krijgt die het heeft

 [                       ].

Zorg ervoor dat je alle regels nog een keer zorgvuldig [                       ]. De werkwoordspelling is echt nooit [                       ], maar bij het schrijven heb je het stappenplan gewoon niet voldoende 

[                       ]. Het [                       ]vast nog wel eens dat je een slordigheidsfoutje maakt, maar je tekst krijgt de zorg die het 

[                       ].

herinnert

herinnerd

verandert

veranderd

herhaalt

herhaald

gebeurt

gebeurd

verdient

verdiend

Werkwoordspelling moeilijk? Ben je mal! Je volgt gewoon het stroomschema. Je begint altijd met het beoordelen of het werkwoord een [                              ] is. Daarna kijk je naar de [                            ] van de zin. 

De [                          ] van het werkwoord vind je door -en weg te halen. 

Je gebruikt de regel van [                              ] alleen in de

[                        ] tijd. Eindigt de stam op een van die medeklinkers? Dan voeg je [                        ] toe. 

Bij het [                                       ] werkwoord schrijf je het woord zo [                             ] mogelijk, maar alleen als de uitspraak het toelaat.

De infinitief is een onafhankelijk werkwoord; De vorm is niet afhankelijk van hoeveelheid of tijd. Dit is altijd het [                                  ].

persoonsvorm

tijd

stam

't ex-kofschip

tegenwoordige

verleden

+te

+de

bijvoeglijk gebruikte

kort

lang

hele werkwoord

Huiswerkopdrachten maken

• Maak opdracht 2 en 5 op pagina 160-161 van je boek.
• Deze opdrachten zijn huiswerk voor volgende les. 
• Je krijgt de rest van de les de tijd om aan deze opdrachten te werken.
• Je mag zachtjes overleggen met je buur. 

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les

• Huiswerk: maken opdr. 2 en 5 (p. 160-161) + leren theorie p. 158 en 159
• Meenemen: LAPTOP, leesboek, boek, schrift en pen
• Programma: herhaling grammatica 3, 4 en 6 en ww-spelling