Formuleren C5, P1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga alvast zitten. 

Pak je laptop erbij en open 'Dagen van gras'. 

                                                    Nederlands havo4

Dagen van gras

Deze les

• Uitleg C7, P1 

        - verwijzen 

        - trappen van vergelijking

        - samentrekking 

• Opdrachten maken
• Evt. leesautobiografie afmaken 

Formuleren

• Ik ken de regels van verwijswoorden.
• Ik kan correct verwijzen.
• Ik ken de regels voor samentrekking.
  
• Ik kan een foutieve samentrekking herkennen en verbeteren. 

Verwijswoorden

Verwijswoorden

De-woorden: die/deze 

• mannelijk (concreet): hij/hem/zijn
• vrouwelijk (abstract): -heid-, -teit-, -nis, -schap, -de, -te, -ei, -ing, -ie, -iek, -ica, -theek, -tuur, -ine, -age, -is, -uur, -st): ze (dingen)/zij/haar

Het-woorden: onzijdig dat/dit/het/hem/zijn

Dus:

Mannen: vastpakken

Vrouwen: ongrijpbaar

Het: onzijdig

Oefenen

Vul het juiste persoonlijk voornaamwoord in: hij, zij, ze, het, hem of haar

1. Als de politie eens wat kordater zou optreden, kreeg ... niet zoveel kritiek.
2. Omdat niemand zich aan dit verbod houdt, schaft de schoolleiding .. af.
3. Wanneer heeft de Stichting Kringloop Zwolle ... verstiging aan de Veerallee geopend?

Verwijswoorden

hen: lv of na vz

Ik stuur hen door naar de volgende ronde. (wie/wat stuur ik?)

Ik geef het aan hen door. (kast- en vakantiewoorden)

hun: bez. vnw of mv

Ik geef hun door dat je wat later bent. (aan wie/voor wie geef ik door?) 

Dat zijn hun spullen. (direct voor zn, is van die personen)

Deze spullen zijn van hen. (na voorzetsel en niet direct voor zn)

Verwijswoorden

wat (i.p.v. dat)

1. na overtreffende trap - dit is het mooiste wat ik ooit las.

2. hele zin: ik ga vanmiddag zwemmen, wat ik heel leuk vind.

3. bij onbepaald vnw: er is niets wat ik niet kan leren.

wie of waar

wie + voorzetsel: personen  Hij is degene op wie ik het meest vertrouw.

waar + voorzetsel: dingen/dieren   Dat een plus een twee is, is iets waarop je kan vertrouwen.

Verwijswoorden

Let op! Antecedent

Het antecedent bepaalt waarnaar het woord verwijst. Kies vervolgens het juiste verwijswoord.

De commissie van gekke mensen verkoopt haar clubhuis.

Trappen van vergelijking

	vorm van het woord	als of dan ?
stellende trap	Schrijf het woord zo eenvoudig mogelijk: leuk / groot / etc.	als Fien is net zo groot als Marieke.
vergrotende trap	Zet -er achter het woord: leuker / groter Een woord dat op r eindigt, krijgt -der: verder.	dan Dorien is groter dan Koen.
overtreffende trap	Zet -st of -ste achter het leukst(e) / grootst(e) Een woord dat op st of sch eindigt, krijgt geen st, maar meest ervoor: (het) meest ....

Opdracht

Maak van C5, P1:

• Verwijzen, opdr. 4 t/m 6 + 8 
• Trappen van vergelijking, 

       opdr. 9 t/m 11

• (Samentrekking, opdr. 15 + 16)
• Leesautobiografie
  

(foutieve) samentrekking

Wat gaat er mis?

Samentrekking

Samentrekking komen voor op drie niveaus:

• woordniveau: zon- en feestdagen (streepje)
• woordgroepsniveau: dure auto's en huizen (geen streepje)
• zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag en Peter op zondag.

Goede of foutieve samentrekking? 

Samentrekking op zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag en Peter op zondag.

Samentrekken mag alleen als aan vier voorwaarden is voldaan:

• dezelfde grammaticale functie: zinsdeel, woordsoort
• dezelfde betekenis:
• dezelfde vorm/getal: enkelvoud, meervoud
• dezelfde plaats t.o.v. de persoonsvorm

Goede of foutieve samentrekking? 

Stap 1: Kijk welke woorden zijn weggelaten 

Stap 2: Bepaal de functie, de betekenis en het getal (enkelvoud of meervoud) van beide 'zinnetjes'

Stap 3: Controleer of dit in beide gevallen hetzelfde is

Mijn les Nederlands was vandaag weer geweldig en zal ik daarom niet snel vergeten.

Samentrekkingen: 3 voorwaarden

• dezelfde grammaticale functie:  Ik heb die auto gekocht en bevalt mij goed. 

• dezelfde betekenis: Ze maakte eerst zichzelf en daarna de bedden op.
• dezelfde vorm: De huizen worden gesloopt en de flat gerenoveerd. 

Samentrekkingen: stappenplan

1. Stel vast wat er is samengetrokken (weggehaald).
   
2. Controleer of de samentrekking correct of incorrect is. Check op getal (vorm), betekenis en grammaticale functie.
3. Verbeter incorrecte samentrekkingen. 

Opdracht

Maak van C5, P1:

• Verwijzen, opdr. 4 t/m 6 + 8 
• Trappen van vergelijking, 

       opdr. 9 t/m 11

• Samentrekking, opdr. 15 + 16
• Leesautobiografie
  

Huiswerk

Vrijdag 15 september:

Maak van C5, P1:

• Verwijzen, opdr. 4 t/m 6 + 8
  
• Trappen van vergelijking, opdr. 9 t/m 11
• Samentrekking, opdr. 15 + 16
  

Vrijdag 22 september:

Leesautobiografie inleveren (Magister)