Economie H2 par. 4 heeft de overheid invloed HSX

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

PARAGRAAF 2.4 

Heeft de overheid invloed?

Lesdoelen

Na deze les weet je:

• wat de belangrijke inkomsten van de overheid zijn.
• Weet je wat BTW, Accijns, milieuheffing en sociale premies   directe en indirecte belasting zijn.
• Wat er op een loonstrook staat en waarom.
• Wat de rijksbegroting, miljoenennota en prinsjesdag zijn.

Maar eerst

Eerst even een korte herhaling van 2.3

Herhalen 2.3 1/4

 Welke risico's loopt een verzekeringsmaatschappij?

Noem er 3.

Herhalen 2.3 2/4

• Asymmetrische informatie
• Moral hazard
• Averechtse selectie

Herhalen 2.3 3/4

Hoe kunnen verzekeringsmaatschappijen dat risico beperken?

Noem 2 manieren waarop ze dat doen.

Herhalen 2.3 4/4

• Premiedifferentiatie
• Eigen risico

Start Paragraaf 4

Lesdoel

Uitleg bij lesdoel 1:

• wat zijn de belangrijke inkomsten van de overheid ?

De belangrijkste inkomsten van de overheid.

Belastingen : verplichte bijdrage van burgers en bedrijven 

Sociale premies : premies voor (verplichte!) sociale verzekeringen

Sociale verzekering

Belastingen 1/2

• welke soorten belastingen zijn er ?
  

Directe en Indirecte belasting

Indirecte belastingen

- BTW

- Accijns

- Milieubelasting

Directe belastingen

-Loon- en inkomstenbelasting

-Vennootschapsbelasting

BTW

BTW = Belasting over de Toegevoegde Waarde
 

• Indirecte belasting 
• 9% BTW - basisbehoeften (eten/drinken, OV, kapper)
• 21% BTW - overige behoeften

Exclusief of Inclusief BTW

De verkoopprijs zonder BTW heet EXCLUSIEF BTW
(deze prijs rekent de winkelier)

 De consumentenprijs met BTW heet INCLUSIEF BTW
(deze prijs betaalt de klant aan de winkelier)

1. BTW berekenen:
   € 125 : 100 x 21% = € 26,25 
2. of 21% :100 x 125 = 26,25 euro
   
3. Consumentenprijs berekenen
   € 125 + € 26,25 = € 151,25
   

Exclusief of Inclusief BTW

Verkoopprijs

• 100%
  

Btw

• 9% 
  

Consumentenprijs

• 109% 
  

• 100%
  

• 21% 
  

• 121% 
  

• Verkoopprijs is ALTIJD 100% = exclusief BTW
• Consumentenprijs is 109% of 121% = inclusief BTW

Consumentenprijs en BTW 

Accijnsen en milieuheffingen 1/2

Naast BTW zijn er ook nog accijnsen en milieuheffingen. 

Dit zijn belastingen op producten waarvan de overheid het gebruik wil ontmoedigen. Denk hierbij aan rookwaren en benzines. Het verschil met BTW is dat deze heffing/belasting per eenheid wordt bepaald. Bijvoorbeeld per liter benzine. 

Accijnsen en milieuheffingen 2/2

Bijvoorbeeld de benzineprijs:

Wat de klant aan de kassa betaalt per liter =

prijs benzine + 45,6% accijns = x bedrag

x bedrag + 21% Btw = wat de klant betaalt.

Als ik dus 60 euro af moet rekenen voor benzine dan betaal ik:

26,98 euro voor de benzine en 33,02 euro belasting.

Belasting op inkomen

Belasting op inkomen

Over je inkomen betaal je 2 soorten belasting:

1) Loonbelasting

2) Sociale premies

Hierdoor spreken we over bruto en netto loon. Kijk maar even mee:

Bruto loon en Netto loon

• Bruto loon - loonbelasting en premies = Netto loon
  
  
• Bruto Loon = loon dat je afspreekt met de werkgever
   Netto loon = salaris dat je op je rekening gestort krijgt
  
  
• Bruto = wat je verdient      Netto = wat je krijgt op je rekening

Bruto en Netto loon 

• Formule:
   Netto loon = Bruto loon - ( loonbelasting + premies)
  
• Voorbeeld
  Bruto loon = € 1900
  Loonbelasting = €170       Sociale premies = €100
  
  
• Netto loon = 1900 - (170 + 100) = € 1630
  
  

Loonheffing

Loonheffing is de belasting die je werkgever alvast betaalt. 

Loonheffing is de verzamelnaam voor:

-loonbelasting

-premies volksverzekeringen/ sociale verzekeringen

Dit zijn bijvoorbeeld AOW of ww-premies

 Kijk maar even mee naar deze loonstrook:

Rijksbegroting en Miljoenennota

De rijksbegroting is een overzicht van alle inkomsten en uitgaven die de rijksoverheid in het jaar verwacht. 

De miljoenennota is een samenvatting van de rijksbegroting

De miljoenennota wordt ieder jaar op de derde dinsdag van september door de minister van financiën gepresenteerd. Dit noemen we prinsjesdag.

Rijksbegroting & Miljoenennota

Oefenen

En dan nu een paar vragen:

Wat staat er in de rijksbegroting?

1. de inkomsten en uitgaven van de overheid
2. wat er in de koffer zit
3. alleen de inkomsten van de overheid
4. alleen de uitgaven van de overheid

De miljoenennota is een:

1. Uitkering
2. Toelichting op de financiële begroting
3. Toelichting op de rijksbegroting
4. Een briefje van 1 miljoen euro

De rijksbegroting is:

1. Een soort samenvatting.
2. Een ander woord voor kluis.
3. De verwachte inkomsten en uitgaven.
4. Inkomsten en uitgaven uit het verleden.

Wat wordt er betaald met de sociale premies?

1. Onderwijs
2. AOW
3. Politie
4. Leger

wat wordt betaald van sociale premies?

1. ambtenarensalasris
2. politie
3. subsidie
4. uitkering

Sociale premies worden ingehouden op:

1. Het brutoloon
2. Het nettoloon
3. De uitkering

Loonbelasting en sociale premies zijn:

1. Brutoloon
2. Nettoloon
3. Inhoudingen
4. Werkgever

Waar zijn sociale premies voor bedoeld?

1. werklozen
2. uitkeringen
3. gepensioneerden
4. arbeidsongeschikten

Welke van de onderstaande is een directe belasting?

1. Accijns
2. btw
3. inkomstenbelasting
4. subsidie

Wat zijn directe belastingen?

1. Belastingen die in de kostprijs van een product zijn verwerkt.
2. Belastingen die je altijd contant moet betalen.
3. Belastingen die rechtstreeks aan de overheid betaald worden.

Wat is geen directe belasting

1. Inkomstenbelasting
2. Accijns
3. Vennootschapsbelasting
4. Btw

Wat is GEEN voorbeeld van een indirecte belasting

1. Over een glas alcohol betaal je accijns
2. Over een product in de winkel betaal je btw
3. Over je inkomen betaal je inkomstenbelasting
4. Op een camping betaal je toeristenbelasting

Welke van de onderstaande is een indirecte belasting?

1. loonbelasting
2. b.t.w.
3. inkomstenbelasting
4. hondenbelasting

Indirecte belastingen heten zo omdat je ze

1. meteen moet betalen
2. niet meteen hoeft te betalen
3. rechtstreeks aan de overheid betaalt
4. via een winkelier aan de overheid betaalt.

Wat is de miljoenennota?

1. Hetzelfde als de rijksbegroting
2. Dat leest de koning voor op prinsjesdag
3. De uitleg van de rijksbegroting
4. De cijfers van de rijksbegroting in grafieken

Wat is de miljoenennota?

1. Hetzelfde als de rijksbegroting
2. Dat leest de koning voor op prinsjesdag
3. De uitleg van de rijksbegroting
4. De cijfers van de rijksbegroting in grafieken

Soms staat er bij een prijs "exclusief BTW".
Zit er nu wel BTW of geen BTW in die prijs?

1. wel BTW
2. geen BTW

Wie krijgt het BTW bedrag uiteindelijk?

1. De winkelier
2. De klant
3. De Koning
4. De belastingdienst

is de Consumentenprijs inclusief btw of exclusief btw?

1. inclusief
2. exclusief

Wat is btw?

1. belasting toenemende waarde
2. belasting toegevoegde waarde
3. belasting toegevoegde winkel
4. belasting tegen waarde

is verkoopprijs inclusief btw of exclusief btw?

1. inclusief
2. exclusief

Als je in de winkel een blikje cola koopt betaal je btw. De btw zit in de winkelprijs.
Btw is een

1. directe belasting
2. indirecte belasting
3. meestal een directe belasting
4. meestal een indirecte belasting

Resumerend

De lesdoelen waren:

• wat de belangrijke inkomsten van de overheid zijn.
• Weet je wat BTW, Accijns, milieuheffing en sociale premies   directe en indirecte belasting zijn.
• Wat er op een loonstrook staat en waarom.
• Wat de rijksbegroting, miljoenennota en prinsjesdag zijn.

Doelen bereikt?

EINDE