Introductie + 4.1 + 4.2

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Introductie + 4.1 + 4.2

Programma

-Examenjaar	10 min
-Chemische reacties	20 min
-Atomen en moleculen	10 min
-Verbindingen	10 min
-Oefenen	30 min

Examenjaar

Eindcijfer = 50% schoolexamen + 50% centraal examen

Dus heb je alle toetsen gehad, dan heb je pas de helft van je eindcijfer.

Centraal examen scheikunde, het moeilijkste examen!

Dus, zorg dat je voor je schoolexamens zo goed mogelijk staat!

Schoolexamen

3 toetsen, 1 practicum:

• Toetsweek oktober: Hoofdstuk 4 + 5 + 7 + 8
  
• Eind december: practicum zouten
  
• Toetsweek januari: Hoofdstuk 1 + 3 + 9
• Toetsweek maart: Hoofdstuk 2 + 6 + 10 + 11

Binas

Allerbelangrijkste boekje bij Nask.

Staat een hele hoop informatie in.

Mag je bijhouden bij je toetsen en examens.

Zorg dat je weet wat je hierin kan vinden!!!

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt beschrijven dat bij een chemische reactie de beginstoffen verdwijnen en dat er nieuwe stoffen ontstaan.
• Je kunt zeven reactieverschijnselen benoemen.
• Je kunt de namen en symbolen van de meest voorkomende elementen (atoomsoorten) opsommen.
• Je kunt beschrijven dat moleculen zijn opgebouwd uit atomen.
  
• Je kunt beschrijven dat bij een chemische reactie de atomen niet veranderen, maar anders worden gerangschikt.
  
• Je kunt beschrijven hoe een moleculaire stof is opgebouwd.

4.1

Organische stoffen, wat zijn het?

Organische stoffen zijn stoffen die gemaakt worden door/van de natuur.

• Denk aan: Mensen, dieren, planten, groenten, fruit, bomen, hout, papier, katoenen kleding.
  

Alle organische stoffen bevatten koolstof (C)!

Er gebeurt iets interessants als je organische

stoffen gaat verhitten…

Organische stoffen verhitten

Als je organische stoffen gaat verhitten…

kunnen ze (aan)branden!

Wat ontstaat er altijd als je een organische stof gaat (aan)branden?

Organische stoffen verhitten

Wat ontstaat er altijd als je een organische stof gaat (aan)branden?

Er ontstaat roet!

roet = koolstof (C)

Waarom ontstaat er roet?

Wat is een chemische reactie?

Waarom ontstaat er roet?

Als je organische stoffen gaat verhitten treedt er een chemische reactie op!

Een chemische reactie is een proces waarbij bepaalde stoffen afbreken en daaruit nieuwe stoffen ontstaan!

• Stoffen die verdwijnen = beginstoffen
  
• Nieuwe stoffen = reactieproducten
  

Voorbeeld: bij het verbranden van hout, verdwijnt het hout (beginstof), en ontstaat er onder andere roet en rook (reactieproducten)

Kan je zelf een chemische reactie bedenken die je in het dagelijks leven tegen kan komen?

Wat is een chemische reactie?

Vaak kan je zien of er een chemische reactie plaatsvindt.

Er verdwijnen stoffen, en er ontstaan nieuwe stoffen.

Dit betekent ook dat er stofeigenschappen verdwijnen, en er nieuwe ontstaan.

Kijk:

Naar de reactie die de docent voordoet.

Welke stofeigenschappen heeft deze stof voordat de reactie begint?

Welke stofeigenschappen heeft deze stof nadat de reactie is afgelopen?

Hoe maak je een reactieschema?

Een chemische reactie is een proces waarbij bepaalde stoffen afbreken en daaruit nieuwe stoffen ontstaan!

• Bij een chemische reactie hoort altijd een reactieschema.
  
• Een reactieschema is een schematische weergave van een chemische reactie.
  

Een reactieschema bestaat uit 4 onderdelen:

Beginstoffen (fase) → Reactieproducten (fase)

Voorbeeld

Het verhitten van brood:

• Bij het verhitten van brood verdwijnt het brood langzaam aan en ontstaan er nieuwe stoffen.
  
• De nieuwe stoffen zijn: koolstof (roet), water en witte rook.
  

Het reactieschema ziet er als volgt uit:

brood (s) → koolstof (s) + water (l) + witte rook (g)

Wanneer je papier gaat verbranden, verdwijnt langzaam aan het papier en ontstaat er koolstof, water en witte rook.
Geef het reactieschema van deze verbranding.

Reactieverschijnselen

Bij een chemische reactie merk je altijd veranderingen.

Als je hout verbrandt (verbrandingsreactie):

• zie je rook
  
• ontstaat er warmte
  
• geeft het vuur licht
  

Als je steak aanbrandt:

• zie je het zwart worden
  
• smaakt het verbrandt
  
• ruikt het aangebrand
  

Reactieverschijnselen

Al deze veranderingen noem je reactieverschijnselen.

Er zijn er 7:

1. verandering van kleur
2. verandering van geur
3. verandering van smaak
4. warmte
5. rook
6. vlammen
7. licht

4.2

Moleculen

De Nederlandse taal heeft ongeveer 60 miljoen woorden.

Al deze woorden zijn combinaties van 26 letters, het alfabet.

Hetzelfde geldt voor moleculen:

• Er zijn miljoenen soorten moleculen.
  
• Al deze moleculen zijn combinaties van 118 atoomsoorten, de elementen.
  

Voorbeeld

Koolstofdioxide en water zijn bijvoorbeeld moleculen.

Koolstofdioxide (CO₂) bestaat uit 1 koolstofatoom (C) en 2 zuurstofatomen (O)

Water (H₂O), bevat 2 waterstofatomen (H) en 1 zuurstofatoom (O)

Wat zijn verbindingen en enkelvoudige stoffen?

Alle stoffen op de wereld zijn ofwel mengsels ofwel zuiver.

Zuivere stoffen onder te verdelen in 2 groepen:

• Verbindingen (ontleedbare stoffen)
  
• Enkelvoudige stoffen (niet-ontleedbare stoffen)
  

Wat zijn verbindingen?

Verbindingen = moleculen die bestaan uit meerdere atomen

bijvoorbeeld: koolstofdioxide, water, glucose, methaan

Ontleedbaar = de verbinding is te breken in meerdere atomen.

Wat zijn enkelvoudige stoffen?

Enkelvoudige stof = stoffen die maar uit een enkel atoom bestaan.

Bijv.: alle metalen (Fe, Cu, Au) komen altijd maar als enkele atomen voor. Maar ook koolstof (C) komt vaak enkel voor.

Niet-ontleedbaar = niet af te breken in losse atomen.

Uitzonderingen

Er zijn 7 enkelvoudige stoffen die wel uit meerdere atomen bestaan.

Deze komen in de natuur altijd in paren voor, ze kunnen niet verder

ontleed worden.

Ezelsbruggetje:

Claartje Fietst Naar Haar Oma In Breda (2x)

Cl             F           N       H        O        I    Br

Zet de juiste stoffen bij de juiste term.

Verbindingen

Enkelvoudige stoffen

CH₄

Fe

C₆H₁₂O₆

Br₂

H₂O

C₂

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Hoofdstuk 4 Paragraaf 1:

6, 7, 9a, 11ac, 13a, 14

Hoofdstuk 4 Paragraaf 2:

3, 4, 6, 11, 14, 15, 16, 17

Welke leerdoelen beheers je?

Klik op de link, deze opent weer de check. Vul nu de laatste slide in:

Checks voor Introductie + 4.1 + 4.2