Samentrekking en foutieve samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Samentrekking controleren

Samentrekking

Samentrekking = weglaten van zinsdelen die herhaald worden

Voorwaartse samentrekking: in het tweede deel van de zin wordt iets weggelaten.

Achterwaartse samentrekking: in het eerste deel van de zin wordt iets weggelaten.

Miranda gaat naar de winkel en koopt een zak brood.

Niveau van samentrekking

Woordniveau: als in twee woorden iets wordt herhaald

IJshoorntjes en ijsblokjes: IJshoorntjes en -blokjes

Woordgroepniveau: Als in twee woordgroepjes iets wordt herhaald

Werkloze mannen en werkloze vrouwen: Werkloze mannen en vrouwen

Zinsniveau: een herhaald zinsdeel wordt weggelaten 

Emma is ziek en Emma blijft thuis: Emma is ziek en blijft thuis. 

Voorwaarts of achterwaarts?
Lisa heeft nieuwe bloemen gekocht en een vaas.

1. voorwaarts
2. achterwaarts

Op welk niveau?
Ik houd van dropauto's en -sleutels.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Op welke niveau?
Eline kocht een nieuwe fiets en heeft deze gelijk geverfd.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Alleen mensen met nieuwe schoenen en kleren kregen een paraplu.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Samentrekken gaat vaak fout

Wat is er mis met de volgende zinnen? 

• Hier wordt een nieuw sportveld aangelegd en enkele kleedkamers geplaatst. 
• Max keek naar een leuk meisje en daardoor niet goed uit bij het oversteken.
• De maand augustus is vaak heet en brengen Italianen graag door aan de kust. 

Drie voorwaarden

Om iets weg te laten moet je eerst aan drie voorwaarden voldoen:

De woorden hebben:

1. dezelfde functie (onderwerp, lv, koppelww, enz.)

2. dezelfde betekenis

3. hetzelfde getal (enkelvoud of meervoud)

Stappenplan 

1. Kijk wat er is weggelaten in het tweede deel van de zin.
2. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het eerste deel.
3. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het tweede deel. 
4. Alles hetzelfde? Goede samentrekking. 
5. Niet? Voeg de ten onrechte weggelaten delen toe.

Is de volgende zin goed samengetrokken?
Emma liep naar de winkel en kocht een boek.

1. Ja
2. Nee

Is de zin goed samengetrokken?
De cabaretier verbaasde zich erg over de prijs en de toeschouwers nog meer.

1. Ja
2. Nee

Verbeter de zin:
De cabaretier verbaasde zich erg over de prijs en de toeschouwers nog meer.

Opdracht 1

1. Hier wordt een nieuw sportveld aangelegd en enkele kleedkamers geplaatst. 

Welke woorden zijn in het tweede deel van de zin weggelaten?

Waarom is de samentrekking niet correct? A) functie, B) betekenis of C) getal

Hoe kun je de zin verbeteren?

Opdracht 1

2. Max keek naar een leuk meisje en daardoor niet goed uit bij het oversteken.

Welke woorden zijn in het tweede deel van de zin weggelaten?

Waarom is de samentrekking niet correct? A) functie, B) betekenis of C) getal

Hoe kun je de zin verbeteren?

Opdracht 1

3. De maand augustus is vaak heet en brengen Italianen graag door aan de kust.

Welke woorden zijn in het tweede deel van de zin weggelaten?

Waarom is de samentrekking niet correct? A) functie, B) betekenis of C) getal

Hoe kun je de zin verbeteren?

Aan het werk!

10 minuten zelfstandig, in stilte.

Opdracht 4 van blz. 35.