Periode Taalkunde: Straattaal en leenwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

: Straattaal en leenwoorden

Lesdoel

• Aan het einde van de les weet je wat leenwoorden zijn.
• Aan het einde van de les weet je waar straattaal vandaan komt en hoe het is ontstaan.

Wat gaan we vandaag doen?

Wat zijn leenwoorden? 

Uit welke talen komen onze leenwoorden?

Ontstaan van Straattaal.

Uitwerken opdrachten.

www.npostart.nl

Straattaal

Straattaal is een vorm van jongerentaal. Het is de mengtaal die jongeren van verschillende culturele en sociale achtergronden in het dagelijks leven spreken op school en op straat, naast de standaardtaal van het land waar ze wonen. Straattaal is aan het eind van de 20e eeuw ontstaan.

Nederlandse woorden en uitdrukkingen worden vaak vervormd of vermengd met woorden uit andere talen, zoals het Sranan (Suriname), Marokkaans (Arabisch/Berber) en/of Amerikaans/Engels.

Achtergrond

Straattaal, een vorm van jongerentaal, is de mengtaal die jongeren van verschillende culturele en sociale achtergronden in het dagelijks leven spreken op school en op straat, naast de standaardtaal van het land waar ze wonen.  

Straattaal is aan het eind van de 20e eeuw ontstaan op plaatsen waar veel jongeren met elkaar optrokken.

Straattaal is dus een zelfgemaakte taal vol afkortingen in sms- en apptaal, schunnige woorden uit de hiphop en leentermen uit het Marokkaans, Turks, Engels en Surinaams. In Nederland is de basistaal Nederlands. Er wordt bij straattaal gespeeld met lidwoorden, toon, tempo en volume. 

De oorsprong?

-In de jaren 60 begonnen jongeren anders te praten dan de gewone Nederlander maar in de jaren 90 is de straattaal hoe we die nu kennen ontstaan.

Als je het even niet weet

Straattaal is bijna overal te horen tegenwoordig. 

Op straat, op school, radio en TV, in commercials en in talloze Nederlandse rapnummers. Straattaal is een onderdeel geworden van de maatschappij. 

Heb je hulp nodig bij vertalen van woorden naar straattaal? 

Het straatwoordenboek kan je helpen. Er staan 8889 termen inclusief betekenis in de database, en dit aantal groeit iedere dag! 

https://straatwoordenboek.nl/

Achtergrond

Wikipedia:
Straattaal, een vorm van jongerentaal, is de mengtaal die jongeren van verschillende culturele en sociale achtergronden in het dagelijks leven spreken op school en op straat, naast de standaardtaal van het land waar ze wonen. Straattaal is aan het eind van de 20e eeuw ontstaan .

Waarom spreken jongeren straattaal?

• het is een codetaal     
• het zorgt voor verbondenheid,                                                       maar kan ook mensen uitsluiten
• je toont bij welke groep je sociaal en geografisch hoort 
  
• leuke manier om met taal te spelen > straattaal kent geen regels > heeft een hoog 'do it yourself' gehalte

Wat betekent: 'ben broko, ah mattie?'

1. Ik ben brak, vriend
2. Ik ben blut, vriend
3. Ik ben gebroken, vriend
4. Ik ben moe, vriend

Die fissa was tantoe hard, door al die dope pokoes!

1. Dat feest duurde tot laat, door al die dure drankjes!
2. Dat feest was heel leuk, door al die gave nummers!
3. Dat festival liep zo uit de hand, door al die drugs!

Let bij het bekijken van het filmpje op het volgende:

• Wat is er bijzonder aan het gesprek tussen deze mensen? 

Taalvariatie

• Straattaal is een voorbeeld van een taalvariatie.
  
• Sommige wetenschappers noemen straattaal een eigen taal.
• In Nederland spreken we officieel ABN, 'de taal van het woordenboek' of: standaardtaal
• Maar: in het echt spreekt bijna niemand 100% ABN!

Leenwoorden

In de straattaal zien we veel nieuwe woorden, maar ook veel woorden die we uit andere talen halen. We noemen die woorden leenwoorden.

Ook in onze standaardtaal gebruiken we leenwoorden.

Is dit nieuw? 

Is dit typisch Nederlands?

0

Welke woorden uit het
Engels gebruiken wij?

Welk woord is een leenwoord?

1. toetje
2. cadeau
3. vlieg
4. vijgen

Wat is een voorbeeld van een leenwoord uit het Frans?

1. patat {of friet :-)}
2. cadeau
3. management
4. marketing

welk woord is een leenwoord?

1. winkel
2. afbeelding
3. ambulance

Welk woord is een leenwoord?

1. knop
2. tissue
3. mantel
4. raam

welke woorden zijn leenwoorden?

1. champignon
2. cijfer
3. bureau
4. tafel

Taalpuristen

Taalpuristen willen hun taal puur houden. Er mag zo min mogelijk invloed van buitenaf de taal verloederen, zoals Engelse woorden of straattaal.

Woordsoorten

Voornaamwoorden

Persoonlijk voornaamwoord: ik, jij, jou, hem, wij

Bezittelijk voornaamwoord: mijn, jouw, haar, ons

Persoonlijk voornaamwoord: ik, jij, jou, hem, wij

geeft aan wie je bedoelt, om wie het gaat

ik ben groot

zij is klein 

jullie zijn aardig

Bezittelijk voornaamwoord: mijn, jouw, haar, ons

geeft aan van wie iets is.

mijn haar is lang

jouw mond is vies

ons huis is groot

Voorzetsels

Een voorzetsel legt een verband tussen de woordgroep waar het deel van uitmaakt (zoals aan de muur) en een ander element in de zin, zoals een werkwoord (bijvoorbeeld hangt: ‘Het schilderij hangt aan de muur’).

Lesdoel

• Aan het einde van de les weet je wat leenwoorden zijn.
• Aan het einde van de les weet je waar straattaal vandaan komt en hoe het is ontstaan.