Formatief toetsen bij het vak Nederlands: verdieping lees- en spreekvaardigheid

• Nederlands
• WO
• Studiejaar 1

Formatief toetsen bij het vak Nederlands

Verdieping lees- en spreekvaardigheid: enkele werkvormen

Mw. mr. Tara Sikking
Docent Nederlands bij het Alberdingk Thijm College (havo/vwo/gymnasium)
Alumna UU en HU - OnderwijsTalent 21' cluster Talen

Wat wil jij graag leren van deze workshop? Welk(e) doel(en) wil je bereiken?

Formatieve cyclus (stap 1)

Stap 1. Doelen bepalen (formatieve activiteit m.b.v. woordweb - werkvorm 1)

Wat wil je bereiken wanneer we heel veel geoefend hebben met vragen beantwoorden bij teksten?

 Waarin wil je uiteindelijk als lezer beter worden?

 Wat wil je als spreker voor de klas beter kunnen?

Tip: maak de eerste les een woordweb in LessonUp en bespreek samen de doelen & succescriteria.

Leerlingen antwoorden dan vaak: sneller lezen of meer woorden begrijpen. Betere lichaamstaal gebruiken. Niet vastlopen en vloeiend spreken. Begeleiden bij formuleren doelen.

Formatieve cyclus (stap 1)

Stap 1. Doelen bepalen (formatieve activiteit m.b.v. voorbeelden presentaties of voorbeelden van schrijfproducten - werkvorm 2)

Spreekvaardigheid: laat leerlingen een video zien (bijv. van YouTube of TikTok en voeg dit toe in LessonUp) waarbij er sprake is van een 'goede' spreker (gelet op intonatie, lichaamshouding, stemgebruik en inhoud). Laat vervolgens een video zien van een 'minder' goede spreker.

->Laat de leerlingen fouten ontdekken en uitleggen waarom de ene spreker beter was dan de andere spreker.

Tip: Dragons' Den.

Welke tips en tops heb je voor Gerrit?

Welke spreker vond je uiteindelijk beter en waarom? Leg uit.

Formatieve cyclus (stap 1)

Stap 1. Doelen bepalen (formatieve activiteit m.b.v. voorbeelden presentaties of voorbeelden van schrijfproducten - werkvorm 3)

Leesvaardigheid: laat leerlingen een tekst zien zonder tussenkopjes, duidelijke opbouw, kernzinnen, tekstdoel past niet bij structuur, geen signaalwoorden enzovoorts.

Vervolgens laat je leerlingen een 'goede' tekst zien en laat leerlingen fouten ontdekken en uitleggen waarom de ene tekst beter te lezen was dan de andere tekst.

Tip: gebruik enerzijds teksten uit de methode en anderzijds teksten van internet met een lagere kwaliteit. Of: schrijfproducten van leerlingen zelf (anonimiseren).

Formatieve cyclus (stap 2)

Stap 2. Bewijzen verzamelen (formatieve activiteit m.b.v. sleepvragen in LessonUp - werkvorm 4)

Wat weet jij al over formatief toetsen? Sleep de juiste uitleg naar het juiste begrip over formatief toetsen.

Aan de slag! Slide 11.

Sleep de juiste uitleg naar de juiste fase van formatie toetsen volgens Gulikers & Baartman (2017).

Model volgens Gulikers & Baartman (2017)

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Fase 5

Verwachtingen verhelderen

Leerlingreacties ontlokken en verzamelen

Vervolgacties ondernemen onderwijs & leren aanpassen

Communiceren met lln over resultaten

Reacties analyseren & interpreteren

Formatieve cyclus (stap 2)

Stap 2. Bewijzen verzamelen (formatieve activiteit m.b.v. sleepvragen in LessonUp - werkvorm 4)

Maak sleepvragen over de stof (lees- en spreekvaardigheid).

Analyseer de resultaten bij 'rapportage' in LessonUp.

Tip: of kies de quizvragen.

Ga met deze informatie verder naar stap 3 van de formatieve cyclus.

Welk tekstverband geeft het signaalwoord aan?

Sleep de signaalwoorden naar het goede tekstverband.

uitspraak-opsomming

uitspraak-tegenstelling

uitspraak-voorbeeld

echter

denk aan

verder

onder andere

daarnaast

hoewel

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Formatieve cyclus (stap 3)

Stap 3. Gevolg geven (formatieve activiteit m.b.v. live feedback geven aan leerlingen).

• Deel een les uit in LessonUp aan de klas. Laat leerlingen zelfstandig werken aan de slides.
  

• Ga naar 'rapportage'.
  
• Klik op 'gedeelde les'.
• Kies een leerling uit om bewijzen te analyseren en interpreteren.
  
• Geef per vraag/antwoord van de leerling (live) feedback. De feedback verschijnt op het scherm en zo weet de leerling dat hij/zij verder kan werken en hoe fouten verbeterd kunnen worden.
  

Formatieve cyclus (stap 3)

Stap 3. Gevolg geven (formatieve activiteit m.b.v. differentiatie en aanpassing lesstof - werkvorm 5).

• Interpreteer bij 'rapportage' de resultaten uit de klas.
• Pas differentiatie toe. Bijvoorbeeld: verdeel de klas in grofweg drie groepen (zwak tot matig, gemiddeld, goed).
• Ontwerp een slide waarin je instructies geeft aan de lln (differentiate komt terug bijv. drie verschillende niveaus van de opdrachten in het ontwerp).
  

• Laat de leerlingen de slides maken die passen bij hun niveau om ze vooruit te helpen in eigen leerproces.
  

Waarmee had jij de meeste moeite? Kies 1 onderdeel uit om extra mee te oefenen:

• Verschillende leesstrategieën? Maak slide 7. (Niveau +)
• Zoekend lezen? Ga naar slide 10. (Niveau ++)
  

•  Verbanden en signaalwoorden? Maak slide 8. (Niveau ++)
  
• Samenvatten van een nieuwsbericht? Ga naar slide 9. (Niveau +++)

Niveau + = basisoefeningen

Niveau ++ = verdiepende oefeningen

Niveau +++ = boven de stof staan, creëren

(Niveau +) Klik op deze links om extra te oefenen met het herkennen van verschillende leesstrategieën:

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-1-leesstrategieen/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/opdracht-2-leesstrategieen/

(Niveau ++) Klik op deze links om extra te oefenen met het herkennen van signaalwoorden en tekstverbanden:

www.jufmelis.nl/extra/tekstverband-voorbeeld/tekstverband-voorbeeld-1

www.jufmelis.nl/extra/Opsomming-of-tegenstelling/opsomming-of-tegenstelling-1

www.jufmelis.nl/extra/Signaalwoord-tegenstelling/signaalwoord-tegenstelling-1

(Niveau ++) Ga op zoek naar 10 betrouwbare bronnen over het volgende onderwerp:

De carrière en het leven van Cristiano Ronaldo (voetballer).

(Niveau +++) Lees deze tekst grondig. Vat het nieuwsbericht van deze website samen in maximaal 150 woorden.

www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/shell-moet-nigeriaanse-boeren-schadevergoeding-betalen-voor-vervuiling~b27a8995/

Formatieve cyclus (stap 3)

Tip:

Stap 3. Gevolg geven (formatieve activiteit om les af te sluiten. Leerdoelen behaald via feed forward & quizvragen - werkvorm 6 en 7)

Nu volgen enkele voorbeelden uit een les (lessenserie over leesvaardigheid, les 1, afsluiting).

Afsluiting les 1 over leesstrategieën: evaluatie

Geef feed forward aan een klasgenoot. Bespreek de onderstaande vragen met elkaar.

Welke leesstrategie moet hij/zij /hen nog eens goed leren?

Kun je uitleggen aan jouw klasgenoot waarom de leesstrategieën handig zijn?

Hoe zou je jouw aanpak beschrijven als je nu een tekst voor je krijgt?

Vooruitblik: de volgende les...

...ga ik leren om te reflecteren op een tekst.

Afsluiting

 Beantwoord de vragen op slides 20 t/m 24 om te ontdekken wat jij al geleerd hebt deze les. Ook kom je erachter welke onderdelen van de les jij nog beter moet bekijken.

Als ik een tekst voor mij krijg, dan kan ik het doel van deze tekst bepalen.

1. Ja
2. Nee
3. Een beetje

Ik begrijp nu welke vier leesstrategieën er zijn.

1. Ja
2. Nee
3. Een beetje

Ik weet waarom de leesstrategieën nuttig zijn om te gebruiken.

1. Ja
2. Nee
3. Een beetje

Ik kan bepalen welke leesstrategie het beste gebruikt kan worden bij een bepaalde tekst.

1. Ja
2. Nee
3. Een beetje

Ik heb het gevoel dat ik de doelen van deze les bereikt heb.

1. Ja
2. Nee
3. Een beetje

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Tot slot: behoefte aan enkele tips voor het maken van een formatieve lessenserie?

Ja

Nee

Een andere keer

Wat vond u van deze workshop?

😒🙁😐🙂😃

Bedankt voor uw aandacht!

Vragen?