1.3 Ontwikkeling in verschillende snelheden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1. Wereldeconomie

Welkom!

lees P1.3

Welke landen zijn rijk?

1. periferie
2. semi-periferie
3. centrum
4. centrum-periferie

BRICS-landen horen bij

1. Centrum
2. Semi-Periferie
3. Periferie

Globalisering is het uitwisselen van...

1. Geld
2. Goederen
3. Mensen
4. Informatie

Wat is een oorzaak van Global Shift?

1. Opdeling productieketen
2. Goedkoper transport
3. Lage lonen
4. Verdwijnende handelsgrenzen

Wat doen we vandaag?

• huiswerk nakijken en herhalen
• leerdoelen
• instructie leerdoelen
• opdrachten maken

Leerdoelen paragraaf 1.3

• je weet een aantal interne en externe oorzaken voor verschil in ontwikkeling te noemen
• je begrijpt dat in- en externe oorzaken van armoede met elkaar samenhangen
• je kunt door het vergelijken van kaarten aantonen dat een land arm is

5 dimensies AK

1. fysische dimensie; natuurlijke onderwerpen (klimaat / bodem)

2. economische dimensie; geld verdienen en werkgelegenheid

3. sociaal-culturele dimensie; talen, godsdienst, leefomstandigheden

4. demografische dimensie; aantal mensen en de veranderingen in de aantallen

5. politieke dimensie; letten op wie het voor het zeggen heeft

Vul het schema in.

Lees paragraaf 1.3 

Maak in je aantekeningen schrift een schematische samenvatting. 

Arm & rijk: oorzaken

• Intern
  
• Extern
  

Wanneer in één land veel negatieve factoren samenvallen is de kans op armoede groter

Interne oorzaken

1. natuurlijke oorzaken

2. menselijke oorzaken

1. Natuurlijke oorzaken

1. De ontwikkelingskansen:

• vruchtbare grond
• niet te bergachtig
• voldoende neerslag
• natuurlijke hulpbronnen

2. De ligging:

• ligging aan zee (niet gelegen tussen andere landen)

2. Menselijke oorzaken

Politieke systeem

Kenmerken van het bestuur in arme landen.

• weinig of niet democratisch
• corruptie
• vriendjespolitiek

2. Menselijke oorzaken

Politieke systeem

Kenmerken van het politieke systeem in rijke landen

• democratische rechtstaat
  
• ondernemen stimuleren
  
• privébezit beschermen
  
• zorgen voor onderwijs en gezondheidszorg
  

 

2. Menselijke oorzaken

bevolkingsgroei en leeftijdsopbouw

Welke leeftijdsopbouw is ideaal voor een land?

Waarom is dit gunstig voor een land?

Wat is een belangrijke voorwaarde voor ontwikkeling binnen een land?

2. Menselijke oorzaken

bevolkingsgroei en leeftijdsopbouw

Welke leeftijdsopbouw is ideaal voor een land?

• Grote, jonge bevolkingsgroep met een goede opleiding

Waarom is dit gunstig voor een land?

• De jongeren leveren een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het land

Wat is een belangrijke voorwaarde voor ontwikkeling binnen een land?

• Er moet voldoende werk zijn
  

Bevolkingsdiagrammen 

Aan de slag

Maken opdracht 1, 2 en 3

1. Wereldeconomie

Welkom!

Bekijk blz. 14 en 15

Vul het schema in.

Lees paragraaf 1.3 

Maak in je aantekeningen schrift een schematische samenvatting. 

Wat doen we vandaag?

• Introductie 
• leerdoelen
• instructie leerdoelen
• opdrachten maken

Het geboortecijfer neemt wereldwijd...

1. toe
2. af

In arme landen neemt het geboortecijfer...

1. toe
2. af

In rijke landen neemt de vergrijzing...

1. toe
2. af

Leerdoelen paragraaf 1.3

• je weet een aantal interne en externe oorzaken voor verschil in ontwikkeling te noemen
• je begrijpt dat in- en externe oorzaken van armoede met elkaar samenhangen
• je kunt door het vergelijken van kaarten aantonen dat een land arm is

Menselijke oorzaken: bevolking 1

Wat is het nadeel van een hoog geboortecijfer?

• Het bbp moet worden gedeeld met meer mensen
  

BBP: Bruto Binnenlands Product: de totale productie van goederen en diensten binnen een land.

2. Menselijke oorzaken 

mate van ongelijkheid

• Als een land zich ontwikkelt neemt de ongelijkheid binnen een land toe.

• sommige gebieden en mensen profiteren meer van de groeiende welvaart.
  

Grote ongelijkheid in combinatie met een tekort aan werk kan leiden tot:

• onrust in een land
• toeristen blijven weg
• buitenlandse investeerders halen af

2. Menselijke oorzaken 

mate van ongelijkheid

- Sociale ongelijkheid neemt toe als land economisch ontwikkelt.

Sociale ongelijkheid kun je meten met de Gini-coëfficiënt (%inkomen en %inwoners).

Ook binnen landen kan een groot verschil in welzijn ontstaan.

Kennen we ook ongelijkheid in Nederland? Zo ja, welke gebieden?

Externe oorzaken

koloniaal verleden 

Veel arme landen van nu zijn exploitatiekoloniën geweest.

Welke rol hadden deze landen vroeger (en nog steeds):

• leveren van grondstoffen
  
• leveren van landbouwproducten
  
• leveren van laagwaardige industrieproducten
  

Externe oorzaken

koloniaal verleden

De VS en Australië waren vestigingskoloniën. 

• Nu rijke landen -> kolonisten bouwden het land op.

Waaraan kun je dat zien op de kaart?

Rol van een land in de wereldeconomie

• Opkomst MNO's
• investeren hangt af van:

1. ligging
2. economische factoren
3. politieke factoren

Landen die niet aantrekkelijk zijn voor MNO 's moeten het zelf doen.

Aan de slag

• Maken alle opdrachten
• Maak het schema af.