Wat is maatschappijleer?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom bij Maatschappijleer

Meld je aan bij de Lesson-Up klas met de code:  dyzin

Planning inhaalprogramma

SE1  65%: Thema's

• Wat is maatschappijleer? 
• Politiek 
• Pluriforme samenleving 
• Criminalitet 
• Media

PO2 15%:

• Een dag uit de toekomst bij jouw droombaan

PO3 10%:

• Nieuwsitem presenteren a.d.h.v. 3 bronnen. 

Eindcijfer maatschappijleer komt ook op je diploma.  Een 7 of hoger = een compensatiepunt!

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat je sociale omgeving is.
• Je kent het verschil tussen gedrags- en wetsregels en kunt hierbij voorbeelden noemen.
• Je kent de vier bindingen en kunt uitleggen hoe je met anderen verbonden bent. 
• Je kunt uitleggen wat sociale cohesie en polarisatie betekenen en hoe sociale cohesie zorgt voor minder polarisatie. 
• Je kent de kernbegrippen van maatschappijleer (waarden, normen, belangen & macht) en kunt deze in eigen woorden uitleggen. 

Samenleven

• Maatschappijleer gaat over de samenleving.

• Samenleven doe je in grote en kleine groepen (bv met je gezin, klasgenoten, je sportteam).

• Sociale omgeving: kleine groep mensen die je regelmatig ziet.

Samenleven

• Samenleven doe je ook in een grotere groep, bv inwoners van Nederland wonen allemaal samen in Nederland.

• Maatschappij: grote groep mensen die samenleeft.
• Socialisatie: wanneer je leert om met andere mensen om te gaan en je gedraagt volgens de regels en normen van de samenleving.

Samenleving kan niet zonder regels

• Ongeschreven regels: Regels die je automatisch toepast en vanzelfsprekend vindt. Deze zijn ZELDEN opgeschreven.

• Hebben vaak met fatsoen te maken: fatsoensregels.
• Vb: iemand een hand geven die aan je voorgesteld wordt, opstaan voor ouderen in de bus.

• Geschreven regels of wetsregels: regels die in de wet zijn vastgelegd. Deze regels zijn ALTIJD opgeschreven.

• Bijvoorbeeld: niet door rood fietsen of je verdient het minimumloon als je werkt.

Identificatie

Mensen spiegelen zichzelf aan anderen. Ze vergelijken zich en nemen andermans gedrag over, dit doen ze wanneer ze een 'klik' met iemand hebben. 

Als je deze kenmerken bij meer mensen ziet ontstaat er groepsidentificatie. Je hebt namelijk dezelfde kenmerken of gewoonten.

Sociale cohesie

Sociale cohesie => Het gevoel dat mensen hebben als ze bij elkaar horen. Het wij-gevoel.

Sociale cohesie kan er bijvoorbeeld zijn:

• in een buurt.
  
• op een school.
  
• in een land.
  

Wij en zij

Wij groep - Wanneer een groep zich sterk met elkaar verbonden voelt.

Zij groep -Groep die als ‘tegenstanders’ van de ‘wij-groep’ wordt gezien.

Voorbeelden: 

• Voetbalsupporters van verschillende clubs.
  
• Werknemers van concurrerende bedrijven.
  
• Leerlingen van verschillende scholen.
  

Polarisatie = Mensen en bevolkingsgroepen staan scherp tegenover elkaar doordat de tegenstellingen de nadruk krijgen

0

Kernbegrippen

Belangrijke begrippen die bij maatschappijleer vaak terugkomen:

• Waarden en Normen
• Belangen
• Macht
• Machtsmiddelen

Waarden

• Waarden zijn principes die je belangrijk vindt in het leven =>bijvoorbeeld: familie, aanzien,  respect, vrijheid, gezondheid, vrienden.

Een waarde kun je meestal in één woord omschrijven en klinkt soms een beetje vaag.

gehoorzaamheid 

geduld

humor

eerlijkheid 

kennis 

milieubehoud 

privacy

respect 

trouw

voorbereid zijn

zelfbeheersing

Waarden

Normen

• Normen: Regels over hoe jij vindt dat mensen zich moeten gedragen.

• Normen horen altijd bij een waarde: Je vindt iets waardevol, dus het is normaal dat deze regel daarbij hoort.  >  Bij de waarde familie kan  bijvoorbeeld de norm horen: je zorgt voor je opa en oma. 

Normen zijn regels of gebruiken die voortkomen uit jouw waardes

Waarden

• Bij de waarde respect kan de norm horen dat je anderen niet pest.
• Bij de waarde vriendschap past de norm samen uit, samen thuis. Of ik help mijn vrienden als ze problemen hebben. 

• Sommige normen zijn zo algemeen dat het geschreven regels geworden zijn (wetten).

Normen zijn regels of gebruiken die voortkomen uit jouw waardes

Geschreven- en ongeschreven regels

Sommige waarden en normen zijn in de (grond)wet opgenomen. Daar moet iedereen zich aan houden. Dit zijn geschreven regels. Denk bijvoorbeeld aan niet stelen, elkaar gelijk behandelen. 

Er zijn veel ongeschreven regels, 

staan nergens maar je weet dat je 

het beter (niet) kan doen....

Niet boeren, niet winden, 

even op je beurt wachten, niet met eten gooien etc... 

Belangen

Een belang is het voordeel dat je ergens van hebt:    

•   Jullie hebben belang bij een goed rooster en docenten bij tevreden leerlingen.              
• Automobilisten hebben belang bij minder files. 
• Ik heb belang bij een goed gevulde supermarkt in de wijk. 

Belangentegenstelling

Belangentegenstelling  > soms botsen belangen met elkaar.

Een winkelier wil winkeldiefstal voorkomen >  

maar hij wil geen klanten wegjagen met teveel bewakingscamera's of tassencontroles.

Jullie willen graag korter naar school > maar ik wil graag veel werken.

Automobilisten willen minder file > maar we willen liever niet te brede snelwegen aanleggen.

Macht

Macht is de mogelijkheid om het gedrag van anderen te beïnvloeden. 

Hierbij kan je gebruik maken van machtsmiddelen: middelen waarmee je gedrag van anderen kunt beïnvloeden.

Macht

De 7 machtsmiddelen zijn:  1. functie/beroep,  

2. Kennis 

3. aanzien,

4. geweld,  

5. aantal 

6. geld   

7. overtuigingskracht.

Wat is sociale ongelijkheid?

Met sociale ongelijkheid bedoelen we dat niet iedereen dezelfde kansen heeft in de samenleving.

Bijvoorbeeld:

- op de arbeidsmarkt (een baan vinden).

- behandeling van mannen en vrouwen.

 

Wat is sociale ongelijkheid?

Een voorbeeld van een groep uit je je sociale omgeving is:

1. je docent
2. de politie van je stad
3. je teamgenoten bij de sportvereniging
4. je huisarts

Wat is een voorbeeld van een geschreven regel?

1. Na toiletbezoek je handen wassen.
2. Geen afval op straat gooien.
3. Je moet je fiets altijd op slot zetten.
4. In restaurants geef je een fooi.

Welke stelling is juist?

1. Jouw sociale omgeving wordt gevormd door mensen die je kent en waarmee je dingen samen doet.

2.Maatschappij is een ander woord voor sociale omgeving.

1. Alleen stelling 1 is juist
2. Alleen stelling 2 is juist
3. Beide stellingen zijn juist
4. Beide stellingen zijn onjuist

Een ander woord voor de maatschappij is:

1. belangengroep
2. sociale omgeving
3. overheid
4. samenleving

Bij welk van de onderstaande voorbeelden gaat het om een geschreven regel?

1. In de bus sta je op voor een zwangere vrouw
2. Bij het concert sluit je achteraan in de rij
3. Je bedankt de leraar na de les
4. Je gaat naar school

Wie hoort er NIET bij je sociale omgeving?

1. Je teamgenoten
2. Je collega's op werk
3. Je klasgenoten
4. De slager om de hoek

Wat is een goed voorbeeld van een ongeschreven regel?

1. Handen wassen na het plassen
2. Niet door rood lopen
3. Niet stelen
4. Geen geluidsoverlast veroorzaken.

Je rijbewijs halen voordat je gaat autorijden is....

1. een gedragsregel
2. een fatsoensregel
3. een wetsregel
4. niet nodig

Een ander woord voor een fatsoensregel is een:

1. omgangsregels
2. geschreven regel
3. ongeschreven regel
4. beleefdheidsregel

Je rijbewijs halen voordat je gaat autorijden is....

1. een gedragsregel
2. een fatsoensregel
3. een wetsregel
4. niet nodig

PO's & SE

• Je krijgt het overzicht van maatschappijleer op papier uitgedeeld. Schrijf allemaal in je agenda, uiterlijk twee weken voor de kerstvakantie inleveren! 
• Toetsweek deeltaak 3, SE 1 Maatschappijleer. Alleen herkansbaar wanneer ik je heb ZIEN werken in de les en PO en presentatie zijn afgerond. 
• Schrijf je in voor een presentatiedatum. 2 leerlingen per les.