6.5 Een nieuw land

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Hallo!

Niet vergeten;

- Telefoon in je kluis! Zie ik hem wel? Dan ben je hem kwijt tot het einde van de dag.

- Wil je iets zeggen of vragen? Steek je hand omhoog.

- Laptops op tafel.

Wanneer was de beeldenstorm?

1. 1566
2. 1568
3. 1666
4. 1668

Wat deed de Bloedraad van Alva?

Wat weet jij al van monniken en ridders?

6.5 Een nieuw land

B1

Dagmenu

1. Introductie                       (5min)

2. Een nieuw land               (15min)

3. Opdrachten                     (15min)

4. Afsluiting                          (5min)

Leerdoel

Hoe werden de Nederlandse gewesten een nieuw land?

Tijd van ontdekkers en hervormers

De oorlog begint

Veel beeldenstormers, protestanten en edelen vluchtten voor Alva en zijn leger. Ook stadhouder Willem van Oranje was bang om opgepakt te worden. Hij vluchtte naar zijn familie in Duitsland. Daar bereidde hij een opstand voor. Hij stelde een leger samen van soldaten die hij zelf betaalde. In 1568 viel hij met zijn huurleger de Spanjaarden in de Nederlanden aan.

Watergeuzen

Willem van Oranje werd geholpen door de watergeuzen. Deze protestantse opstandelingen vochten vanaf zee tegen de Spaanse legers. Tachtig jaar zou de oorlog tussen Spanje en de Nederlanden duren. We noemen die oorlog de Opstand of de Tachtigjarige Oorlog. Maar niet iedere dag werd er gevochten. De ene keer veroverden de Spanjaarden een aantal steden, dan weer pakten de opstandelingen een paar steden terug.

Spaanse Terreur

De bewoners van een stad die vóór Willem van Oranje was, werden vaak hard gestraft. Gaf een opstandige stad zich over, dan konden de Spaanse soldaten er flink tekeergaan. In Haarlem lieten ze honderden mannen verdrinken. Anderen sneden ze de keel door. Hiermee wilde Alva andere steden waarschuwen: dit gebeurt er als je je tegen mij verzet. Maar door de Spaanse terreur werd het verzet tegen de Spanjaarden alleen maar groter.

Een centraal bestuur?

In bron Schilderij Beleg van Alkmaar zie je hoe Spanjaarden de stad Alkmaar hebben omsingeld. Niemand kon de stad meer in of uit. Daardoor moest er hongersnood in de stad komen. De Spanjaarden zouden dan de stad zonder problemen kunnen veroveren. Na een paar weken wachten probeerden ze met kanonskogels en stormrammen een gat in de stadsmuren te slaan. 

Een centraal bestuur?

Maar de burgers van Alkmaar verzetten zich dapper. Met behulp van kokend teer en brandende takkenbossen verdedigden ze hun stad vanaf de stadsmuren. Toen kwamen de watergeuzen te hulp. Zij staken de rivierdijken rond Alkmaar door. Het water joeg de Spanjaarden weg. De belegering had meer dan twee maanden geduurd.

Opdrachten/Huiswerk

Maak op Learnbeat:

6.5A en 6.5B

Volgende les: Het tweede deel van 6.5 Een nieuw land

Hallo!

Niet vergeten;

- Telefoon in je kluis! Zie ik hem wel? Dan ben je hem kwijt tot het einde van de dag.

- Wil je iets zeggen of vragen? Steek je hand omhoog.

- Laptops op tafel.

Wanneer begon de Nederlandse opstand?

1. 1566
2. 1568
3. 1666
4. 1668

Wat gebeurde er onder de Spaanse terreur?

6.5 Een nieuw land

B1

Dagmenu

1. Introductie                       (5min)

2. Een nieuw land               (15min)

3. Opdrachten                     (15min)

4. Afsluiting                          (5min)

Leerdoel

Hoe werden de Nederlandse gewesten een nieuw land?

Tijd van ontdekkers en hervormers

De republiek

Na enkele jaren hadden alle steden in het noorden partij voor Willem van Oranje gekozen. De gewesten in het zuiden bleven trouw aan Filips II.

De zeven gewesten in het noorden gingen samenwerken. In 1581 besloten ze dat ze Filips II niet meer als koning wilden. Dat was in die tijd heel bijzonder. De zeven gewesten gingen op zoek naar een nieuwe koning, maar vonden die niet. Daarom werden ze in 1588 een republiek: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

De republiek

Maar wie bestuurde dan de Republiek? Dat deden de gewesten zelf in één grote vergadering: de Staten-Generaal. Ze overlegden daar met elkaar over de buitenlandse politiek en over het leger, en namen beslissingen. Alle andere zaken bleef ieder gewest zelf regelen.

Oranje boven

De échte Opstand tegen Spanje eindigde pas in 1648. Toen sloten Spanje en de Republiek vrede in de stad Münster. De Republiek was nu echt een zelfstandig land. In de Republiek hadden de protestanten de macht. Maar wie iets anders geloofde, werd niet vervolgd of op de brandstapel gezet. 

Oranje boven

Willem van Oranje maakte de Vrede van Münster niet meer mee. Hij werd in 1584 vermoord, in opdracht van Filips II. Het nieuws van de moord kwam als een grote schok. Veel Nederlanders zagen Willem van Oranje als een held. Hij had de Nederlanden geleid tijdens de Opstand. Daarom wordt hij ‘Vader des Vaderlands’ genoemd. Eeuwen later werd Nederland een koninkrijk, met verre familieleden van Willem van Oranje op de troon.

Dit moet je onthouden

De Nederlandse gewesten kwamen in opstand tegen de Spaanse koning. Zeven gewesten in het noorden gingen samenwerken en werden een nieuw land: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Staten-Generaal regelden alle belangrijke zaken in de Republiek. Willem van Oranje werd vermoord, in opdracht van de Spaanse koning. In 1648 was er vrede met Spanje.

Opdrachten/Huiswerk

Maak op Learnbeat:

6.5B af & maak 6.5C

Volgende les: 6.5 Een nieuw land