Herhalen woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Woordsoorten (p. 233)

Doelen:

- Ik kan de volgende woordsoorten benoemen

- lidwoord, bijv naamwoord, zelfst. nw, voorzetsel, voegwoord, koppel ww, zelfst ww, hulp ww, wederkerend ww, wederkerend vnw, wederkerig vnw, pers vnw, bez vnw, aanw vnw, vragend vnw, hoofdtelwoord en rangtelwoord (bepaald en onbepaald).

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kan je benoemen

Lidwoorden

1. De (bepaald lidwoord)
2. Het (bepaald lidwoord)
3. Een (onbepaald lidwoord)
   
   

De vader en het kind zitten in een vliegtuig.

Bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord voegt iets bij aan het zelfstandig naamwoord:

De auto - De grijze auto - De kleine, grijze auto - De kleine, vieze, grijze auto- De kleine, vieze, oude, grijze auto

Zelfstandig naamwoorden

Een zelfstandig naamwoord verwijst naar een mens, dier, plant, begrip of eigennaam. 

Kenmerken:

Meestal staat er een lidwoord voor. 

Meestal kun je er een meervoud van maken. 

Meestal kun je er een verkleinwoord van maken. 

in, onder, voor, aan, van, boven, onder,......

Tijdens, gedurende, naar, na, bij...

Voorzetsels

Voegwoorden

Voegwoorden voegen zinsdelen of zinnen samen.

• Zinsdelen: Ik lust graag appels en peren.
• Zinnen: Ik had mijn telefoon verloren, maar gelukkig heb ik hem weer gevonden.

Er zijn veel voegwoorden. De bekendste zijn: en, maar, want, of, dus, dat, omdat, terwijl, als, enzovoort.

zelfstandig werkwoord

- geeft in een zin de handeling aan.

- is dus het belangrijkste werkwoord. 

- staat altijd maar één keer in een enkelvoudige zin. 

- komt alleen voor bij het werkwoordelijk gezegde.

- (Vaak is het 't laatste werkwoord van de zin).

Hij fietst naar school.

hulpwerkwoord

1. In een zin ga je eerst op zoek naar het zelfstandig werkwoord     of het koppelwerkwoord.

2. Alle andere werkwoorden in de zin zijn de hulpwerkwoorden. 

De hulpwerkwoorden geven geen handeling aan in de zin. 

Er kunnen meerdere hulpwerkwoorden in een zin staan, maar er kan ook géén hulpwerkwoord in een zin staan.

Dat zou ik heel mooi hebben kunnen vinden.

koppelwerkwoord

• Een koppelwerkwoord komt alleen voor bij een naamwoordelijk gezegde. Het onderwerp is dus iets en doet niets.
• Leer de negen koppelwerkwoorden uit je hoofd: zijn worden blijven blijken lijken schijnen  + heten (dunken) vóórkomen (ZWABBELS-HDV)

koppelwerkwoord

per zin maar 1 KWW

KWW -> geen ZWW en andersom

Josje is juf.

Bram is leraar geworden -> schrapproef

wederkerende werkwoorden (p. 138)

Wederkerend = letterlijk 'terugkerend', komt terug.

daar hoort een wederkerend voornaamwoord bij

Het werkwoord slaat terug op het onderwerp.

Voorbeeld wederkerend ww

Ik vergis me wel eens.

Je kunt een ander niet vergissen, alleen jezelf. 

Bij het wederkerend werkwoord (wkww) hoort een wederkerend voornaamwoord (wvn (me in deze zin).

Het werkwoord slaat terug op het onderwerp (ik in deze zin).

Tips & Trics

Zet de zin in de hij-vorm, dan verandert het wederkerend voornaamwoord in 'zich' en dat is wel makkelijk te herkennen.

Dus: Ik verveel me. -⊳ Hij verveelt zich.

wederkerig voornaamwoord

Er is maar 1 wederkerig voornaamwoord

elkaar(s)

Leer dat gewoon uit je hoofd

Ze vielen in elkaars armen

Persoonlijk voornaamwoord

Ook als meewerkend:

Ik geef aan jou/hem/haar/jullie.

Of als lijdend voorwerp

(wie of wat + onderwerp +gezegde)
Ik zie hen zwaaien.

De kwestie: hun/hen

Meewerkend voorwerp:

Ik geef aan hen een brief (met vz)

Ik geef hun een brief ('zunder' vz)

Lijdend voorwerp:

Ik zie hen op het station.

Aanwijzend voornaamwoord

DIE en DEZE

wijst naar 'de' woorden

DIT en DAT 

wijst naar 'het'woorden

Vragend voornaamwoord (vr. vnw.)

Er zijn vier vragende voornaamwoorden:

wie, wat, welk(e), wat voor (een).

Deze vier moet je dus gewoon uit je hoofd leren :)

Vragende voornaamwoorden staan meestal aan het begin van een vraag. 

Vragend voornaamwoord (vr. vnw.)

Let op:

1. Wie en wat zijn geen vragend voornaamwoord als ze terugwijzen naar een eerder genoemd woord.

voorbeeld: Die leuke jongen over wie je me zojuist vertelde....

Hier is wie geen vragend voornaamwoord.

2. Andere woorden waarmee je ook een vraag kan beginnen, zoals waar, waarheen, waarom, hoe, etc. zijn geen vragende voornaamwoorden. 

Hoofdtelwoorden (htw)

 => hoeveelheid.

Ik heb er....

• drie
• zevenhonderd
• veel
• (een) paar

Rangtelwoorden (rtw)

=> rangorde

Ik sta als .... in de rij.

• eerste
• zesde
• laatste
• zoveelste

Telwoorden (tw / p. 141)

Hoofdtelwoorden (htw)

 => hoeveelheid.

Bepaald: precies

• drie
• zevenhonderd

Onbepaald: niet precies

• veel
• (een) paar

Rangtelwoorden (rtw)

=> rangorde

Bepaald: precies

• eerste
• zesde

Onbepaald: niet precies

• laatste
• zoveelste

Telwoorden (tw / p. 141)